اروپا به خاورمیانه‌ای دیگر تبدیل می‌شود؟
بررسی شرایط اکنون و آینده اروپا در گفت‌وگوی جهان اقتصاد با فرشید فرحناکیان
رئیس‌جمهور اوکراین در 5 آوریل 2022 به خبرنگاران گفت: «ما نمی‌توانیم در مورد سوئیس آینده صحبت کنیم؛ اما قطعاً به یک «اسرائیل بزرگ» تبدیل خواهیم شد». دیمیتری مدودف؛ معاون شواری امنیت ملی روسیه، روز سه‌شنبه 10/ 8/ 1401 گفت که تنها پیروزی قاطعانه و فراگیر روسیه در اوکراین تضمین‌کننده جلوگیری از درگیری جهانی است که غرب در حال کشاندن جهان به‌سوی آن است
فرشید فرحناکیان، دکترای و گاز حقوق نفت، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار داشت: برخی کشورهای غربی درهفته‌های اخیر تأکید کرده‌اند که نباید به روسیه اجازه داده شود که در جنگ پیروز شود. تمایل ایالات‌متحده برای گوش دادن به نگرانی‌های فدراسیون روسیه ازجمله نگرانی‌های مربوط به امنیت می‌تواند بستری برای گفت‌وگو بین رئیس‌جمهور پوتین و بایدن باشد.
وی تصریح کرد: اگر آمریکا آماده رسیدگی به نگرانی‌های روسیه در مورد امنیت و در تلاش برای روابط بهتر بین دو کشور باشد، این می‌تواند بستری برای گفت‌وگوهای پوتین و بایدن باشد. در اوایل اکتبر 2022 رئیس‌جمهور روسیه گفت که نیاز به گفت‌وگو با بایدن نیست زیرا بستری برای مذاکره وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه شاید فقط کمی بیش از یک سال پیش قابل‌باور نبود که این موضوعات فوق، روند رایج مباحث مطروحه در اروپا باشد گفت: اسرائیل بزرگ، تسلیحات هسته‌ای، نگرانی‌های مربوط به امنیت، دارایی‌های بلوکه‌شده بانک مرکزی و نهادهای روسیه، دیکته‌های واشنگتن و... همه نشان از آن دارد که «باغ اروپا درحال تبدیل‌شدن به جنگل» و «تبدیل اروپا به خاورمیانه‌ای دیگر» تغییر مسیر داده است.
وی عنوان کرد: اظهارات چندی پیش جوزپ بورل؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در محل آکادمی جدید دیپلماسی اروپا در شهر بروژ بلژیک چنان نسنجیده و افراطی بود که فقط موجی از افسوس را برجای نهاد و بورل در صحبت‌هایش ابتدا به سَلف خود در این نهاد یعنی فدریکا موگرینی، طعنه زد و او را زنی ناپخته و صاحب افکاری «بیش‌ازحد جوانانه» در دنیایی خواند که برای ادامه حیات در آن باید صبر کرد و سیاست‌های افرادی را در پیش گرفت که در مسابقات گاوبازی در اسپانیا با گاوهای وحشی درگیر می‌شوند و آن‌ها را سرانجام به ضرب چاقو از پای درمی‌آورند.
وی بیان داشت: بورل به جوانان حاضر در آکادمی دیپلماسی بروژ هشدار داد مراقب خطرهایی باشند که از هر سو سر برمی‌آورند و محصول سیاست‌گذاری‌های خودخواهانه برخی دولت‌های بی‌انصاف و زیاده‌طلب در سطح جهان هستند. وی افزود: «به دور محیط آموزشی و زندگی‌تان دیوارهایی مقاوم و بلند بکشید؛ زیرا ساکنان جنگل‌های پر توحش که ظرفیت زیادی برای آشوب سازی دارند، به شما رشک خواهند ورزید و سعی در نابودی باغ شما خواهند داشت. من نگرانم زیرا هیچ دیوار حائلی آن‌قدر بلند نیست که این باغ زیبای اروپایی را از گزند جنگلی‌ها مصون نگه دارد!»
وی مطرح کرد: چگونه می‌توان از یکی از سران ارشد اتحادیه اروپا این ادعا را پذیرفت که این قاره به‌مثابه یک باغ زیبا است و سایر قاره‌ها و به‌واقع گستره جهان جنگل تجاوزگری که قصد لطمه زدن به اروپا را دارد و دیدگاهی عقلایی و انصاف لازم در متن این سخنان او وجود نداشت و تبعیض نژادی هم از آن می‌بارید.
وی با اشاره به اینکه اکنون اروپا در یکی از مقاطع حساس خود قرار گرفته و حتی اگر سخنان هماهنگ‌کننده سیاست خارجه اتحادیه اروپا که گفته بود بقیه جهان جنگل و اروپا باغ است را مفروض قرار دهیم، این باغ در حال تبدیل شدن به جنگل است بیان داشت:تنها 40 روز پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در داخل اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به خبرنگاران گفت که کشورش در آینده مانند یک اسرائیل بزرگ خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط بحرانی در کشورهای اروپایی، شروع صداهایی مبنی بر پایان دادن به بحران اوکراین به گوش می‌رسد. شرکتBASF؛ که بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات شیمیایی در جهان است، اعلام کرده کاهش شدید درآمد این شرکت در سه‌ماهه سوم سال 2022 به خاطر بالا رفتن قیمت گاز در اروپا بوده است.
وی در ادامه افزود: این شرکت اعلام کرده که به دنبال اجرای سیاست‌های بلندمدت برای کاهش هزینه‌ها در کارخانه‌های خود در اروپاست. این شرکت چندملیتی؛ که محصولات مختلف شیمیایی از کود گرفته تا چسب را تولید می‌کند، اعلام کرده که در واکنش به کاهش رشد اقتصادی، بالا رفتن هزینه انرژی و قوانین بیش‌ازحد به سمت اجرای طرح صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌رود.
فرحناکیان اظهار داشت: شرکت انرژی آلمانی یونیپر ضررهای خود را از تعلیق عرضه گاز طبیعی توسط شرکت گاز روسیه گازپروم برشمرد. یونیپر یک شرکت انرژی آلمانی و بزرگ‌ترین خریدار گاز روسیه است که فعالیت اصلی آن ارائه خدمات برق و گرمایش است و یکی از شرکت‌های گاز پیشرو در اروپا شمرده می‌شود. در بیانیه این شرکت آمده است که از ۱۴ ژوئن ۲۰۲۲، گازپروم عرضه گاز طبیعی را کاهش داد و پس از یک دوره وقفه در عرضه، گازپروم آن را در پایان اوت ۲۰۲۲ به‌طور کامل متوقف کرد.
به گفته وی ، موسسه ریستاد انرژی می‌گوید که در حال حاضر قیمت گاز طبیعی در اروپا به پایین‌ترین سطح خود از ماه ژوئن تاکنون رسیده و فقط در یک هفته 28 درصد کاهش داشته است. دلیل کاهش قیمت گاز در اروپا ازیک‌طرف پر شدن مخازن ذخیره‌سازی گاز در سطح اتحادیه اروپا و از طرف دیگر دمای بالاتر از حد نرمال در برخی کشورهای اروپایی بوده است.
وی بیان داشت: در حال حاضر چندین کشتی حامل گاز طبیعی مایع (LNG)در سواحل اسپانیا لنگر انداخته ولی فعلا خبری از تخلیه محموله این کشتی‌ها نیست؛ چراکه این کشتی‌ها منتظر هستند تا قیمت گاز در ماه نوامبر در اروپا افزایش یافته و سپس محموله خود را با قیمت بیشتری بفروشند.
فرحناکیان عنوان داشت: اسپانیا دارندۀ بزرگ‌ترین تأسیسات ذخیره‌سازی LNG در اروپاست و هفته‌هاست شاهد صف کشیدن کشتی‌های حامل گاز در نزدیکی سواحل این کشور هستیم. به‌احتمال‌زیاد اقدام کشتی‌ها در عدم تخلیه محموله‌های گاز، سیاست شرکت‌های صادرکننده گاز به اروپاست؛ چراکه آن‌ها می‌خواهند محموله‌های خود را با قیمت بیشتری به کشورهای اروپایی بفروشند. اگر فقط یکی از این کشتی‌ها محموله خود را تخلیه کند، قیمت گاز در اروپا سقوط خواهد کرد و دیگر کشتی‌های موجود در ساحل نیز ضرر خواهند کرد.
به گفته وی، در مورد اوکراین، زلنسکی با الهام از نقشه راه موفقیت ناتو تحت حمایت شاپیرو، از یک قلعه اسپارت دائماً نظامی‌شده و با فناوری پیشرفته که توسط جمعیت غیرنظامی که سلاح به دست دارند تحت عنوان «اسرائیل بزرگ» رونمایی کرده است. او؛ که در طیِ این نقشۀ راه و با سودای پیوستن به ناتو، حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را ازدست‌داده، اکنون در مواجه با مشکل بی‌برقی گسترده، شامگاه پنجشنبه 12/ 8/ 1401 گفت به دلیل حملات روسیه، 5/ 4 میلیون اوکراینی به انرژی برق دسترسی ندارند. او طی پیامی ویدئویی با بیان اینکه رقم مذکور بیش از ۱۰ درصد جمعیت اوکراین تا قبل از آغاز جنگ است، توضیح داد که کی‌یف و ۱۰ استان دیگر با مشکل کمبود شدید برق دست‌وپنجه نرم می‌کنند. حملات به زیرساخت‌های انرژی اوکراین توسط نیروهای مسلح روسیه از دهم اکتبر 2022؛ یعنی دو روز پس از حمله تروریستی به پل شبه‌جزیره کریمه که به گفتۀ مقامات روسی، سرویس‌های ویژه اوکراین عامل آن بودند، آغاز گردید.
وی مطرح کرد: در مورد اروپا، سخنان فوق نشان‌دهنده این است که دولتمردان اروپا هم وضعیت پیش‌آمده در اروپا را درک می‌کنند؛ اما آیا می‌توانند مستقل از واشنگتن تصمیم‌گیری کنند؟ سؤالی که پاسخ به آن در حال حاضر مشکل است و به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی بخصوص سه کشور اروپایی باوجود همه شرایط و بحران‌ها نمی‌توانند سیاست مستقلی از واشنگتن داشته باشند.
فرحناکیان با اشاره به اینکه هرچند صحبت‌های رئیس‌جمهور فرانسه گویای وضع فعلی و شرایطی است که اروپا در آن قرارگرفته است گفت: اروپا امنیت خود را به امنیت آمریکا گره‌زده است و به نظر می‌رسد که تغییرات در کشورهای اروپایی از پایین و از طریق مردم صورت خواهد گرفت و اتفاقاتی که در مجارستان و ایتالیا رخ داد می‌تواند به سایر کشورهای اروپایی سرایت کند و در میان‌مدت و بلندمدت شاهد تعادل در سیاست خارجه کشورهای اروپایی در قبال کشورهایی همچون روسیه، چین و ایران باشیم.
وی در پایان اظهار داشت: در مورد آمریکا، درست همان‌طور که الکساندر هیگ، وزیر خارجه سابق ایالات‌متحده، اسرائیل را به‌عنوان «بزرگ‌ترین ناو هواپیمابر آمریکایی در جهان که نمی‌توان غرق کرد» معرفی کرد، زلنسکی با طرح ایدۀ «اسرائیل بزرگ» برای اوکراین، دیدگاهی را درباره این کشور به‌عنوان یک پایگاه نظامی بیش‌ازحد نظامی ناتو مطرح می‌کند که هویت ملی این کشور از این به بعد با آن تعریف می‌شود. بر اساس این دیدگاه اوکراین قرار است توانایی طرح قدرت ایالات‌متحده در برابر روسیه باشد. اوکراین برای آمریکا، همانند اسرائیل؛ اما به‌صورت بزرگ‌تر است. آمریکا برای مهار روسیه به دنبال اسرائیل بزرگ‌تر در اروپا است.
