اثرات یکسان سازی نرخ ارز بر عملکرد پالایشگاه ها
با تک نرخی شدن ارز حاشیه سود برای بعضی از پتروشیمیها که برای تامین محصولات اولیه خود ناچار به تهیه از دیگر شرکتهای پتروشیمی بودند با تثبیت نرخ ارز کاهش فاحشی پیدا می کند،
برخی از شرکت های پتروشیمی برای تامین محصول اولیه خود با نرخ ارز دولتی (مبادلهای) تهیه میکردند؛ اما با نرخ ارز آزاد به مصرفکننده می فروختند. این موضوع در حالی است که در حال حاضر و با تک نرخی شدن نرخ ارز باید محصول اولیه را هم با نرخ ارز مصوب و یکسان تامین کنند.
این موضوع زمانی مهم تر می شود که ارز دو یا چند نرخی در اقتصاد همیشه به مثابه پاشنه آشیلی برای سرمایه گذاری های خارجی در ایران نمود پیدا می کند.
در این میان برخی کارشناسان معتقدند گروهی دیگر از شرکتهای پتروشیمی صادرکننده که خوراک را با نرخ دولتی خریداری کرده و محصول خود را با ارز آزاد به فروش می رسانند این شرکتها در شرایط حاضر و با کاهش جدیتری از حاشیه سود روبه رو می شوند، چرا که باید ارز حاصل از فروش محصولات خود را با نرخ ثابت به بازار عرضه و توزیع کنند.
با این حال اکثر کارشناسان و اقتصاددانان اعتقاد دارند ثبات و یکسان سازی نرخ ارز در مدتی کوتاه حتی با رشد قیمت میتواند تاثیرات مثبت و چشم گیری به خصوص برای صادرات کشور داشته باشد.
موضوعی که کارشناسان معتقدند در شرکت های پالایشگاهی زمانی که حاشیه سود افزایش پیدا می کند، سود شرکت نیز رشد داشته و قیمت نهایی برای محصولات نیز با نرخ بیشتری به فروش می رسد.
اقتصاد ایران با توجه به وابستگی و اقتصاد تک محصولی مبتنی بر نفت، تاثیرپذیری صنایع وابسته و مرتبط با نفت از جمله صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی هم از دیدگاه عملیاتی و همچنین با رویکرد سودسازی و به تبع آن تغییرات احتمالی در ارزش سهام شرکت های وابسته که قسمت اصلی بخش زیادی از نهادها و شرکت های بزرگ مانند صندوق های بازنشستگی را اختصاص می دهد،اهمیت غیر قابل انکاری دارد.
در همین خصوص محسن مشایخی رییس دبیر خانه دایمی cng کشور و مجری طرح ملی تعویض مخازن فرسوده خودروهای دوگانه سوز با اشاره به عملکرد دولت مبنی بر یکسان سازی نرخ ارز و اثرات آن بر عملکرد پتروشیمی ها به خبرنگار«جهان اقتصاد» بیان داشت: طبیعتا وقتی نرخ ارز تک نرخی شده ودر صورتی که سابق از این برای تجارت و صادرات از ارز دولتی استفاده می کردند، در صورتی که در حال حاضر ارز دولتی وجود ندارد و طبیعی است خوراک پتروشیمی با قیمت بیشتری خریداری می شود و گران تر هم به فروش می رسانند.
رییس دبیر خانه دایمی cng کشور درادامه اذعان داشت: وقتی خوراک پروشیمی ها با قیمت بیشتری خریداری می شود، بالطبع حاشیه سود پایین می آید و وقتی حاشیه سود کم شود در نتیجه رانت نیز کمتر می شود، یعنی هر دو به هم وابسته هستند، یک معادله مستقیم که کاهش رانت به دلیل پایین آمدن حاشیه سود برای رانت خواران، هم گران تر می شود.
مشایخی تصریح کرد: به علت تک نرخی شدن ارز باید با قیمت بیشتری خریداری کنند و بخواهند با همان نرخ به فروش برسانند، کمتر هم رانت ایجاد می شود، یک معادله ساده وتعریف شده است، این موضوع در حالی است که اکنون باید محصول اولیه را هم با نرخ ارز اعلام شده تامین کنند.