واکنش کارشناسان به اظهارات عجیب سخنگوی کمیسیون عمران درباره سانحه ایران ۱۴۰

هرهواپیما قطعات خاص خودش را دارد و حتی نمی توان قطعه یک هواپیما را روی هواپیمای دیگری نصب کرد؛ به طور کلی صنعت ممکن است در یک جاهایی ابتکاراتی داشته باشد اما نمی توان موتور هلی کوپتر را روی هواپیما نصب کرد!

مهدی زاهدی

صبح روز یکشنبه ۱۹ مرداد ۱۳۹۳ خبر رسید که یک فروند هواپیمای ایران ۱۴۰ (آنتونف ۱۴۰) درحوالی شهرک آزادی تهران سقوط کرد؛ این هواپیما متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان بود که ساعت ۹ و ۱۸ دقیقه روز مورد نظر از فرودگاه مهرآباد پرواز کرد ولی پس از دقایقی بنا به دلایل نامعلومی، سقوط کرد.

دلایل وقوع سانحه مرگبار حدود دو ماه بعد از حادثه در نشست خبری رییس سازمان هواپیمایی کشوری اینگونه اعلام شد: نقص فنی!

علیرضا جهانگیریان تاکید کرد: عدم کنترل مسیر و از کارافتادن موتور هواپیما موجب سقوط هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ شد.

با این حال اما روز گذشته خبرگزاری نسیم خبری را منتشر کرد که در آن از قول سخنگوی کمیسیون عمران آمده بود که با استناد به بررسی اعضای کمیسیون عمران مجلس درباره علل سقوط هواپیمای آنتونوف، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مقصر اصلی این سانحه هوایی است.

این خبرگزاری مدعی شده است: سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که نظریه کارشناسان سازمان هواپیمایی کشوری درباره سقوط هواپیمای آنتونف به مجلس، شفاهی بوده وهیچ علتی به عنوان دلیل روشن سقوط در آن اعلام نشده است.

اما نکته مهمتری که در این خبر به چشم می خورد اظهارنظر عجیب مهرداد لاهوتی سخنگوی کمیسیون عمران بود که مدعی شد موتور نصب شده بر روی این هواپیما موتور "هلی کوپتر"بوده و آنها حق استفاده از این هواپیما در ناوگان مسافری را نداشته اند.

او همچنین با بیان اینکه هواپیمای آنتونوف سانحه دیده یک هواپیمای مسافربری نبوده و با اهداف دیگری وارد کشور شده است به عدم عذر خواهی از خانواده جانباختگان سانحه هواپیمایی آنتونوف اشاره کرد و گفت: این هواپیما صلاحیت پرواز مسافری را نداشته و حداقل باید پس از سقوط این هواپیما، ریاست سازمان تغییر می کرد.

لاهوتی با بیان اینکه به طور معمول، سقوط هواپیما به دو دلیل نقص فنی و یا خطای انسانی صورت می پذیرد با طرح این پرسش که اگرهواپیما نقص فنی داشت، چرا سازمان هواپیمایی کشوری اجازه پرواز بدان داده است به مدارک دراختیارخود اشاره داشت که براین اساس،کارشناسان ذیربط درصورتجلسه ای به شخص"جهانگیریان"هشدار داده اند که هواپیما به دلایل نقص فنی صلاحیت پرواز را ندارد.

در همین رابطه خبرنگار جهان اقتصاد به سراغ کارشناسان این حوزه رفت تا صحت و سقم این اظهارات را بررسی کند.

علی اکبر راکعی یکی از کارشناسان صنعت هواپیما در این باره با بعید دانستن موضوع نصب موتور بالگرد بر روی هواپیما به خبرنگار ما گفت: اساس تکنولوژی موتور هلی کوپتر با هواپیما متفاوت است . تنها یک مدل هواپیمای هاریر وجود دارد که عمود پرواز است و جهت را عوض می کند که یک مورد استثنایی است ولی اینکه موتور هلی کوپتر را روی هواپیما بگذارند بعید است چرا که نوع حرکت و نیروی کششی و نیرویی که برای از زمین کندن بالگرد وجود دارد با هواپیما تفاوت های اساسی دارد.

یک خلبان باسابقه نیز که البته نخواست نامش فاش شود در گفتگو با خبرنگار ما با تاکید بر غیرممکن بودن نصب موتور بالگرد بر روی هواپیما اظهار کرد: چنین اظهارات غیرکارشناسانه ای به معنی زیر سوال بردن کل نظارت در سیستم هواپیمایی کشور است.

این خلبان گفت: قدرت بالگرد و هواپیما متفاوت است و حتی چنین چیزی هم ممکن نیست که مثلا موتور ایرباس را روی فوکر ۱۰۰ بتوان نصب کرد؛

وی با بیان اینکه در کارخانه سازنده و در مراحل تولید هواپیما هم باید حتما قدرت موتور تست شود گفت: از سوی دیگر مسئولان هواپیمایی کشوری ناظر بر این مسایل هستند یعنی هر هواپیمایی که می خواهد پرواز کند تا زمانی که تاییدیه پرواز از سوی کارشناسان و مسئولان هواپیمایی کشوری نداشته باشند، نمی تواند مجوز پرواز بگیرند.

وی در پاسخ به این سوال خبرنگار جهان اقتصاد که آقای لاهوتی ذکر کرده است که این هواپیما با هدفی غیر از مسافربری وارد شده است، از این منظر چطور می شود به قضیه نگاه کرد؟ گفت: در بسیاری موارد هواپیماهای روسی چند منظوره هستند. به عنوان مثال در آن زمان می گفتند هواپیمای توپولف را در آن زمان می توانستند با چند ساعت تاخیر به بمب افکن تبدیل کنند اما با این وجود هم نمی توان موتور هلی کوپتر را روی هواپیما نصب کرد.

این کاپیتان تشریح کرد: حداقل زمان ساخت یک هواپیما ۵ سال است و در این مدت باید قدرت، وزن و تعادل هواپیما محاسبه شود. هواپیما باید یک نقطه ثقل داشته باشد که آن را همانند شاقول متعادل نگه دارد. شما حتی نمی توانید بدون توجه به بحث وزن و تعادل هواپیما یک ردیف صندلی کم یا زیاد کنید.

وی با بیان اینکه این اظهارات، سازمان هواپیمایی را زیر سوال برده که هیچ نظارتی ندارد افزود: هر هواپیما قطعات خاص خودش را دارد و نمی توان قطعه یک هواپیما را روی هواپیمای دیگری نصب کرد. به عنوان مثال ممکن است یک هواپیما ۹۰۰ قطعه داشته باشد که هم شامل پیچ و قطعات ریز است و هم شامل موتور وقطعات. به طور کلی صنعت ممکن است در یک جاهایی ابتکاراتی داشته باشد اما نمی توان موتور هلی کوپتر را روی هواپیما نصب کرد.

وی ادامه داد: موضوع ادعا شده از سوی این نماینده مجلس بیشتر ناشی از عدم داشتن آگاهی کافی و دریافت اطلاعات نادرست است و به این می ماند که به شما بگویند یک شرکت خودروسازی موتور بنز را روی پیکان سوار کرده است!

محسن عطارد کارشناس قدیمی مهندسی پرواز هم در گفتگو با خبرنگار ما به طور صریح اعلام کرد: امکان ندارد موتور هلی کوپتر را بتوانند روی هواپیما نصب کنند.

وی تاکید کرد: سیستم هواپیما به طور کلی با سیستم بالگرد فرق می کند و برخی فقط چیزهایی شنیده اند که می خواهند با رسانه ای کردن این حرفها اظهار وجود کنند.

این مهندس پرواز با تشریح اینکه علت سقوط هواپیماهای ملخ داری چون آنتونوف ۱۴۰ اظهار داشت: این نوع هواپیما به طور کلی در هر باند کوتاه و خاکی می تواند بلند شود یا بنشیند همچنین حتی در صورت مهرات خلبان با از دست دادن یک موتور امکان نشاندن هواپیما نیز وجود دارد.

عطارد معتقد است: اینکه دلیل سانحه را وجود موتور بالگرد بر روی هواپیما عنوان می کنند حرف بی اساسی است چراکه به هیچ عنان از هر منظری که در نظر بگیرید موتور بالگرد اصطلاحا چه از نظر ابعاد و چه از نظر فنی به هواپیما نمی خورد! ضمن اینکه به هیچ عنوان موتور بالگرد روی سیستم ملخ هواپیما جواب نمی دهد.

گفتنی است طراحی هواپیمای ایران ۱۴۰ درسال ۷۴ به پایان رسید و درسال ۷۵ قرارداد ساخت آن با شرکت آنتونوف بسته شد و درسال ۷۸ عملیات مونتاژ هواپیما در ایران آغاز شد.هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ در سال ۷۹ گواهینامه پرواز از سوی کشوری مشترک منافع دریافت کرد و اولین فروند در سال ۸۰ مونتاژش در ایران به پایان رسید.بعد از سال ۸۰ ، ۱۰ فروند هواپیمای آنتونوف ۱۴۰ در ناوگان هوایی ایران فعال شد که ۴ فروند آن در بخش غیر نظامی و ۶ فروند در بخش نظامی فعال بودند.