محمد مهدی میثمی
energy@jahaneghtesad.com
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران که روز دوشنبه پیش از عزیمت به الجزایر، نشست اعضای اوپک و کشورهای غیر عضو اوپک در چهارچوب جلسهی مجمع بینالمللی انرژی را مشورتی توصیف کرده بود و بنابراین انتظارات از حصول توافق را کاهش داده بود، روز گذشته در گفتگو با خبرگزاری بلومبرگ صراحتا امیدها به اجماع بر سر تثبیت بازار را نقش بر آب کرد، وی گفت: دستیابی به توافق در این دو روز در دستور کار ما قرار ندارد. ما برای شرکت در اجلاس مجمع بینالمللی انرژی و نشست غیر رسمی مشورتی اعضای اوپک با هدف تبادل نظرها اینجا هستیم، نه بیشتر. وی افزود: ایران قصد دارد سهم حدود ١٣ درصدی خود از مجموع تولید نفت اوپک در دوران پیش از تحریم را دوباره به دست بیاورد. با توجه به رسیدن مجموع تولید نفت اعضای اوپک به ٣٣ میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه در ماه آگوست امسال، ایران باید ۴٫۴ میلیون بشکه نفت تولید کند تا بتواند سهم ١٣ درصدی خود را احیا کند.
خالد الفالح وزیر نفت عربستان نیز در اظهار نظری مشابه، نشست اوپک را تنها به منظور مشورت دربارهی بازار دانست. به گزارش مارکت واچ، نیل ویلسون تحلیلگر بازار نفت معتقد است که: هر گونه امید به دستیابی به توافق بر سر تثبیت تولید نفت در هفتهی آتی، پس از آن که عربستان مانند ایران اظهار کرد هر صحبتی بر سر محدود کردن تولید صرفا مشورتی خواهد بود، از بین رفته است. وی اضافه کرد: ما اکنون میتوانیم انتظار چانه زنیهای بیشتری تا نشست سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در ماه نوامبر داشته باشیم.
در هفتههای اخیر با توجه به ابراز نظرهای مثبت دربارهی حصول توافق امیدها برای تثبیت بازار افزایش یافت و سیر نزولی بهای نفت متوفق شد. با این وجود تحلیلگران رقابت سیاسی دیرپا بین عربستان سعودی و ایران را به عنوان مانع اصلی دستیابی به توافق احتمالی در الجزایر عنوان میکنند و معتقدند بازار پاسخی منفی به اقدام اوپک نشان خواهد داد. الیویر جیکوب مدیر موسسه مشاورهی پتروماتریکس اظهار کرد: بازار انتظار دارد که این نشست به نتیجه نخواهد رسید، بنابراین اگر اوضاع همین طور پیش برود محتمل است که بهای نفت کاهش بیابد اما به نظر میرسد سقوط عمدهای در قیمتها اتفاق نیافتد.
از طرف دیگر حتی اگر توافقی حاصل میشد، مازاد عرضه در بازار جهانی نفت- در شرایطی که کشورهایی مانند ونزوئلا و نیجریه به طور فزایندهای تولیدشان را برای رهایی از زیانهای اقتصادی متحمل شده در ماههای اخیر افزایش داده اند- در برابر کاهش بهای نفت مانع ایجاد میکرد.
در نتیجهی کاهش بهای نفت، در سال ۲۰۱۵ سرمایهگذاری جهانی در حوزهی نفت و گاز ۲۵ درصد کاهش یافت. البته انتظار میرود که این میزان امسال به ۲۴ درصد برسد. در مجموع تحلیلگران معتقدند که بازار انتظار بیش از اندازهای به اوپک دارد. اوگن وینبرگ تحلیلگر کامرزبانک توضیح میدهد: احتمالا بازار بیش از تواناییهای حقیقی اوپک در کنترل بهای نفت به این سازمان امید بسته است. هر کسی که کنترل بشکههای حاشیهای نفت را در اختیار بگیرد، قادر خواهد که به تنظیم قیمتها بپردازد اما این کار به هیچ وجه از عهدهی اوپک بر نمیآید.