گروه سیاسی- شامگاه روز شنبه، قطعا یکی از بهترین اوقات برای جریان اصلاح طلبی در طول تاریخ حیات آن بوده است. یک روز بعد از برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری و در حالی که با اعلام نتایج انتخابات در سایر شهرهای کشور چشم همه ناظران و تحلیلگران سیاسی به انتخابات تهران دوخته شده بود، خبر پیروزی قاطع اصلاح طلبان در هر دو انتخابات تهران فضای سیاسی پایتخت و کل کشور را دگرگون کرد.
نتایج انتخابات مجلس خبرگان در تهران البته پیشتر اعلام شده بود نتایج اولیه نیز حکایت از برتری نسبی لیست خبرگان مردم نسبت به لیست های رقیب داشت. ۸ نامزد مجلس خبرگان در این لیست ها مشترک بودند و اختلاف ان ها به ۸ نامزد محدود می شد در نتایج اولیه، ترکیب راه یافتگان به مجلس خبرگان خبر از برتری ۵ بر ۳ لیست خبرگان مردم می داد. با این حال با تداوم روند شمارش آرا و در شامگاه شنبه به تدریج این ترکیب باز هم بیشتر به سود لیست خبرگان مردم دگرگون شد. با خارج شدن تدریجی آیت الله یزدی و آیت الله مصباح یزدی از فهرست حائزین اکثریت آرا، آیت الله جنتی تنها فردی باقی ماند که از خارج لیست خبرگان مردم به مجلس شورای اسلامی راه یافته است.
شگفتی بزرگتر اما نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی نمایان شد. جایی که در اعلام نتایج اولیه روشن شد که ۲۹ نفر از لیست ائتلاف فراگیر اصلاح طلبان در صدر فهرست قرار دارند. تنها غلامعلی حداد عادل بود که در نتایج اولیه در رده هفتم جای داشت هر چند او نیز در طول شب شنبه و بامداد یکشنبه به تدریج به رده های پایین تر رانده شد و در لحظه تنظیم این گزارش در رده ۳۱ ام و خارج از لیست راه یافتگان احتمالی به مجلس قرار دارد. نتیجه ای عجیب که حاکی از پیروزی مطلق و شگفت آور اصلاح طلبان در انتخابات تهران است. این مسئله البته به معنی تقویت شدید فراکسیون آینده اصلاح طلبان در مجلس دهم هست. مجلسی که از هم اکنون شکل گیری سه فراکسیون اصلاح طلب، اصولگرا و مستقل در آن پیش بینی می شود و در صورتی که راست میانه با محوریت علی لاریجانی و کاظم جلالی بتوانند تعداد قابل قبولی از نمایندگان نزدیک به خود را در مجلس حاضر ببینند، به احتمال زیاد قطب چهارمی هم در مجلس شکل خواهد گرفت. در این صورت در اختیار داشتن ۳۰ کرسی تهران می تواند در وزن کشی های سیاسی کمک بزرگی به اصلاح طلبان باشد.
اصولگرایان : شهرستان ها را بردیم
با گذشت ساعاتی از اعلام نتایج اولیه انتخابات در تهران رسانه های عمده این جریان در برابر شکست مطلق در تهران به صورت عمده سکوت اختیار کرده اند. مهم ترین خط خبری آن ها در این مدت تاکید بر پیروزی جریان اصولگرا در کشور و سایر شهرستان ها به جز تهران بوده است. پیروزی که البته به نظر چندان قاطع نیست و در بسیاری از شهرستان های کشور هم رقیبان اصلاح طلب آن ها در ترکیب مجلس حضور دارند و اساسا تا مشخص شدن گرایش سیاسی تعداد زیادی که با نام مستقل به مجلس راه یافته اند، هر گونه قضاوت در مورد ترکیب مجلس بسیار دشوار است. تاکید روی پیروزی نامزدهای اصولگرایان در انتخابات شهر مشهد نیز یکی از روش هایی بوده است که رسانه های اصولگرا در ساعات گذشته در پیش گرفته اند. راه یافتن ۵ نماینده اصولگرا از مشهد یکی از موفقیت های مهم این جریان بوده است. به خصوص آن که در میان آن ها نام چهره های شاخصی چون امیر حسین قاضی زاده هاشمی و نیز جواد کریمی قدوسی به چشم می خورد.
البته علیرضا زاکانی نماینده فعلی تهران، عضو جبهه پایداری و از نفرات لیست اصولگرایان در تهران در گفت و گویی با خبرگزاری فارس تصریح کرده است که اصولگرایان به نتیجه انتخابات هر چه باشد تن خواهند داد. زاکانی به فارس گفته است : « نتیجه انتخابات هر چه بود پس از تأیید مجاری قانونی حتماً خیر و برکتی برای جامعه خواهد داشت و باید مورد احترام واقع شود.
وی مردم‌سالاری دینی را یکی از ویژگی‌های ممتاز نظام اسلامی دانست که فارغ از الگوهای دروغین غربی و دموکراسی القایی غرب، رأی مردم را محترم می‌داند و به عنوان حق‌الناس از آن صیانت و دفاع خواهند کرد.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: اصولگرایان با رعایت اخلاق انتخاباتی منعکس در تمکین از قانون و ارج نهادن به رأی مردم و کمک به منتخبان مردم برای خدمت شایسته براساس منافع ملی و مصالح انقلابی، آن را مکلف می‌دانند، از همه کسانی که رأی دادند (چه کسانی که به ما رأی دادند یا عزیزانی که به رقبای ما رأی دادند) تشکر می‌کنم و اذعان بدارم که رأی مردم ارزشمند بوده و مجاری قانونی فصل‌الخطاب خواهد بود.»
وحید یامین پور از چهره های جوان نزدیک به طیف تندرو اصولگرایان نیز در سایت رجا نیوز کوشیده است تحلیلی از دلایل شکست این جریان در تهران ارایه کند. یامین پور در بخشی از یادداشت خود می نویسد : «این شکست بیش از آنکه سیاسی باشد فرهنگی و تمدنی است. تهران شهری است با انبوهی از جمعیت متعلق به طبقه متوسط جدید شهری، پیچیده در سبک زندگی شبه مدرن با مطالبات شبه روشنفکرانه. چه بر مبنای مفهوم «طبقه و قشر» تحلیل کنیم و چه مبتنی بر مفهوم «سبک زندگی»، آنچه روشن است اینکه رای بخشی از مردم تهران عموماً قداست زدایی شده و عرفی و حامل ارزش های غربگرایانه است.
به خصوص جوانان رای اولی و زنان به عنوان پیش قراولان تحول در ادراک هویتی و فرهنگی، ترجیح می دهند همواره اصلاح طلب باشند تا اصولگرا. اصلاح طلبی برای آنها نه یک گرایش سیاسی که مجموعه ای از نشانه ها و معانی فرهنگ نوگرایانه و مدرن است. شرکت در انتخابات برای این گروه از مردم نه یک کنش سیاسی که یک «فضا-رسانه» است؛ یک حرکت نمادین برای ادای پاره ای از دلبستگی ها و علاقه مندی هایشان....»
اصلاح طلبان در سکوت
علی رغم این پیروزی قاطع در تهران تا لحظه تنظیم این گزارش، اردوگاه اصلاح طلبان در سکوتی عجیب به سر می برند. اصلاح طلبان نه بیانیه ای منتشر کرده اند و نه چهره های برجسته ان ها مصاحبه ای به رسانه های گروهی داشتند. عبدالله ناصری و جعفر توفیقی تنها اصلاح طلبانی بوده اند که در مصاحبه با رسانه های گروهی به تحلیل این نتایج پرداخته اند.
ناصری در مورد پیام رای روز جمعه مردم به ایلنا گفته است : « رای مردم در انتخابات روز جمعه حاوی این پیام بود که نه تنها در مجلس بلکه در خبرگان هم علاقه‌ای به حضور تندرو‌ها در مجلس ندارند.
ناصری عدم رای دادن به این سه نفر را پیامی نسبت به رد صلاحیت آقای هاشمی در سال ۹۲ و رد صلاحیت حاج حسن خمینی و آیت‌اله موسوی بجنوردی در انتخابات خبرگان امسال دانست.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: اصولگرایان در هیچکدام از لایه‌های مختلف اصلا تصور نمی‌کردند که واکنش مردم به انتخابات این گونه باشد. هر چند در نتایج اولیه تهران برخی از نامزدهای اصلاح‌طلب در فهرست‌های اعلام شده بودند اما وقتی که نتایج شمارش آرای مناطق مرکزی و شمال شهر اعلام شد، این افراد از لیست افتادند. این افراد در جنوب شهر نیروهای خود را سازماندهی کردند اما رای مردم بسیار بیشتر از رای‌های سازمان یافته اصولگرایان بود.
ناصری با اشاره به افرادی که فضاسازی‌هایی را ایجاد می‌کنند، گفت: اصلاح‌طلبان باید این پیروزی را پیروزی ملت بدانند و نهادهای حاکمیتی تصمیم‌گیر نیز باید متوجه باشند که مردم در مقابل برخی رفتار‌ها، تصمیم به جایی گرفتند.
حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی و از سیاستمداران متنفذ اصلاح طلبان هم در مورد نتایج انتخابات به ایسنا گفته است: مردم نتیجه حاکمیت اصولگراها در سه دوره مجلس را دیدند و رأی به تغییر دادند. مردم دیدند که در این سه دوره مجلس نتیجه ملموسی عاید کشور نشد. مردم دیدند با این وجود اصولگرایان به حضور در مجلس اصرار دارند و از رد صلاحیت درست یا غلط رقبای خود خوشحال‌اند پس تصمیم گرفتند به اصلاح‌طلبان و حامیان ناشناخته دولت رأی دهند ولی به اصولگرایان شناخته شده رأی ندادند.
مرعشی در پایان خاطرنشان کرد: جناح برنده انتخابات هم باید بداند که اگر به مردم خدمت نکنند، سرنوشت امروز اصولگرایان برای آنها هم رقم خواهد خورد.
در هر حال به نظر می رسد که برای روشن تر شدن واکنش اصلاح طلبان به این پیروزی غیر منتظره باید کوتاه زمانی به انتظار ماند و دید که آن ها چه تحلیلی از این پیروزی و چه برنامه ای برای روزهای آتی در سر دارند.
مجلس دهم : جدال لشگرهای بی امیر
فارغ از آن که کدام یک از جریان های سیاسی در مجلس دهم دست بالاتر را خواهد داشت یک نکته مشترک در ترکیب نمایندگان هر دو جناح اصلاح طلب و اصولگرا مشهود است و آن هم عدم حضور بسیاری از چهره ها شاخص هر دو طرف در میدان خواهد بود. اصلاح طلبان سیاستمداران ارشد و درجه یک خود را به صورت عمده پیش از انتخابات و در جریان بررسی صلاحیت ها از دست دادند، و مجبور شدند که با چهره های درجه دوم و سوم خود در صحنه انتخابات حاضر شوند. ژنرال های اصولگرا هم که در لیست تهران متمرکز بودند با پیروزی قاطع جریان رقیب در این شهر از حضور در مجلس بازماندد نام هایی چون غلامعلی حداد عادل، احمد توکلی، مرتضی آقا تهرانی، علیرضا زاکانی، محمد حسن ابوترابی فرد و .... . به این ترتیب هر دو جناح در مجلس آینده از فقدان سیاستمداران با تجربه در رنج هستند.
اصلاح طلبان البته فرد شماره یک انتخاباتی خود محمد رضا عارف را به عنوان رهبر در اختیار دارند و چهره هایی چون محجوب و جلودار زاده و پزشکیان هم با سابقه طولانی کار پارلمانی می توانند به سامان دهی اصلاح طلبان در مجلس کمک کنند. حضور الیاس حضرتی و محمد علی وکیلی مدیران مسئول روزنامه های اعتماد و ابتکار هم می تواند در تقویت رسانه ای آن ها موثر باشد.
اصولگرایان اما برای حل مشکل فرماندهی خود ناگزیر باید به برخی از چهره های شاخصی که از شهرستان ها به مجلس راه یافته اند متوسل شوند. چهره هایی چون جواد کریمی قدوسی، مجتبی ذوالنور و امیر حسین قاضی زاده هاشمی و حمید رضا حاجی بابایی که از مشهد و قم و همدان به پارلمان آمده اند از جمله چهره های مطرح برای هدایت فراکسیون اصولگرایان خواهند بود.
