مهدی نظیفی-تحلیلگر اقتصادی-روز شنبه ارزش بازار بورس از ۳۰هزار میلیارد گذشت و ارزش معاملات خرد بیش از۱۹هزارمیلیارد تومان بود که بالاترین در چهارماه گذشته محسوب می شود. از اول آذرماه با ورود تدریجی و امیدوارکننده پول هوشمند به بازار، شاهد افزایش سرمایه گذاری در بورس بودیم. اخیرا حتی در نمادهای منفی خریدهای خوبی در جریان است که می تواند نویددهنده افزایش موثر تقاضا برای خرید سهام در بازار باشد. عوامل تاثیرگذار بر تحریک و تقویت این روند را می توان عمدتا: بازگشایی نماد پالایشی، شروع عرضه اولیه شرکتها، رکود در فروش اوراق بدهی و اجبار دولت در فروش سهام شرکتهای دولتی برای تامین کسر بودجه دانست که تیم اقتصادی دولت را هم متمایل به افزایش شاخص بورس می کند. میل انبساطی بودجه 1400 درحالی که نشان از کسری بالا دارد ولی به همان میزان میل انبساطی، در جهت تقویت بازار بورس عمل می کند. از سوی دیگر به نظر می رسد نمایندگان مجلس یازدهم این وضع مثبت بورس را برنمی‌تابند و به خاطر رقابت‌های انتخاباتی آینده و ناتوان جلوه دادن جناح سیاسی مقابل در اداره‌ مملکت هم که شده، با تصویب طرحهای اخیر خود، با اهداف پنهان تخریبی به ویژه برای بازار پویایی مانند بورس از هیچ تلاشی برای سنگ‌اندازی دریغ نمی‌کنند. درحالی که ایجاد ثبات و آرامش در فضای سیاسی و اقتصادی کشور، نیاز اساسی ادامه رونق بورس است.

شاخص کل بورس که هفته قبل عمدتا به دلیل مصوبات اخیر مجلس منفی شد اکنون به راه افتاده و شاخص اکثر گروهها مثبت نشان می دهد. امروزها هم تعداد و هم ارزش صف‌های خرید همچنان بیشتر و بالاتر از صف‌های فروش است. بررسی نبض معاملات آشکار می کند که قلب بازار هر روز پرقدرت تر از قبل می‌تپد. یکشنبه شاخص کل با لیدری نمادهای شستا و خودرو همراه با اما واگرهای خاص خود، برای گذشتن از مرز روانی ۱ میلیون ۵۰۰ هزار واحد مقاومت کمی نشان داد. هرچند انتظار موج کوتاه عرضه ها را باید داشته باشیم ولی به زودی شاخص پس از استراحتی کوتاه به آرامی برای ۱ میلیون ۶۰۰ هزار واحد حرکت خواهد کرد. شاخص هم‌‌وزن به دلیل ورود موج پرقدرت تقاضاهای جدید به ویژه برای نمادهای کوچک و متوسط بازار، اکثر روزها مثبت بوده و روند صعودی را برای گذشتن از مرز 500 هزار واحد طی می کند. این یعنی بازار بورس عزم همه جانبه خود را برای صعود جزم کرده است. نکته قابل توجه این است که بازار ظاهرا توجه زیادی به حواشی تخریبی سیاسیون مجلسی و معامله گران سایر بازارها ندارد و در حال حاضر در بازار پرفراز و نشیب بورس همچنان نمادهای در محدوده‌ مثبت بیشتر از نمادهای در محدوده‌ منفی هستند.

در شرایطی که بازارهای موازی طلا و ارز و خودرو اخیرا به شدت در سراشیبی سقوط قرار داشته‌اند این چهارمین هفته ایست که بورس تهران همچنان گارد صعودی خود را حفظ کرده و میل صعود دارد. در طول 4 هفته اخیرشاخص  کل با 25 درصد رشد، شاخص هم‌‌وزن با 21 درصد رشد، با اختلاف بسیار بالایی، بورس را به پررونق‌ترین و پربازده‌ترین بازار کشور تبدیل کرده و نشان از شروع یک روند صعودی منطقی ادامه دار دارد.

درعین حال درهفته گذشته سکه تمام بهار به دلیل نوسان قیمت اونس جهانی وارزهای خارجی ، سپس بازار بورس به دلایل بنیادی، بالاترین بازده را داشتند ولی افزایش قیمت سکه و ارز که با تاثیر از بازی‌های سیاسی مجلسی ها رخ داد در کوتاه مدت دوام زیادی نخواهد داشت. همچنین افزایش اخیر قیمت‌ها در بازار ارز و سکه بیشتر ناشی از ارزیابی های نگران کننده معامله‌گران نسبت به وضعیت کلان اقتصادی کشور شامل عواملی چون: تمایل ضمنی تیم اقتصادی دولت به افزایش تدریجی ارزهای خارجی، افزایش بی حساب کتاب نقدینگی در کشور، بالا بودن سرعت رشد نقدینگی، نرخ تورم بالا، قطعیت کسری بودجه بالاتر از امسال در بودجه سال ۱۴۰۰، و تغییرات در ارزیابی خریداران بوده به طوری که در هفته گذشته افراد بیشتری به بازار ارز و سکه بالا جذب و قیمتها را بالا بردند. ولی این هفته حداقل شاهد فروپاشی حباب و ریزش قیمت سکه خواهیم بود. ضمنا براساس سنت بازار بورس در سال‌های اخیر، معمولاً با نزدیک شدن فصل سرد زمستان، فعالیت فعالین بورس بیشتر شده در دی‌ماه اوج گرمی بازار، خود را نشان می‌دهد. در تحلیل نهایی می توان گفت نبود امیدواریها به گشایشهای واقعی در صحنه سیاسی کشور، عدم وجود چشم انداز واقعی در برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی، عدم اعتقاد دولتی ها به اصلاحات جدی در سیاست‌های اقتصادی دولت، عدم وجود طرحهای کارشناسی شده جدی در کمیسیونهای اقتصادی مجلس و تاخیر در تصویب طرحهای مهم اقتصادی و از همه مهمتر تخریب طولانی مدت اقتصاد کشور با لوایح و طرحهای غیرکارشناسی و سپس اجرای پراشتباه آنها، چنان آسیبی به اقتصاد کشور وارد کرده که به جز با اصلاحات اساسی در سیاستها و تغییرات اساسی در تصمیم گیران دولتی نمی توان تغییر زیادی در روند تلاطم بازارها یا تغییر مسیر بازارها، پیش بینی نمود. چنين اصلاحات اساسی، به شدت محتاج مدیران وطن پرست، خردمند، پایبند به اصول تجربه شده علم اقتصاد، مبتکر و شجاع است. فعالین اقتصادی و آن بخش از مردم که وضعیت اقتصاد کشور را رصد می کنند، به پایداری کاهشهای موقتی قیمتها یا ریزش های مقطعی اطمینان ندارند و آنرا جزئی از روند طبیعی بازار در جهت افزایش قیمتها ارزیابی می کنند. اینگونه است که انتظارات تورمی در کشور روزبه روز بیشتر نمایان می شود.

 در این بازار سبز و پرقدرت، فروش سهم‌های ارزنده و به ویژه سهام نمادهای کوچک و متوسط جامانده از روند صعودی اخیر بورس، نشانی از عقلانیت معاملاتی ندارد. در مورد نماد پالایشی باید گفت بخاطر دارا سوم هم که شده فعلا آنرا مثبت نگه خواهند داشت و تا پایان سال به احتمال زیاد رشد خواهد داشت. ولی برای کسانی که علاقه مند خرید این سهم هستند ضمن توصیه به احتیاط، یادآور می شود اگر نزدیک قیمت ۱۰هزار تومان بخرند زیان نخواهند کرد. گروه‌های مواد غذایی، لبنی و زراعتی از سهام پیشرو بازار در ماه‌های پیش روی بازار خواهند بود. در این شرایط، توصیه به سهامداران فقط صبر و نگاه بلند مدت تر به سرمایه گذاری خود برای رسیدن به سود معقول و پرهیز از شتابزدگی برای فروش سهام، است.

باید در نظر داشت که هفته قبل خریداران عرضه اولیه سهام شرکت صنایع چوب خزر کاسپین، از4میلیون و 445هزار فراتر نرفت این در حالیست که مشارکت سهامداران در عرضه اولیه های قبلی مانند سهام برق و انرژي پيوندگستر پارس بیشتر از 5 میلیون و 570 هزار بود. این کاهش بیش از 20 درصد، زنگهای هشدار خروج سرمایه گذاران از بازار و از سوی دیگر شکننده بودن اعتماد سرمایه گذاران به بازار بورس را نمایان می سازد که اگر مدیریت سازمان بورس آن را در نظر نگیرد و همچنان به قیمت گذاری بالاتر از واقع سهام عرضه اولیه اصرار بورزد بیش از اینها می تواند به بازار بورس آسیب بزند. هرچند که براساس گزارش شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در آبانماه، ۲۱۷ هزار نفر برای دریافت کد معاملاتی در سامانه سجام ثبت‌نام کردند تا کل کدهای بورسی به ۲۱ میلیون و ۳۹۰ هزار نفر برسد.

هفته قبل شاهد تغییر دامنه نوسان برخی نمادها به ده درصد و سپس بازگشت آنها به 5 درصد، یا ممنوعیت نوسان‌گیری روزانه و سپس برقراری مجدد آن، همچنین تغییر مقررات عدم امکان لغو سفارش در 5 دقیقه آخر پیش گشایش آن بودیم که نمونه های واضحی از آزمون و خطا در ایجاد مقررات در بازار بورس است که به هیچ وجه نمی توان آنرا تقویت کننده بازار دانست. از سوی دیگر قاضی‌زاده نایب رییس مجلس گفت:«‏ليست متهمين بازارسرمايه را كه با عملكرد سوء خود باعث سقوط بورس شده‌اند را جهت رسيدگى و برخورد لازم به آيت الله رئيسى رئيس محترم قوه قضائيه اعلام كردم .شاید حقوقی ها در حال درو کردن سهام بانکی هستند». ذکر موارد بالا نشان می دهد که با وجود ظرفیتهای بسیار زیاد بازار، چقدر بازار آکنده از طمع ورزی های سیرنشدنی است و چقدر از یک بازار منظم، پویا، مورد اعتماد مردم، تقویت کننده فعالیتهای اقتصادی کشور، فاصله داریم.

یاد شعر باباطاهر می افتیم:

اگر زرین کلاهی، عاقبت هیچ /  اگر خود پادشاهی، عاقبت هیچ

اگر ملک سلیمانت ببخشند /  در آخر خاک راهی، عاقبت هیچ