علیرضا صادق - خاک خاورمیانه این روزها برای رویش بحران های تازه از همیشه مستعدتر است. اعدام روحانی عالی رتبه شیعه به دست دولت عربستان سعودی اقدامی جنایت کارانه بود که خیلی زود به یک بحران جدید مبدل شد. حمله گروهی که در ادبیات سیاسی ایران به خودسرها معروفند، به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در تهران، فرصتی برای حاکمان کم تجربه، عجول و ایران ستیز ریاض فراهم کرد که تا با قطع همه روابط دیپلماتیک با تهران، بحران را عمیق تر کنند.
وزیر خارجه عربستان : هیات دیپلماتیک ایران ظرف ۴۸ ساعت ریاض را ترک کند
عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در ساعات پایانی شامگاه یکشنبه به وقت تهران در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که دولتش همه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده است.
به گزارش ایرنا به نقل از اسکای نیوز عربی، الجبیر در این کنفرانس مطبوعاتی که به صورت زنده از اکثر شبکه های ماهواره ای خبری عربی در حال پخش بود مدعی شد: ایران کارنامه ای طولانی در تجاوز به سفارتخانه ها و دخالت در امور داخلی دیگران و زیرپا گذاشتن معاهدات بین المللی با حمله به سفارتخانه ها داشته است.
پیش از اظهارات وزیر خارجه سعودی، رئیس اداره رسانه ای این کشور اتهاماتی را متوجه ایران کرد.
عادل الجبیر گفت: به هیات دیپلماتیک ایران ۴۸ ساعت فرصت داده شد که خاک عربستان را ترک کنند.
وی ادعا کرد: حکومت ایران کارنامه ای طولانی در تجاوز به هیات های دیپلماتیک از قبیل سفارت آمریکا، سفارت انگلیس و نمایندگی های دیپلماتیک پادشاهی عربستان سعودی دارد.
الجبیر مدعی شد که دولت عربستان از ایران خواسته است امنیت نمایندگی های این پادشاهی را در ایران تامین کند اما پاسخی از سوی ایران دریافت نکرده است.
وی در ادامه ادعاهای خود افزود: نیروهای ایرانی هیچ تلاشی برای جلوگیری از حمله به ساختمان سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد انجام نداده اند.
الجبیر گفت: حمله به سفارتخانه، نقض آشکار معاهدات و قوانین بین المللی است.
الجبیر افزود: عربستان به سیستم قضایی سایر کشورها احترام می گذارد و براین اساس هیچ دخالتی را در سیستم قضایی خود برنمی تابد.
وزیر خارجه عربستان ایران را متهم کرد که سلاح و مواد انفجاری به منطقه قاچاق می کند و مکان امنی را برای سران القاعده از سال ۲۰۰۱ فراهم کرده است.
الجبیر ادعا کرد: تاریخ ایران مملو از دخالت های منفی و خصمانه در امور عربی است؛ دخالت هایی که خرابی و ویرانی به دنبال داشته است.
وی در ادامه چنین ادعا کرد: ایران در یمن شکست خورد و نتوانست اسد را نجات دهد.عربستان سعودی مصمم است به ایران اجازه تهدید امنیت آن را ندهد.
معاون رئیس جمهور :
واکنش تهران خیلی زود از راه رسید . صبح دوشنبه معاون اول رئیس جمهوری به سران سعودی نصیحت کرد تا دست از خرابکاری بردارند و گفت: این شما هستید که از قطع رابطه با ایران ضرر می کنید، ایران کشور بزرگی است و با بزرگ باید با بزرگی رفتار کرد.
به گزارش ایرنا ، اسحاق جهانگیری روز دوشنبه در مراسم سی امین سال معرفی نمونه های بخش کشاورزی این مطلب را بیان کرد.
معاون اول رئیس جمهوری در واکنش به اقدام عربستان در قطع روابط دیپلماتیک با ایران خطاب به سران سعودی، گفت: از کارهای عجولانه و بی منطق دست بردارید.
جهانگیری با بیان اینکه ایران کشور قدرتمند و بزرگی است و تاریخ تمدن و بزرگ ایران برای کشورهای منطقه روشن است، گفت: به سران سعودی نصیحت می کنم از این کارهای خرابکاری و کارهای عجولانه، بی منطق، احساسی و به دور از مدیریت خود دست بردارند.
وی تاکید کرد که اگر بزرگی با خویشتنداری با شما رفتار می کند، شما هم باید این رفتار را یاد بگیرید.
جهانگیری همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم تعامل با سایر کشورها در جهت رهنمودهای رهبر معظم انقلاب گفت: مسیر ما مسیر سربلندی ایران و عزت ملت ایران است.
وی افزود: نمی شود که در کشور یکی بگوید دنبال تعامل با دنیا هستیم و یکی برود سفارت بگیرد.
قطع روابط بحرین و سودان با ایران، کاهش سطح رابطه امارات
تنش جدید در خاورمیانه، به رابطه ایران و عربستان محدود نشد و روز دوشنبه دولت های بحرین و سودان نیز رابطه دیپلماتیک خود با ایران را قطع کردند.
به گزارش ایلنا «عیسی الحمدی» وزیر امور رسانه‌ای بحرین دیروز اعلام کرد که کشورش رابطه دیپلماتیک با ایران را قطع کرده است.
بر اساس این گزارش، دیپلمات‌های ایرانی ۴۸ ساعت برای ترک منامه فرصت دارند.
همچنین دیروز وزارت امور خارجه سودان هم اعلام کرد که خارطوم برای ابراز همبستگی با عربستان سعودی، روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع می کند.
کشور دیگری که به حمایت از عربستان برخاسته است، امارات متحده عربی بود. گزارش ایلنا این کشور اعلام کرد که تصمیم گرفته است سطح روابط دیپلماتیک با ایران را به کاردار تنزل دهد.
در همین حال امارات متحده عربی با احضار سفیر ایران، مراتب اعتراض کشورش به حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد را به وی اعلام کرد.
گفتگوی تلفنی ظریف و کری
واکنش ها به شدت گرفتن تنش بین ایران و عربستان به کشورهای منطقه محدود نماند و دیروز خبرگزاری ها از گفت و گوی تلفنی وزرای امور خارجه ایران و آمریکا خبر دادند. به گزارش ایسنا به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه از منزل خود در آیداهو با محمد جواد ظریف همتای ایرانی‌اش تماس تلفنی برقرار کرده است.
دو طرف محتویات این گفت‌گو را منتشر نکردند اما به وضوح مشخص است که این اقدام تلاشی بوده است از جانب کری تا از ایرانی‌ها بخواهد که با اتخاذ اقدامات تلافی‌جویانه علیه عربستان به تنش‌ها دامن نزند.
اعلام آمادگی روسیه برای میانجیگری بین ایران و عربستان
وزارت خارجه روسیه از آمادگی این کشور برای میانجیگری میان ایران و عربستان سعودی خبر داد.
به گزارش ایلنا به نقل از اسپوتنیک، یک منبع بلندپایه در وزارت خارجه روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که مسکو از تشدید تنش میان ایران و عربستان متاسف بوده و آماده میانجیگری میان دو کشور است.
این منبع به ریانووستی گفت: «از تشدید تنش میان ایران و عربستان به شدت متاسف هستیم چرا که معتقدیم این دو کشور بزرگ مسلمان در منطقه و همچنین روی بازار نفت عمیقا تاثیرگذار هستند.»
این منبع بلندپایه تاکید کرد که روسیه انتظار دارد ایران و عربستان به مشارکت در تلاش‌ها برای حل بحران سوریه در قالب مذاکرات وین ادامه دهند.
ابهام در فرجام تنش جدید
روشن نیست که تنش جدیدی که با اقدام جنایت کارانه دولت عربستان سعودی آغاز شد و با حمله گروهی از افراد خودسر به سفارت عربستان شدت بیشتری یافت چه عواقبی برای رابطه همیشه پرتنش تهران و ریاض خواهد داشت. این دو کشور اصلی ترین قدرت های منطقه ای درگیر در بحران های منطقه ای هستند و وخامت روابط طرفین می تواند به ناکامی کوشش های جامعه بین المللی برای مهار بحران های منطقه ای به خصوص در سوریه و عراق منجر شود. واکنش همزمان این دو کشور و کوشش آن ها برای مهار تنش به نظر نشان از نگرانی آن ها از همین مسئله است.
