کدخبر: 41691
20:44
1395/07/13
علیرضا صادق-بحران سوریه پیش می‌رود. بی‌مهار، بی‌مرز و بدون امیدی برای پایان. سوریه به نمایشگاه ناکارآمدی نظام بین‌الملل مبدل شده است. جایی که همه ابتکارها برای صلح در گرداب منافع متعارض قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای غرق می‌شوند. گفتگوهای سوری-سوری به تبادل آتش میان طرفین مبدل می‌شود. گفتگوهای چند جانبه به میدان مشاجره قدرت‌های منطقه‌ای و در نهایت دیروز گفتگوهای دوجانبه آمریکا و روسیه، دو قدرت جهانی درگیر در بحران نیز به حالت تعلیق درآمد. این همه در شرایطی اتفاق می‌افتد که در عرصه میدانی شدیدترین نبردها میان ارتش سوریه و شورشیان بر سر کنترل نواحی شرق حلب در جریان است. جایی که ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار غیرنظامی به دام افتاده‌اند، بدون دسترسی به امکانات اولیه بهداشتی و درمانی.
اعلام تعلیق گفتگوی آمریکا و روسیه
جان کربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز دوشنبه با صدور یک بیانیه، از تعلیق گفتگوهای دوجانبه آمریکا و روسیه خبر داد. به گزارش رویترز در این بیانیه آمده است : «ایالات متحده مشارکت خود با روسیه از طریق کانال‌های دوجانبه‌ای که برای محافظت از توافق‌نامه آتش بس ایجاد شده بود، را به حالت تعلیق درآورده است.» کربی تصریح کرده است : «این تصمیمی نیست که عجولانه اتخاذ شده باشد.» در این بیانیه ایالات متحده روسیه را متهم کرده است که به تعهداتش بر مبنای توافق‌نامه ۹ سپتامبر عمل نکرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تصریح کرده است :«روسیه نتوانست یا نخواست که دولت سوریه را به عمل در چارچوبی وادارد که تعهد کرده بود.» کربی البته گفته است که تماس‌ها با روسیه برای جلوگیری از ایجاد تداخل در اقدامات آمریکا و روسیه بر علیه داعش در سوریه ادامه خواهد یافت. اما کلیه پرسنلی که برای هدایت اقدامات مشترک بر علیه ترورسیم بر مبنای توافق‌نامه ۹ سپتامبر اعزام شده بودند، به عقب برخواهند گشت.
در مسکو اما ماریا زاخاروا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه به تندی به این سخنان واکنش نشان داده است. او به خبرنگاران گفته است که آمریکا در روزهای اخیر کوشیده است تا روسیه را متهم کند. حال آن که این کشور در جهت حفظ توافق آتش‌بس کوشیده است. به گزارش الجزیره انگلیسی زاخاروا آمریکا را متهم کرده است که حتی نتوانسته به تعهدات خود برای ایجاد شرایط کلیدی جهت بهبود وضعیت انسانی در اطراف حلب عمل نماید.
زاخاروا تصریح کرده است : «همه این‌ها به یک سوال ساده برمی‌گردد، جبهه النصره چه کسانی هستند؟ چه کسانی از آن‌ها حمایت می‌کنند و چرا دولت آمریکا نمی‌تواند به قول خود برای جدا کردن تروریست‌هااز مخالفان به اصطلاح میانه‌رو عمل نماید؟»
آمریکا اعلام کرده است که این تصمیم را با توجه به بمباران‌های شدید هواپیماهای روسی و سوری در شرق حلب در جریان حملات روزهای اخیر گرفته است. ویتالی چورکین نماینده روسیه در سازمان ملل متحده اما به خبرنگاران گفته است که روسیه به دنبال ایجاد فاجعه انسانی نیست و هدف‌های خود را به دقت انتخاب می‌کند. او گفته است : «وضعیت رها شد تا به این درهم ریختگی وحشتناک منجر شود و ما می‌کوشیم تا راهی پیدا کنیم که پرچم‌های سیاه در دمشق به اهتزاز درنیاید.» اشاره‌ای به احتمال پیشرفت داعش به سوی پایتخت سوریه در صورت عدم مداخله نظامی روسیه و سایر متحدان بشار اسد.
با این حال چند ساعت قبل از اعلام این تصمیم مسکو در اقدامی که ممکن است پیش‌دستانه باشد، اعلام کرد که توافق‌نامه «انهدام پلوتونیوم» را در واکنش به رفتارهای غیر دوستانه ایالات متحده به حالت تعلیق در می‌آورد. به گزارش نیویورک تایمز بر مبنای این توافق آمریکا و روسیه باید هر کدام ۳۴ تن از پلوتونیوم خود را نابود می‌کردند.
این اقدام پوتین که از سوی ایالات متحده غیردوستانه توصیف شده است. نشانه‌ای از وخامت بیش از پیش روابط دوجانبه آمریکا و روسیه و تشدید تنش بین دو کشور به خصوص بر سر بحران‌های سوریه و اوکراین است. اندور ویس کارشناس اسبق روسیه در کاخ سفید و معاون مطالعاتی بنیاد کارنگی به نیویورک تایمز گفته است :«همکاری درباره سوریه، آخرین و بهترین تلاش دولت اوباما برای جلوگیری از روند رو به رشد وخامت روابط با روسیه بود.» او ادامه داده است : «عدم اعتماد و دشمنی با آمریکا در نزد رهبران روسیه واقعی و رو به رشد است. این مسئله می‌تواند نیروی پیشران رفتار خارجی روسیه برای سال‌های طولانی آینده باشد.»
خبرگزاری رویترز هم مدعی شده است که سرعت فروپاشی توافق آتش بس با روسیه بعد از بمباران کاروان کمک‌رسانی سازمان ملل، مقامات دولت اوباما را دچار شگفتی کرده است و آن‌ها برنامه‌ای فوری در واکنش به این مسئله ندارند. اما بسیاری از تحلیل‌گران مدعی هستند که این روند احتمالا به تمرکز بیشتر دولت آمریکا بر گزینه‌های نظامی اعم از آموزش مخالفان، تحویل تجهیزات جنگی پیشرفته‌تر و حمایت‌های لجستیکی بیشتر از مخالفانی شود که ایالات متحده آن‌ها را میانه‌رو توصیف می‌کند.
وخامت اوضاع انسانی در حلب
در روزهای اخیر شدیدترین درگیری‌ها در مناطق تحت کنترل شورشیان مسلح در شرق حلب جریان داشته است. جایی که نیروهای ارتش سوریه با اتکا به بمباران‌های هوایی می‌کوشند شورشیان را از آخرین منطقه شهری پرجمعیتی که در اختیار دارند، بیرون برانند. شورشیان مدعی هستند که در جریان این بمباران‌ها به غیرنظامیان آسیب‌های شدید وارد می‌شود. حتی خبر از بمباران شدید مهم‌ترین بیمارستان شرق حلب و از کار افتادن آن داده‌اند.
با فروپاشی قطعی آتش‌بس در حلب و قطع ارتباط آمریکا و روسیه تقریبا آخرین امیدها هم برای توقف و یا حتی کاهش خشونت‌ها در حلب از میان رفته است و به احتمال بسیار زیاد در روزهای پیشرو شاهد افزایش درگیری‌های نظامی خواهیم بود. جایی که ارتش سوریه و متحدانش می‌کوشند تا آخرین ضربه را به شورشیان مسلحی که عناصر افراطی در آن دست بالا را دارند وارد آورند. به دست گرفتن کنترل حلب یک برگ برنده بسیار مهم استراتژیک برای دولت سوریه خواهد بود. بعد از ۵ سال و نیم روشن شده است که دولت آمریکا تمایلی برای مداخله نظامی آشکار و گسترده در سوریه ندارد و در ماه‌های کوتاه باقی مانده از ریاست جمهوری اوباما هم به احتمال بسیار زیاد تغییر جدی در این رویه به وجود نخواهد آمد. این فرصت بسیار خوبی برای دولت سوریه و متحدان آن است که موقعیت خود را روی زمین مستحکم‌تر سازند. با این حال احتمالا کشورهای حامی شورشیان مسلح هم بیکار نخواهند ماند و این موارد همگی به تشدید بحران خون‌بار در سوریه منجر خواهد شد. و این همه یعنی شام طولانی سوریه را سحری زودهنگام در کار نخواهد بود.
