علیرضا امامی فرد-گروه فرهنگی خاورمیانه این روزها شرایط بسیار بحرانی را سپری می کند. عده ای از مردم که تعداشان کم هم نیست در رابطه با چالش های موجود در تاریخ معاصر منطقه اظهار نظر می کنند اما سوال اصلی اینجاست که چه تعداد از این افراد دانش کافی در رابطه با مسائل خاورمیانه را دارند؟ موضوعی دیگر که می تواند مورد پرسش قرار گیرد این است که آیا بحران های موجود در منطقه خاورمیانه مربوط به همین ده پانزده سال اخیر است و یا جنگ ها و کشمکش های فعلی، ریشه در اتفاقات سالهای دور دارد؟ سوالهایی از این دست که کم هم نیستند ذهن هر فرد علاقه مند به تاریخ و سیاست را درگیر می کند. اما به راستی جواب سوالهایی که همچنان پنهان مانده اند کجاست؟ کتابی در یکی دو سال گذشته منتشر شده است که می تواند به بسیاری از پرسش ها در رابطه با ریشه های بحران در خاورمیانه پاسخ درست و دقیق دهد. «صلحی که همه صلحها را بر باد داد» نام کتابی است که در نشر ماهی به چاپ رسیده است. «صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد» روایتی است از وقایعی که به فروپاشی امپراتوری عثمانی در طول حنگ جهانی اول انجامید و مایه‌ تغییر اساسی در خاورمیانه شد و بنا بر عقیده‌ نویسنده، به شروع جنگی دامن زد که همچنان ادامه دارد. این کتاب تنها به نقش اروپا در خاورمیانه نمی‌پردازد، بلکه تأثیر این دگرگونی در خود اروپا را نیز در برمی‌گیرد. گاه خواننده را با خود به دل بیابان‌های شبه ‌جزیره‌ عربستان می‌برد و با ماجراجویی‌های لارنس همگام می‌کند و گاه از اختلافات و مناقشات دولتمردان اروپایی در پایتخت‌هایشان پرده برمی‌دارد. می‌توان تاریخی را که این کتاب بدان پرداخته سِفر پیدایش قرن بیستم و خاورمیانه‌ امروزی دانست. این کتاب در سال ۱۹۸۹ منتشر شد و به فهرست نهایی جایزه‌ی پولیتزر هم راه یافت. اتفاقات منطقه و پر محتوا بودن کتاب ما را بر این داشت که با مترجم این کتاب، حسن افشار گفت و گویی داشته باشیم و از ایشان در رابطه با چرایی ترجمه این کتاب و سایر موضوعات دیگر سوالهایی بپرسیم که در ادامه آن را می خوانید: چرا تصمیم به ترجمه این کتاب گرفتید؟ چه چیزی شما را برای ترجمه آن مجذوب کرد؟ کتاب «صلحی که همه صلحها را بر باد داد» را ناشر به من پیشنهاد کرد. وقتی آن را مطالعه کردم متوجه شدم که کتاب بسیار نابی در زمینه صلح ورسای است. در کتابهای فارسی چنین کتابی را ندیده بودم و اگر در کتابی به صلح ورسای اشاره شده بود به صورت مختصر به آن پرداخته است اما  این کتاب به صلح ورسای مفصل پرداخته است و اتفاقاتی که مربوط به آن می شود را به طور کامل به خواننده توضیح می دهد. ترجمه این کتاب چه مدت به طول انجامید؟ ترجمه آن شش ماه طول کشید و برای من «صلحی که همه صلحها را بر باد داد» جذاب بود و زمانی که کتابی خواندنی باشد این انگیزه را به مترجم می دهد که هر چه سریعتر آن را تمام کند.  البته باید بگویم که این کتاب برای سالها پیش است و فکر می کنم از ترجمه آن هفت یا هشت سال می گذرد. این همه تاخیر در چاپ آن دلیل خاصی داشته است؟ ناشر به علت مشکلاتی که خودش داشت نتوانست در سالهای گذشته این کتاب را چاپ کند و من ترجمه آن را مدتها قبل به دست ناشر سپرده بودم. زمانی که این کتاب را مطالعه کردم متوجه شدم که ممکن است در برخی از صفحات، مخاطب با سردرگمی در فهم برخی از مطالب مواجه شود. آیا قبل از خواندن این کتاب باید کتابی دیگر به عنوان پیش زمینه مطالعه کرد؟ کسی که این کتاب را مطالعه می کند باید علاقه مند به تاریخ بوده و  با برخی از اتفاقات تاریخی آشناییت داشته باشد. شخصی که علاقه مند نباشد و اطلاعاتش کافی نداشته باشد در برخی از صفحات با مشکل مواجه خواهد شد و نمی تواند روند کتاب را دنبال کند. کتاب «صلحی که همه صلحها را بر باد داد» برای دانشجویان تاریخ بسیار مناسب است. البته این بدان معنی نیست که اگر کسی دانشجوی این رشته نباشد خواندن این کتاب برایش مفید نخواهد بود. این کتاب تاریخ سالهایی را بررسی می کند که در نهایت منجر به تشکیل کشور اسرائیل می شود. آیا در چاپ آن با محدودیتهایی به خاطر این موضوع مواجه نشدید؟ باید صراحتا عرض کنم خیر. فقط در یک پاورقی ابهاماتی وجود داشت که وزارت ارشاد معتقد بود که یا باید تغییر کند یا باید آن را حذف کرد که من تصمیم گرفتم آن را حذف کنم. این تنها بخش بود که با مشکل مواجه شد و واقعیت آن است که در هیچ جای دیگر کتاب حتی یک کلمه هم جا به جا نشد. آیا این کتاب همین یک جلد است یا نویسنده آن به صورت سلسله وار تاریخ و بحران های بعد از آن را به نگارش درآورده است؟ خیر. در این زمینه همین یک جلد نوشته شده  و ادامه دار نبوده است. من باید این نکته را هم اضافه کنم که برای خودم تشکیل کشورهای خاورمیانه بسیار عجیب و جالب بود. در گذشته شنیده بودم که بسیاری از کشورهای خاورمیانه با خط کش مرزبندی شده اند که با خواندن این کتاب برایم به طور دقیق مشخص شد. این کتاب از این جهت نیز که با جزئیات کشورهای منطقه و طرز تشکیل شان را توضیح می دهد و تغییراتی که در آنها صورت گرفته را شرح می دهد بی نظیر است. لازم به ذکر است که این کتاب غریب نیست. در عرض یک سال سه بار تجدید چاپ شد و مطلع هستم که اساتید دانشگاه ها این کتاب را به دانشجویانشان معرفی می کنند. چه نکات دیگری در این کتاب وجود داشت که بیشتر از همه برای شما جالب توجه بود؟ حسن بزرگ این کتاب این است که جنگ جهانی اول را، ابتدا در اروپا بررسی می کند و پس از آن در خاورمیانه پیگیری می کند که بسیاری از آنها به کشور ما مربوط می شود.  به عنوان مثال باید بگویم که در ده صفحه از این کتاب به ایران پرداخته است که به نظر من جا دارد از آن ده صفحه یک کتاب مطلب بیرون بیاید. در آن چند صفحه نقش ژنرال آیرون ساید در روی کار آمدن رضاشاه بررسی می شود که خواننده با مطالعه آن مطالبی دقیق را از تاریخ کوتاهی از ایران آگاه می شود و یا در بخشی مفصل تر نشان می دهد که به چه شکل ترکیه عثمانی، به ترکیه امروزی تبدیل می شود و یا اتفاقاتی که در روسیه رخ داد که در نهایت انقلاب اکتبر ۱۹۱۸ نام گرفت را مورد بررسی قرار داده است. در آخر اگر بخواهید چند کتاب تاریخی که ترجمه کرده اید را معرفی کنید کدام ها را نام می برید؟ من تا به امروز حدود هشتاد کتاب ترجمه کرده ام که حدود ده مورد از آنها تاریخی است. «سلام اول» نام کتابی است که در نشر ماهی به چاپ رسیده است و تاریخ انقلاب امریکا را روایت می کند. «اختناق ایران» نام کتاب دیگر تاریخی است که برای مورگان شوستر نام آشناست. یک آمریکایی که در اواخر دوران قاجار به رئیس خزانه داری ایران منتصب می شود و وظیفه آن سر و سامان دادن به اوضاع مالی کشورمان است که این هم در نشر ماهی به چاپ رسیده است. «ایران و جنگ جهانی اول» نیز کتابی دیگر است که به صورت مجموعه مقاله به چاپ رسیده است.