امیراحمد زندآور-منتخب پنجمین دوره شورای شهر اصفهان
یکی از دغدغه های مدیران شهری تامین منابع درآمدی برای شهرداری هاست و این وضعیت از ابتدای برنامه اول توسعه در سال۱۳۶۸ و با اجرای سیاست تعدیل و کم رنگ شدن نقش دولت در دادن تخصیص اعتبار به شهرداری ها پررنگ گردید .
سیاست قطع کمک های دولتی (کم شدن ) که بدون در نظر گرفتن منابع درآمدی جایگزین صورت گرفت مشکلات عدیده ای را برای ما شهرداری ها بوجود آورد بطوریکه امروزه حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد درآمد شهرداری های کلان شهرها از فروش تراکم و عوارض ، صدور پروانه ساختمان حاصل میگردد .
یکی از راه های عدم تحقق درآمد شهرداری ها نداشتن شناخت درست در تامین منابع درآمدی است که در این چند ساله اخیر راحت ترین راه کسب درآمد در کلان شهر ها ، فروش تراکم بوده و عامل اصلی آن نیز نقش دولت در آزاد گذاشتن شهرداری در جهت تامین منابع درآمدی است .
طی سی سال گذشته با اجرای سیاست خود کفایی و خود اتکایی شهرداری ها و بدون پیش بینی منابع درآمدی جایگزین بخش های در آمدی شهرداری ها در وضعیت ناپایداری قرار گرفته اند .
در حداقل مطلوب کیفیت و خدمات رسانی در شهر نیاز مند تامین منابع مالی و پایدار است .
از جمله محدودیت ها برای حل مسائل شهری و نا کارآمدی درآمدی ، خدمات رسانی در اکثر شهر ها و کشورهای در حال توسعه ناکار آمدی نظام مدیریت مالی ، ناپایداری درآمد ها و عدم کفایت منابع مالی ، بی توجهی به برنامه ریزی حتی پس از تصویب قانون شهرداری ها تصویر روشنی از درآمد شهرداری ها و تامین منابع درآمدی یروژه های شهری پیش رو نیست . چالش اساسی در خصوص نظام تامین مالی شهرداری ها در کشور ما در این نکته نهفته است که هیچگاه رابطه ی میان وظایف ، مسئولیت و منابع برقرار نشده است .
همیشه تلاش بر این بوده تا موضوع تامین مالی شهرداری ها در چهار چوب خارج از اقتصاد بخش عمومی ، تعیین تکلیف شود .
نکته ی قابل توجه در ایران در زمینه های مختلف سیاسی ، اقتصادی همیشه بین دو حداقل و حداکثر هستیم یعنی تعادل و حد وسط در بسیاری از رفتار هایمان نداریم .
بعنوان مثال اگر پدیده ای را بخواهیم مورد قضاوت قرار دهیم به یکباره قضاوت مثبت یا منفی میکنیم ؛ هیچگونه حد اعتدالی نداریم که عمدتا ریشه در مسائل فرهنگی ما دارد .
در ایران یکپارچگی بین نهاد های متولی شهر برقرار نیست حتی در بعضی موارد بین شورای شهر و شهردار مستقر هم ، این همگرایی نیست .
برنامه ها ، محورهایی را اشاره میکنند اما شهرداری و مدیران شهری پروژه های خود را اجرا میکنند و به برنامه ها و سند چشم انداز نسبت میدهند و از همین باب است که با حجم افسار گسیخته پروژه های شهری مواجهیم که تناسبی با برنامه ندارد .
شهر اصفهان برای رشد و شکوفایی نیاز به سیاست های تازه ای دارد
گرچه اصفهان شهری است با سابقه برنامه نویسی و سند های چشم انداز بیست ساله و برنامه ۵ ساله اما وقتی کیفیت اسناد موجود و ماموریت های درونی آن را بررسی میکنیم ابهامات جدی در نوع مدل برنامه نویسی و سند نویسی می بینیم .
وقتی شهر های مختلف جهان مانند استامبول یا سیدنی ماموریتی برای خود تعریف میکند شخصا بر یک یا دو محور اساسی که در آن دوره ی ماموریت و سند چشم انداز نقطه ی عطف شهر تعریف میشود ، متمرکز شده و در راستای تحقق آن گام برمیدارند .
برای مثال استامبول در حوزه ی میراث فرهنگی کرده تا دروازه ورود به دنیای غرب باشد یا سیدنی در حوزه ی محیط زیست و بر شهر ارتباط محور متمرکز شده است .کلیه چارچوبهای شهری نیز باید در اختیار این هدف باشد تا پیشرفت لازم حاصل شود و در پایان هر برنامه مسیری که سیاست گذاران و تصمیم سازان و تصمیم گیران مشخص کرده اند سنجش شود .
امور جاری شهر نیز البته در قالب پروژه ها انجام میشود اما در این همه ایده ها و اسناد و برنامه های ۵ ساله و ۱۰ ساله شهر اصفهان که بعضا به یکدیگر پیوسته شده اند همه گونه حرفی و همه جور برنامه ای خواهیم یافت . مثلا در اصفهان مسجد محور شهری با الگوهای اسلامی ، شهری روان در حمل ونقل در ترافیک و صدها آیتم دیگر معرفی می شود یا شهری با چشم انداز بی نظیر سرسبز و آباد ، شهر اقتصاد محور ، شهر خلاق ، شهر کودک ، شهر صنایع و غیره معرفی شده است .
چنین برنامه ها و اسنادی حتی اگر تمام ظرفییت ها ی بنیادین یک شهر یا پتانسیل دولت هم در خدمت آن قرار گیرد و تمام توان خود را برای رسیدن به این اهداف به کار ببندد آن هم در یک بازه ۵ ساله راه به جایی نمی برد و زمان بیشتری نیاز دارد.
با یک بررسی می توان فهمید که بسیاری از پروژه های به اصطلاح شاخص نتوانسته اند به بهره برداری رسیده و باعث شوند سرمایه ها و سرمایه گذاری های بیشتری در شهر اصفهان جذب شود و از همه مهمتر نقش بازاریابی شهری را برای جذب شهروندان ، گردشگران ، سرمایه گذاران مطلوب را برای سفر یا استقرار در شهر به خوبی ایفا نمایند.
چالش های مدیریت شهری در وضع موجود شهر اصفهان:
۱- فقدان سند آمایش سرزمین
۲- عدم یکپارچگی بین مدیریت شهری
۳- کافی نبودن تجهیزات و امکانات مدیریت بحران شهر
۴- عدم ثبت اطلاعات دقیق و آمارهای مربوط به بحران های گذشته و نداشتن تجزیه و تحلیل های علمی درباره آنها
۵- عدم استراتژی کارآمد برای مدیریت شهری
۶- عدم تعریف درست و عملیاتی از شاخص های شهرپایدار
۷- محدود بودن وظایف نهادهای مدیریت شهری
۸- نداشتن درآمد پایدار برای شهرداری
۹- عدم شفافیت دارایی های شهرداری
۱۰- خردشدن اراضی و تراکم و ساخت و سازهای غیر مجاز در کاربرهای عمومی
