محمدجلائی- سال ۹۴ رو به پایان است، یکبار دیگر مردم، روز های گرم و لطیف اسفندی را پشت سر می گذارند تا بهاری دیگر از پس ابر های پراکنده آسمان آبی و برگ های سبز درختان تازه شکوفه زد بدمد. طبیعت ساز بهاری خود را یکبار دیگر کوک می کند تا نغمه ساز نوروز مردم ایران باشد.
عشق به موسیقی در جان مردم ایران نهفته است و کم‌تر فرهنگی در گوشه گوشه این خاک می‌توان یافت که پیوندی عمیق با دنیای شورانگیز موسیقی نداشته باشد. مردم ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب، برای درد ها و شادی های خود، برای جنگ ها و مصالحه های خود، برای حماسه سازی ها، برای غرور آفرینی ها و برای هر چه که آمیخته با زندگی جمعی آنها باشد، موسیقی ها آفریده اند، نغمه ها ساخته اند، ترانه ها سروده اند و شعر ها خوانده اند.
در آستانه سال جدید، نگاهی داشته ایم به آلبوم هایی که موسیقیدانان ایرانی در شب‌ها و روزهای سال گذشته در دفتر ها و استادیو‌های خود ساخته و نواخته اند. از شکوه «خداوندان اسرار» همایون شجریان تا لبخند های اندوهناک «شهر من بخند!» گروه پالت.
اما با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی در ایران و تحول در شکل و سیاق فرهنگ موسیقی ایرانی، هنرمندان عرصه هنر با جست و جوی جزئیات موسیقایی موسیقی غرب در موسیقی مشرق زمین دست به تلفیق موسیقی ایرانی با سبک هایی مثل راک و... زدند و روز به روز موسیقی تلفیقی جایگاهی بهتر در آسمان موسیقی ایران یافت. در سال ۹۴ نیز با انتشار چند اثر در این زمینه مثل آلبوم های گروه چارتار و پالت موسیقی تلفیقی مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
نسل دوم موسیقی اصیل ایرانی همراه و هم‌فکر
بعد از گذشت چند دهه از دوران بازگشت موسیقی ایرانی به اصالت گذشته خود و با آغاز به کار برنامه رادیویی گلها و شنیده شدن موسیقیدانان بزرگی همچو محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی حالا نسل دیگری با روی کار آمدن و پرداختن به موسیقی اصیل ایران و گاه البته با درآمیختن آن با فرم های نو موسیقی پیام آور مستدام بودن حیات موسیقی ایرانی اند. نسلی که فرزندان استادان بزرگ موسیقی ایران در سالهای دور و نزدیک در آن حضوری پررنگ دارند.
همایون شجریان، حافظ ناظری و سهراب و تهمورس پورناظری از چهره های شاخص موسیقی ایرانی اند که طرحی نو در موسیقی ایرانی درانداخته اند و گامی بلند در مسیر پدران خود برداشته اند.
طی سالهای گذشته و بعد از همکاری همایون شجریان و تهمورس پورناظری در آلبوم موفق و پرفروش «نه فرشته ام نه شیطان» حالا همکاری ها بین سهراب پورناظری پسر دیگر کیخسرو موسیقی ایران با همایون شجریان، بیش از پیش شده است و به نظر می رسد نسل دوم موسیقی ایرانی راه ها و فکر های مشترکی دارند.
همایون شجریان از پرکارترین خوانندگان موسیقی سنتی در سالهای اخیر بوده است. او انتشار آلبوم‌های شخصی خود را از سال ۱۳۸۲ با ارائه آلبوم بسیار موفق "نسیم وصل" با آهنگسازی محمدجواد ضرابیان آغاز کرد و پس از آن هر سال حداقل یک آلبوم موسیقی منتشر کرده است. "خداوندان اسرار" جدیدترین آلبوم اوست که در آذرماه سال جاری با آهنگسازی سهراب پورناظری و کیخسرو پورناظری و به همت شرکت ایرانگام منتشر شد. همایون شجریان در این آلبوم اشعاری از مولانا، خیام و حافظ را خوانده است.
از سوگ امیر تا شکوه درفش کاویانی
در سال های دهه ۶۰ و ۷۰ شهرام ناظری توانست با انتشار آلبوم های موفق به یکی از ستاره های درخشان آسمان موسیقی ایران تبدیل شود. او با صدای حماسی خود طنین انداز شکوه غرور آفرین ایرانی بوده و هست. در روز های پرحادثه ایرانی سوگ امیرکبیر را می خواند و در روز های آرامش ساز رقص و پایکوبی و شادی را می نوازد. ناظری تاکنون آلبوم و قطعاتی ماندگار با اشعار بسیار زیبای کلاسیک به موسیقی کشور هدیه کرده و به آثاری نیز به زبان کردی خوانده است. ناظری در زمستان سال جاری و به فاصله سه ماه، دو آلبوم مستقل به بازار موسیقی کشور ارائه داد. ابتدا و در دی‌ماه، آلبوم "رقصانه" با اشعاری از مولانا و آهنگسازی حسین پیرنیا منتشر شد. همچنین در این آلبوم گروه "همایون" به عنوان نوازنده حضور داشتند و انتشارات سروش مسئول پخش آن بود. گرچه "رقصانه" با آلبوم‌های ایده آل ناظری همچون بنمای رخ و بی‌قرار فاصله داشت، اما آن قدر پتانسیل دارد که ردیف برترین آثار سنتی سال جاری قرار بگیرد. اما در آخرین روزهای سال ۱۳۹۴، ناظری یک آلبوم جدی‌تر را این بار با اشعاری از فردوسی منتشر کرد. این آلبوم با ۱۲ قطعه، "درفش کاویانی" نام و آهنگساز این آثار فرید الهامی است. همچنین گروه موسیقی "فردوسی"، ناظری را برای این شاهنامه‌خوانی همراهی کرده‌اند.
من عاشق چشمت شدم
علیرضا قربانی را بسیاری با تیتراژ سریال های خاطره انگیز ایرانی می شناسند، وی در سال جاری دو آلبوم با نام‌های "من عاشق چشمت شدم" در آذرماه و "دخت پری‌وار" در نیمه‌های اسفند به بازار موسیقی کشور ارائه داد. "من عاشق چشمت شدم" مجموعه‌ای از اشعار افشین یداللهی، فردین خلعتبری و فردوسی است که خود خلعتبری آنها را ساخته است. این آلبوم توسط شرکت آوای باربد منتشر شد و نسبت به آلبوم‌های منتشر شده قربانی در سالهای اخیر، با استقبال کمتری روبه‌رو شد. گفتنی است قربانی چندی پیش تیتراژ اولین قسمت های سریال موفق شهرزاد را نیز خوانده است.
سال پرکار سالار عقیلی
سالار عقیلی بدون شک پرکارترین سنتی خوان کشور در سالهای اخیر بوده است. او در ۷ سال اخیر حدود ۲۰ آلبوم رسمی به بازار موسیقی ارائه داده که به صورت متوسط هر سال، ۳ آلبوم منتشر کرده است. عقیلی امسال نیز سه آلبوم رسمی دیگر به بازار موسیقی کشور ارائه داد که دو آلبوم "میخانه خاموش" و "سرّ هزار ساله" در دو ماه ابتدایی سال و فقط به فاصله چند روز نسبت به یکدیگر منتشر شدند.
میخانه خاموش اجرای زنده سالار عقیلی به همراه گروه دستان در برج میلاد است که در سال ۱۳۹۱ ضبط شده اما در فروردین امسال منتشر شد. تمامی آثار این آلبوم از ساخته‌های سعید فرج پوری است. میخانه خاموش آلبوم بسیار خوب و قابل قبولی است و نظر دوستداران موسیقی را نیز به خود جلب کرد.
به فاصله یک ماه پس از میخانه خاموش، عقیلی آلبوم "سرّ هزار ساله" را روانه بازار کرد که این آلبوم با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شد و توانست نظر منتقدین را هم به خود جلب کند. سر هزار ساله از آثار گروه موسیقی "بال و شان" با آهنگسازی کیوان کیانیان است و اشعار آن را حافظ، مولوی و کیوان کیانیان سروده‌اند.
اما آخرین آلبوم منتشر شده عقیلی در سال ۹۴ "قصه باران" نام دارد که در بهمن‌ماه به بازار آمد. قصه باران ۷ قطعه دارد، ساخت و تنظیم آن از آثار امیر بیات است و حافظ شیرازی، سعدی، مولانا، هوشنگ ابتهاج، الهام دیداریان و علی احمدیان اشعار این آلبوم را سروده‌اند. قصه باران اما بر خلاف دو اثر دیگر عقیلی که در ابتدای سال ۱۳۹۴ منتشر شد، مورد استقبال چندان قرار نگرفت. شمار بسیار زیاد آلبوم‌های عقیلی در سالهای اخیر، مهم‌ترین دلیلی است که می‌توان در توجیه جدی گرفته نشدن برخی از آلبوم‌های او توسط مخاطبان موسیقی بیان کرد؛ شاید اگر عقیلی متوسط آثار جدیدش را در طول هر سال کاهش دهد، به هر یک از آلبوم‌های او توجه بیشتری شود.
رقص در جاده های بارانی چارتار
«جاده می‌رقصد» نام دومین آلبوم گروه موسیقی تلفیقی چارتار است که شهریورماه امسال به همت شرکت تصویرگستر پاسارگاد عرضه شد. گروه چارتار از اوایل دهه ۹۰ خورشیدی، با انتشار چند تک آهنگ و سپس با انتشار آلبوم "باران تویی"، به شکل عجیبی به محبوبیت فراوان رسید. اعضای گروه چارتار در ادامه مسیر موفقیتشان، این بار با "جاده می‌رقصد" که شامل ۹ قطعه موسیقی است، هواداران جدیدی را به جمع دوستداران خود افزودند. عوامل آلبوم دوم گروه چارتار را همان افراد ثابت این گروه تشکیل می‌دهند که بر اساس آن، آرمان گرشاسبی به عنوان خواننده، احسان حائری ترانه‌سرا، آرش فتحی آهنگساز و آیین احمدی فر تنظیم‌کننده تشکیل می‌دهند. لازم به ذکر است که گروه چارتار موسیقی الکترونیک را با آوازهای اصیل ایرانی تلفیق می‌کند.
همراه «ماهی و گربه» با صدای «پالت»
فیلم «ماهی و گربه» شهرام مکری را به دلیل تحولاتی که در ساختار و فرم سینمایی ایجاد کرد طی ساعت ها و جلسات مکرر در شهر های مختلف کشور و جهان و بعد از اکران طولانی آن بر پرده نقره ای سینمای هنر و تجربه تفسیر و تحلیل و نقد کرده اند. اما شاید برای خیلی از طرفداران این فیلم خاطره انگیز ترین بخش این فیلم پلغان سکانسی چرخیدن دوربین به سمت نوازندگان پالت و نواخت قطعه «ماهی و گربه» در جنگل عجیب فیلم به وسیله این گروه پرطرفدار باشد.
گروه پالت از جمله گروه‌های موسیقی تلفیقی است که همچون چارتار، در دهه ۹۰ خورشیدی پدیدار شده است و با انتشار آلبوم خود با نام "آقای بنفش"، به سطح قابل قبولی از محبوبیت رسیده است. دومین آلبوم رسمی گروه پالت با نام "شهر من بخند"، اردیبهشت‌ماه امسال با ۱۲ قطعه توسط نشر موسیقی نوقه توزیع شد. امید نعمتی خواننده مشهور گروه پالت است و آهنگ‌ها و تنظیم‌های آثار این گروه نیز مشترک توسط تمامی اعضای آن انجام می‌شود که البته در این آلبوم، فقط قطعه شهر من بخند را بهنام ابوالقاسم ساخته و تنظیم کرده است. ترانه‌سرایان دومین آلبوم رسمی گروه پالت نیز، امید نعمتی، تورج نگهبان، سیاوش کسرایی، نیما یوشیج، گیزبرت زوکنیپهاوزن و حسام‌الدین محمدیان پور هستند. همچنین در آلبوم شهر من بخند، گیزبرت زوکنیپهاوزن به عنوان خواننده میهمان حضور دارد. آلبوم شهر من بخند از جمله آلبوم‌های پرفروش سال ۱۳۹۴ در بخش موسیقی‌های تلفیقی نام گرفت و فروش اینترنتی آن نیز جزو پرفروش‌ترین‌های موسیقی در میان همه سبک‌ها بود.
روز های تعطیل نوروزی و بعد از ظهرهای دل‌انگیز بهاری فرصت مناسبی برای گوش سپردن به نغمه‌های جان‌افزای موسیقی است. و علاقه‌مندان موسیقی ایرانی هم می‌توانند در این فرصت، ساعت‌هایی را در پرده‌های خیال‌انگیز سازهای ایرانی غوطه‌ور شوند.
