گروه بازار
یک صد و سی و سومین سالگرد تأسیس اتاق بازرگانی تهران، بهانه‌ای شد تا فعالان بخش خصوصی و مدیران دولتی گردهم آمده و با اهداء تندیس امین‌الضرب از کارآفرینان برتر، پیشکسوتان و پژوهشگرانی که اقتصاد کشور و بخش خصوصی خدمت کرده‌اند قدردانی کنند.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، در این فعالان بخش خصوصی میزبان اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور و محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت بودند.
این مراسم با گرامی‌داشت یاد و خاطره آتش‌نشانان جان‌برکفی که در حادثه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو به شهادت رسیدند، آغاز شد و پس از آن فعالان بخش خصوصی با پخش نماهنگی یاد و خاطره آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی را که قدم‌های بزرگی در راه توسعه کشور برداشت گرامی داشتند.
در ادامه محسن هاشمی، فرزند مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ضمن تسلیت گفتن شهادت آتش‌نشانان غیور از همدردی ملت ایران با خانواده هاشمی قدردانی‌کرد و گفت: فروریختن ساختمان پلاسکو را با عمری بیش از ۵۰ سال که نماد مدرنیته در تهران بوده است، بهانه قرارمی‌دهم تا بگویم وقوع این حادثه نشان می‌دهد که راه توسعه در ایران هموار نیست.
هاشمی با بیان اینکه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، چه در دوران مبارزه در پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب، از اندیشه توسعه غافل نبود، افزود: حتی در زمان وقوع جنگ تحمیلی که در کنار فرماندهان بزرگ، کار فرماندهی جنگ را بر عهده داشتند، سعی می‌کردند فعالیت‌های ساخت‌وساز و تولید در کشور حفظ شود. به نظر می‌رسد، نمونه بارز آن، پروژه مترو باشد که ایشان در سال ۱۳۶۳ خطبه‌ای در این رابطه قرائت کردند. خواسته ایشان این بود که پروژه مترو حتی با وجود حاکم بودن شرایط جنگ مجددا آغاز شود.
او در ادامه، معلق ماندن این پروژه پس از پیروزی انقلاب را ناشی از حاکم بودن سه دیدگاه در مورد توسعه دانست و گفت: گروهی، توسعه را مقوله‌ای غربی و منفی قلمداد می‌کردند و از دیدگاه آنان این نوع پروژه‌ها استعماری و صرفا برای این برنامه‌ریزی شده بود که ملت ایران را استثمار کند. به دلیل وجود همین بینش‌ها بود که پروژه‌هایی شبیه مترو در ابتدای انقلاب دچار بحران شد و با تلاش سردار سازندگی احیا شد.
به گفته محسن هاشمی، دیدگاه گروه دوم نیز به توسعه، چنین بود که آنها توسعه را امری غربی و مثبت می‌پنداشتند و معتقد بودند که پروژه‌ها باید شبیه آنچه در دیگر کشورها اجرا شده، در ایران نیز به اجرا درآید.
او در ادامه سخنانش به توصیف نگرش‌های توسعه‌ای آیت الله‌هاشمی رفسنجانی پرداخت و گفت: ایشان بر این عقیده بود که باید از غرب و شرق کمک گرفت و در حوزه‌هایی چون، اشتغال، کارآفرینی و صادرات به توفیقاتی دست یافت و ایرانی ساخته شود که به الگوی دیگر کشورهای جهان تبدیل شود. به دلیل باور به چنین ایده‌ای بود که سبب شد برخی از دوستانشان از ایشان فاصله گرفتند و او مورد بی‌مهری قرار گرفت.
الگوی پارلمانی کشور در بخش خصوصی شکل گرفت
در ادامه آیین اعطای لوح و نشان امین‌الضرب به کارآفرینان برتر و پیشکسوتان عرصه تولید و تجارت به مناسب ۱۳۳ سالگی اتاق تهران، غلامحسین شافعی، رییس اتاق ایران پشت تریبون ایستاد. شافعی با یاد کردن از فرزندان غیور ایرانی که بیش از یک قرن گذشته پایه‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی را در کشور بنا نهادند به حادثه دل‌خراش روزهای گذشته و ویران شدن ساختمان پلاسکو و شهادت جمعی از آتش‌نشانان کشور، اشاره کرد و گفت: خوشبختانه ایران همواره در طول تاریخ شاهد حضور و فداکاری افرادی دلیری بوده که با وجود مقاومت‌ها و فشارهای بسیار ایستادگی کردند و توانستند قدم‌های محکم‌تری برای توسعه ایران بردارند.
او سپس از بنیانگذار اتاق تهران یاد کرد و گفت: مرحوم حاج محمدحسن امین‌الضرب با برخورداری از اخلاق، تقوا و پیگیری مستمر توانست حاکمیت دوران را متقاعد سازد که نهادی جوشیده از فعالان اقتصادی به نام مجلس وکلای تجار ایران می‌تواند از یک سو پیگیر حقوق بازرگانان جامعه و از سوی دیگر مشاوری امین برای دولت در مسیر بهبود اقتصاد باشد.
رئیس اتاق ایران با تأکید بر فعالیت‌های این فرزند دلیر ایران در راستای احترام به مالکیت فردی، جلوگیری از سوءاستفاده عمال دیوانی، رواج کالاهای ایرانی و سپردن امور تجار به نهاد مدنی، تصریح کرد: قبل از شکل‌گیری هر نوع الگوی پارلمانی در کشور، پارلمان بخش خصوصی بنیان گذاشته شد.
شافعی رمز ماندگاری مدیران و رهبران را نه در مقام، مکنت و قدرت آنها بلکه منوط به اتخاذ اهداف انسانی، اجتماعی، پرورش انسان‌ها، تعادل بخشیدن بین انسان و ماشین، احساس و منطق، امور شخصی و امور اجتماعی و معیشت و فضیلت عنوان کرد و گفت: یک مدیر ماندگار، یک رهبر عاشق و عاقل است؛ چرا که توازن و هم‌وزنی مادی و معنوی و عشق و عقل تراز تمدن بشری خواهد بود.
پیشگامی بخش‌خصوصی برای توسعه کشور
وزیر صنعت، معدن و تجارت دیگر سخنران این همایش بود. محمدرضا نعمت‌زاده با اشاره به نقش اتاق بازرگانی و جایگاه این نهاد بخش‌خصوصی در تصمیم‌سازی‌‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در کشور، گفت: ایران امروز، نیاز به توسعه و پیشرفت دارد و تحقق آن نیز به دست کسانی است که قابلیت و توانمندی آن را داشته باشند.
وی افزود: در مسیر توسعه کشور، نخبگان اقتصادی و کارآفرینی جلودار و پیش‌قراول هستند و دیگر عرصه‌های کشور باید به دنبال آنان حرکت کنند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه افزود: دولت یازدهم در حال تدوین طرحی است که جهش عظیمی در اقتصاد کشور ایجاد خواهد کرد و افزایش تولید و صادرات، ارتقای فناوری و سایر بخش‌ها در آن دیده شده و قصد داریم این طرح را با همراهی کامل بخش خصوصی پیاده‌سازی کنیم.
تولد بخش خصوصی در یک قرن پیش
رئیس اتاق بازرگانی تهران در مراسم اعطای نشان امین الضرب به کارآفرینان نمونه به تشریح تاریخچه بخش خصوصی در ایران پرداخت و گفت: سال ۱۲۶۳ یعنی بیش از یک قرن قبل، جامعه اقتصادی در پس نظام ناکارآمد اقتصادی به فکر تغییر آن افتاد.
وی ادامه داد: اقتصادی که در آن زمان برآمده از رفتارهای ناسالم بود توسط امین الضرب فردی دلسوز، آگاه و متدین نهال بخش خصوصی در آن جوانه زد و او در خط مقدم نهاد بخش خصوصی قرار گرفت.
رئیس اتاق بازرگانی تهران افزود: چنین رفتارهایی امین الضرب را به چهره‌ای ملی و آگاه تبدیل ساخت که به غیر از سود مادی به دنبال پیشرفت کشور در دنیای پیشرفته آن زمان بود. گفتمان جامعه امروز نیز همان گفتمان یک قرن قبل یعنی رونق و رفاه برای مردم است.
تشکیل دبیرخانه دائمی جایزه امین‌الضرب در اتاق تهران
دبیر هیات داوران نشان امین‌الضرب نیز در ادامه این همایش، به فرآیند شکل‌گیری جایزه امین‌الضرب اشاره کرد و با بیان اینکه نتایج بررسی‌های هیات داوری در اولین همایش سالانه نشان امین‌الضرب به سبب وسعت بخش‌خصوصی کشور، نشان‌دهنده همه وجوه داوری نیست، گفت: شورای سیاست‌گذاری همایش، از اواسط سال جاری با محوریت قرار دادن حوزه‌های کارآفرینی، صادرات، تولید نیازهای حیاتی کشور و نیز توجه به امور اجتماعی، شروع به کار کرد و براساس معیارها و شاخص‌هایی که تببین شد، انتخاب چهره‌های برتر اولین همایش امین‌الضرب در دستورکار قرار گرفت.
احمد پورفلاح از فعالان اقتصادی عضو اتاق بازرگانی ایران و تهران، با بیان اینکه دبیرخانه دائمی جایزه امین‌الضرب در اتاق تهران ایجاد شده است، افزود: جایزه امین‌الضرب می‌تواند با پاسداشت نام کارآفرینان، آغازی برای شکل‌گیری آینده‌ای امیدبخش برای فردای اقتصاد ایران باشد.
اعطای تندیس، نشان و لوح امین‌الضرب به کارآفرینان و پیشکسوتان
در ادامه این مراسم، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور، محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، غلامحسین شافعی، رییس اتاق ایران و مسعود خوانساری رییس اتاق تهران برای اعطای تندیس، نشان و لوح امین‌الضرب به منتخبان در کنار یکدیگر قرار گرفتند.
در ابتدا مژده مهدوی به روی سن رفت تا به عنوان یکی از نوادگان محمدحسن امین‌الضرب، نشان طراحی شده به نام بنیانگذار خانه بخش خصوصی را دریافت کند. سپس نوبت به اعطای لوح و نشان امین‌الضرب به پیشکسوتان حوزه تولید و تجارت رسید که از آن جمله می‌توان به علاء میرمحمدصادقی به عنوان فعال اقتصادی پیشکوست و نیکوکار اجتماعی اشاره‌کرد.
راهی جز میدان‌داری بخش خصوصی وجود ندارد
پس از مراسم اعطای تندیس، نشان و لوح امین‌الضرب، اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور طی سخنانی، برگزاری این گردهمایی توسط اتاق تهران را اقدامی ارزشمند برشمرد و گفت: شرط ماندگاری چنین حرکت‌هایی این است که چارچوب‌هایی برای آن طراحی شود. این برای نخستین بار است که یک نهاد مدنی در کشور ما، جایزه‌ای به نام بنیانگذار خود طراحی می‌کند. اتاق تهران به عنوان نهادی مدنی در ساماندهی بخش خصوصی، نقش کم‌نظیری ایفا کرده است.
او افزود: اکنون فعالان اقتصادی احساس می‌کنند نهادی به نام آنان وجود دارد که در فرصت‌های پیش‌آمده نظرات آنان را مطرح می‌کند و چنانچه مطالبات فعالان اقتصادی در دولت به جایی نرسد، اتاق‌ها این خواسته‌ها را در رسانه‌ها مطرح می‌کنند. برای دولت افتخار است که سیاست‌هایش نقد شود و در صورتی که دولت‌ها بتوانند از این نقدها استفاده کنند برای پیشرفت کشور مفید خواهد بود.
معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه دولت تدبیر و امید، نخبگان، دانشگاهیان و فعالان اقتصادی را مشاوری مفید برای خود می‌داند، ادامه داد: کسانی که در اتاق عضویت دارند، هر یک می‌توانند ده‌ها کار و خدمت ماندگار به جای بگذارند. من اکثر کسانی که لوح و نشان دریافت کردند، را می‌شناسم. باید به کسانی که به ایران دلبسته هستند، افتخار کرد. در واقع برای اعتلای اقتصاد ایران، راهی جز میدان‌داری بخش خصوصی وجود ندارد.
او در بخش دیگری از سخنان خود به نامگذاری سال جاری به اقتصاد مقاومتی و اقدام و عمل توسط مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: ابتدای سال جاری که رهبر معظم انقلاب آن را به نام اقتصاد مقاومتی و اقدام عمل نامگذاری کردند برای خود من پیغام داشت.
معاون اول رییس‌جمهور افزود: بعد از قرارگیری در مسئولیت جدید براساس شرایط اقتصادی تصور می‌کردم که راه‌اندازی چرخ اقتصادی کشور کار بسیار پرزحمتی است. تحریم‌ها، سوءمدیریت‌ها، گرفتن امید و انگیزه از فعالان اقتصادی باعث شده بود که اقتصاد کشور وارد شرایط سختی شود و دولت باید شرایط مناسبی برای فعالان اقتصادی فراهم می‌کرد.
او با اشاره به اموری که در حیطه وظایف دولت‌هاست، گفت: دولت باید با دنیا تعامل برقرار کند زیرا بخش خصوصی نمی‌تواند ادعا کند که به تنهایی می‌تواند مسایل دیپلماتیک ایران را حل کند و این امر وظیفه دولت به حساب می‌آید. فکر می‌کنم برجام تا حدود زیادی توانسته است این شرایط را برای فعالان بخش اقتصادی کشور ایجاد کند هر چند هنوز موانع زیادی پیش روی بخش خصوصی وجود دارد.
جهانگیری با اشاره به برخی مواضع در قبال موضوع برجام گفت: در این راه برخی تلاش می‌کنند که کار بزرگ دولت را کوچک جلوه دهند. در حالی که خودشان کوچک می‌شوند. باید ثبات اقتصادی در کشور حاکم و شاخص‌های اقتصادی نظیر نرخ تورم و ارز برای فعالان قابل پیش‌بینی باشد. اکنون حدود نرخ تورم و ارز برای صاحبان کسب و کار مشخص است.
جهانگیری ادامه داد: اگر بخش خصوصی شاهد اختلافات باشد و بی‌ثباتی به این گروه القا شود، فضای کسب و کار نامطمئن می‌شود. در کل می‌توان گفت که اکنون شرایطی پیش‌برنده اقتصادی فراهم شده و این شرایط کُندکننده فعالیت‌ها نیست.
او همچنین از ضرورت اصلاح سیستم بانکی و نظام بروکراسی نیز سخن گفت: برای مثال اخیرا آقای خوانساری مواردی را در مورد برخورد سازمان امور مالیاتی با بنگاه‌ها کوچک و متوسط مطرح کرده است که برطرف شدن آنها در نظام تصمیم‌گیری زمان‌بر است اما به هر حال در مورد آنها تصمیم‌گیری خواهیم کرد.
نرخ تورم دی ماه ۶٫۹ درصد اعلام شده است
جهانگیری در ادامه سخنان خود با بیان اینکه باید مشخص شود که در کدام بخش‌ها دولت را نقد و در کدام موارد نقد نکنیم گفت: نقد کردن شرایط اقتصادی دولت کار خوبی است و ما از این کار ناراحت نمی‌شویم اما یک عده درباره آمار رشد اقتصادی بحث می‌کنند با این نیت که این آمار وجود خارجی دارد یا نه. این افراد درباره شاخص‌ها و آمار اقتصادی دولت جلسه می‌گذارند و اعلام می‌کنند که این میزان رشدی که دولت اعلام کرده است حقیقی است یا خیر و هزینه‌های زیادی برای برگزاری این جلسات صرف می‌شود. درباره شاخص‌های اقتصادی نباید نقد انجام شود زیرا این شاخص‌ها بر اساس فرمول‌های اقتصادی محاسبه می‌شود که من هم علم محاسبه آن را ندارم.
جهانگیری با بیان اینکه سیاست‌های دولت قابل نقد است، گفت: برخلاف شاخص‌ها و آمارهای اقتصادی، سیاست‌ها و برنامه‌های دولت را می‌توان نقد کرد؛ به طور مثال بیایند بگویندکه دولت در نرخ ارز دستکاری نکند یا دولت به صادرکنندگان مشوق صادرات ندهد. بنابراین، سیاست‌ها و برنامه‌های دولت قابل نقد است.
او گفت: اکنون سیاست‌های خوبی تدوین شده و عملکردها مثبت بوده است؛ به رغم آنکه دوستان پیش‌بینی می‌کردند تورم تا حدودی افزایش یابد، بنابر اعلام مرکز آمار، تورم دی ماه ۶٫۹ درصد اعلام شده است.
معاون اول رئیس جمهور افزود: بر اساس اعلام مرکز آمار روند رشد کماکان سیر صعودی دارد که برخی در این ارتباط می‌گویند سهم نفت باعث رشد اقتصادی بالا شده است. برآوردها نشان می‌دهد که چنانچه سهم بخش نفت از نرخ رشد اقتصادی خارج شود، نرخ رشد امسال به ۴٫۳ درصد می‌رسد.
او ادامه داد: بعد از اجرای برجام در بخش نفت کارستان صورت گرفته است و در مدت کوتاهی توانسته‌ایم تولید را دو برابر کنیم. همچنین در بخش گاز نیز از ۲۴۰ میلیون متر مکعب برداشت به ۵۶۰ میلیون متر مکعب تا پایان سال می‌رسیم. آنها که تولید و صادرات را کاهش داده یا متوقف کرده‌اند فکر نمی‌کردند که امروز بتوانیم تا این اندازه صادرات داشته باشیم.
جهانگیری در ادامه سخنان خود، به وضعیت تولید صنعتی در کشور نیز اشاره کرد و گفت: در شش ماهه نخست سال جاری، از ۲۰ رشته فعالیت اقتصادی در ۱۰ تا ۱۲ رشته، رشد مثبت حاصل شده؛ هر چند که در پنج تا شش رشته فعالیت این رشد منفی بوده است.
معاون اول رییس جمهوری، از شکل‌گیری روند رشد مثبت در صنایع مختلف سخن گفت و اینکه این تحولات در سایه فعالیت بخش خصوصی و شرکت‌های شبه‌دولتی رخ داده است. جهانگیری با اشاره به افزایش ذخیره گندم در کشور گفت: در اسفند سال ۱۳۹۳ برای تامین مصرفی خود مجبور به واردات شش میلیون تن گندم بودیم همچنین میزان ذخایر استراتژیک این محصول در برخی نقاط کشور به محدود سه روز رسیده بود اما اکنون بیش از یک سال ذخیره گندم داریم و باید فکری برای مازاد آن بکنیم.
بازگشت اقتصاد کشور به ریل نظام بانکی
معاون اول رییس‌جمهور در ادامه، به بازگشت اقتصاد کشور بر پایه نظام بانکی تاکید کرد و افزود: همه باید کمک کنند که اقتصاد کشور به جایگاهی برسد که گشایش‌های اعتباری بار دیگر محور فعالیت‌های اقتصادی قرار گیرد و تاکید دولت نیز بر این است که بانک‌ها با ۱۰ درصد پیشپرداخت، گشایش اعتباری برای صاحبان کسب و کار انجام دهند.
او با اشاره به تحولاتی که در هفته‌های اخیر در بازار ارز رخ داد، گفت: برخی در حال فشار به دولت برای اتخاذ تصمیمی در واکنش به نوسانات نرخ ارز بودند تا تصمیمی غیرصحیح گرفته شود، ما تلاش کردیم وارد این مسائل نشویم. نقل و انتقال پول پس از تحریم‌ها به سمت صرافی‌ها سوق پیدا کرده که ریسک آن بسیار بالا است. برای مصونیت از این ریسک‌ها، باید نقل و انتقالات پول دوباره به نظام بانکی و از طریق گشایش ال‌سی بازگردد.
جهانگیری با انتقاد از رویه برخی صرافی‌ها در بازار، افزود: برخی افراد با مراجعه به صرافی‌ها، اقدام به خرید ارز به میزانی عجیب می‌کنند که منجر به آشفتگی در بازار ارز می‌شود.
وی افزود: از این رو، دولت طی بخشنامه‌ای از بانک مرکزی خواسته است که تا اسفند ماه سال جاری صرافی‌های کشور را ساماندهی کند.
معاون اول رییس‌جمهور سپس به استفاده از منابع خارجی برای رونق اقتصادی کشور اشاره کرد و افزود: به دلیل سخت‌گیری‌های که به درستی از سوی دولت صورت گرفته، هنوز موفق نشده‌ایم که از فاینانس استفاده مطلوبی برای اقتصاد کشور داشته باشیم و بر این باوریم که در این عرصه باید تصمیم درست و اصولی گرفته شود. ما می‌خواهیم فاینانس‌های بین‌المللی را بر اساس شرایط خاص خودمان جذب کنیم نه شرایطی که فاینانس‌کنندگان به ما تحمیل‌کنند. جذب فاینانس برای کشور اگر چه به تاخیر افتاده اما به شکل درستی در آینده اجرا خواهد شد اما در این خصوص بی‌گدار به آب نمی‌زنیم.
او همچنین با اشاره به آزاد شدن یوزانس برای فعالان صنعتی گفت: بخش تولید اکنون روی غلتک افتاده است و آنهایی که اهل حرکت باشند حرکت خود را آغاز کرده‌اند. در دوره پسابرجام موفق شدیم که بخش تولید را به ریل رونق بازگردانیم و در مرحله بعدی، افزایش سرمایه‌گذاری در دستورکار دولت قرار دارد.
