رونمایی از یک روش آبیاری جدید

معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری کشور گفت: استفاده از روش آبیاری قطره ای که «تیپ» یکی از آنهاست، علاوه بر کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب، عملکرد تولید را بین ۲ تا چهار برابر افزایش می دهد. علی گرجی درحاشیه بازدید خبرنگاران از مزارع گندم جنوب استان کرمان و بندرعباس افزود: ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار داشته و به شدت در تامین منابع آبی با محدودیت مواجه است. به گفته این مقام مسئول، بیش از ۹۰ درصد تامین امنیت غذایی و تولیدات کشاورزی کشور از اراضی آبی به دست می آید و به دلیل پراکنش و حجم بارش ها امکان کشت دیم وجود نداشته و کمتر از ۱۰ درصد تولیدات کشاورزی در اراضی دیم تولید می شود. به گفته گرجی، اینک سه نوع سامانه آبیاری نوین شامل بارانی، موضعی (قطره ای) و کم فشار در کشور استفاده می شود که از بین آنها، روش آبیاری موضعی (قطره ای) دارای بازدهی بیش از ۹۰ درصد است. معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری کشور، افزود: روش آبیاری تیپ (قطره ای) می تواند در محصولاتی همانند گندم، جو، چغندرقند، ذرت و کلزا که از شیوه کشت ردیفی در آنها استفاده می شود، به کار گرفته شود. وی اضافه کرد: بطور مثال کشت گندم در بندرعباس که دارای شرایط آب و هوایی مساعدی نیست، در آبیاری نشتی هشت هزار مترمکعب آب نیاز دارد و دارای عملکرد چهار تن در هکتار خواهد بود، اما در روش آبیاری تیپ سه هزار و ۷۰۰ مترمکعب آب و دارای عملکرد بیش از هفت تن درهکتار می شود که میزان مصرف آب به نصف و عملکرد حدود دو برابر افزایش می یابد. معاون فنی مجری طرح سامانه های نوین آبیاری کشور درباره کاهش تغذیه آبی گیاهان با وجود محدودیت منابع آبی نیز گفت: برخی تصور می کنند هرچقدر آب بیشتر مصرف شود گیاه محصول بیشتری می دهد که تفکر اشتباهی است. گرجی ادامه داد: شیوه آبیاری نشتی حجم زیادی آب وارد مزرعه می کند و پس از دو ، ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر اقدام به آبیاری مجدد می شود؛ بنابراین گیاه چند روز نخست به دلیل آب فراوان و کمبود اکسیژن و چند روز انتهایی به دلیل خشکی دچار استرس و تنش آبی می شود که این وضعیت روی عملکرد گیاه تاثیر می گذارد. وی ادامه داد: این درحالی است که در روش آبیاری قطره ای، با کاهش «دور آبیاری ها» هر نوع استرس از گیاه دور شده و با استفاده مطلوب تر از مواد غذایی خاک، شرایط رشد مناسبی برای گیاه فراهم می شود. این مقام مسئول یادآورشد: رمز موفقیت در این شیوه، کوتاه کردن دور آبیاری است که با مرطوب نگه داشتن منطقه ریشه و مصرف کمتر آب، افزایش عملکرد حاصل می شود. کشاورز گندمکار نمونه کشوری با استفاده از آبیاری تیپ و حفط فاصله کاشت توانست علاوه بر کاهش مصرف بذر، تولید خود را در بدترین شرایط آب و هوایی نزدیک به هشت تن در هکتار برساند. تیپ یا نوار آبیاری قطره‌ای (Drip tape) نواری با دیواره نازک است که برای آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود. «حسین شاه نظری» در حاشیه بازدید خبرنگاران از مزارع گندم استان هرمزگان افزود: تجربه سال ها کشت و کار، انجام یک فرایند تحقیقاتی و ابتکار عمل ثابت کرد که با کمک آبیاری تیپ و حفظ فاصله ۷۵ سانتی متری کشت، می توان عملکرد گندم در واحد سطح را افزایش داد. به گفته این کشاورز نمونه، در گذشته برای هر هکتار ۲۵۰ کیلوگرم بذر استفاده می شد که در روش جدید این میزان به ۸۰ کیلوگرم کاهش یافته است که موجب کاهش هزینه های تولید شده و می تواند به افزایش عملکرد ۱۰ تا ۱۲ تن در هکتار بیانجامد. وی با بیان اینکه بذر ۱۰ درصد هزینه های تولید گندم را تشکیل می دهد، افزود: قیمت حدود ۳۰۰ کیلوگرم بذر، چهار میلیون و ۵۰۰ هزار ریال می شود که کاهش مصرف آن می تواند در تولید اقتصادی موثر باشد. به گفته شاه نظری، در این روش از هر بذر بیش از ۱۰ تا ۱۵ شاخه گندم تولید می شود، درحالی که در شیوه های سنتی از هر بذر فقط یک شاخه گندم به دست می آمد. وی ادامه داد: به کارگیری روش آبیاری تیپ، کاهش حدود ۵۰ درصدی مصرف آب را در اراضی گندم به دنبال داشته است. این کشاورز نمونه که به طور متوسط ، هشت تن گندم در هکتار برداشت کرده است، یادآورشد: متوسط برداشت این محصول در منطقه فقط ۳٫۵ تن در هکتار است. با توجه به نرخ رشد جمعیت، چالش های خشکسالی در حال و آینده و رقابت سایر بخش ها برای منابع آب، کاربرد سامانه های آبیاری مزارع با استفاده از روش های آبیاری با بازده آبیاری بالاتر با هدف پایداری و افزایش عملکرد ضروری است.