گزارش مرکز پژوهش‌ها ازنابودی ذخایر آب در یک دوره 47 ساله

گروه امورزیربنایی

Infrastructures@jahaneghtesad.com

مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه تحلیلی از وضعیت منابع آب کشور، اعلام کرد: تعداد دشت‌های ممنوعه از ۱۵دشت در سال ۴۷به ۳۱۹دشت در سال ۹۳افزایش یافته است.

مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه گزارشی از تحولات قوانین بخش آب و تاثیر آن بر منابع زیرزمینی اعلام کرد: در حال حاضر وضعیت نامناسب منابع آب زیرزمینی بر کسی پوشیده نیست. وضعیت اقلیمی و منابع آب کشور حکایت از محدودیت جدی منابع آبی دارد به ترتیبی که بیش از دو سوم کشور جزء مناطق خشک، نیمه خشک و بیابانی است که عمده مراکز و قطب های جمعیتی از جمله کلان‌شهرهای کشور که منابع تامین آب آنها متکی بر منابع زیرزمینی است را در بر می گیرد و کمتر از یک سوم کشور درسایر اقلیم های با وضعیت آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب قرار گرفته است.

لذا درحال حاضر منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل برداشت بیش از حد ناشی از ازدیاد چاه‌های غیرمجاز و اضافه برداشت های چاه‌های مجاز، همراه با وقوع خشکسالی های متوالی سالیان اخیر به وضعیت بحرانی رسیده است.

تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوان ها، ممنوعیت بیش از نیمی از دشت های کشور را به دنبال داشته و روند رو به تزاید بهره برداری های بی رویه از منابع آب زیرزمینی و با راندمان های بسیار پائین تر از متوسط نرخ جهانی چه در انتقال و مصرف در مزرعه و چه در تولید ماده خشک به ویژه در ۱۰سال اخیر که حکایت از خسران دارد، موجب شده تا روند افت منابع آب زیرزمینی شدت بیشتری به خود گیرد، به طوری که در ۴۷سال اخیر مخازن آب زیرزمینی کشور با کسری مخزن بیش از ۱۱۰میلیارد متر مکعبی مواجه شده اند که حدود ۹۵میلیارد متر مکعب آن مربوط به ۲۰سال اخیر است.

نکته حائز اهمیت دیگر نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که ۶۳درصد آن از طریق آب‌های زیرزمینی تامین شده و آب‌های سطحی سهم ۳۷درصدی را به خود اختصاص می دهد. البته در بخش تامین آب شرب روستایی سهم آبهای زیرزمینی بالغ بر ۸۰درصد است.

هم اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب باعث کمبود آب و عدم قطعیت در تامین آب کلان‌شهرهای کشور از جمله تهران و حتی تامین آب بیش از ۶هزار روستای کشور با تانکر شده است.

در حال حاضر نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران بین ۳۰تا ۳۶سانتیمتر در سال در مناطق مختلف است که بسیار بیشتر از سایر نقاط جهان است. همچنین تغییرات کیفی آب زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجاد فروچاله ها و شکاف های بزرگ در دشت ها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوان ها، از دیگر واقعیت های کشور است.