رویا ایلکا بخش سوم و پایانی نشست رمزگشایی از معمای تداوم توسعه نیافتگی و گشودن افق معرفتی به توسعه همراه با رونمایی از کتاب «فهم فرایند تحول اقتصادی» اثر داگلاس نورث در مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد برگزار شد. به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد،در این نشست علی رضا قلی،پژوهشگر مکتب نهادگرایی،حسین راغفر،عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س)، سیدسعید مهاجرانی، مترجم کتاب و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع) و فرشاد مومنی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی حضور داشتند. در بخش دوم گزارش این نشت خواندیم که حسین راغفر پژوهشگر حوزه فقر و نابرابریبا بیان اینکه تحول علم و تکنولوژی نهادهای مناسب با خود را به وجود می‌آورد سپس آن نهادها فهم ما را از مسئله تغییر می‌دهند،گفت: بنابراین ما دائماً در حال فهم مجدد از مسئله تحول هستیم چون با تغییری که ما در جامعه ایجاد می‌کنیم، مسائل هم تغییر می‌کنند. راغفر یادآور شد: یکی از اتفاقاتی که نورث به آن اشاره می کند و در کشور ما نیز وجود دارد، مسئله فهم از بازار آزاد رها است. یعنی بازاری که هیچ دولتی در آن دخالتی ندارد. اما باید این موضوع که بازار آزاد رها در دنیا آیا مورد موفق بوده که ما بتوانیم مورد دوم آن باشیم یا خیر. وی ادامه داد: بر اساس این نگرش سیاست های بعد از جنگ تحمیلی در ایران تنظیم و خیلی از نهادها به بخش خصوصی واگذار می شود ازجمله بانک های خصوصی و تصور این است که اگر ما بانک را به بخش خصوصی بسپاریم همه چیز به تعادل می رسد از جمله نگاه به قیمت ارز. راغفر با بیان اینکه قیمت ارز ما بعد از جنگ از ۷هزارتومان به ۴ هزار تومان رسید و تعادل اقتصادی حاصل نشد، گفت:بنابراین معنای دیگرش این است که بین فهم سیاست گذار و واقعیت های اجتماع تفاوت های فاحشی وجود دارد واینکه این ها به هم منطبق نمی شوند و پیامد های جدی از جمله اینکه با خصوصی سازی یک جامعه فرادست را در جامعه فربه کردیم که می توانند روی سیاست گذاری های بعدی تاثیر بگذارند، دارد. این استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فقر و نابرابری تصریح کرد: بنابراین نهادهایی که بر اساس این تفکر اشتباه شکل می گیرند سبب ایجاد نابرابری های فاحش در جامعه می شوند که این نابرابری ها همان هایی هستند که سیاست گذاری می کنند و منافع مردم اصلی ترین قربانی است در حالی که شعار اول انقلاب شعار مردمی است. وی افزود: بحثی که نورث می کند تفاوت بین فهم ما و واقعیت است. اگر این موارد به هم منطبق شدند سیاست ها، سیاست های موفق است. همچنیندر این نشست  میر سعید مهاجرانی، استاد دانشگاه و مترجم این کتاب نیز گفت: کتاب هایی از این دست مبتنی بر یک روش شناختی متفاوت از سایر کتب اقتصادی است. نورث می گوید باورهای افراد اساس کنش فرد را شکل می دهد و باور آن الگوی ذهنی است که در اثر تجارب قبلی فرد شکل گرفته است. این استاد دانشگاه با اشاره به عملکرد اقتصاد کشور بیان کرد: با توجه به این باور فرقی نمی کند که عمومی باشد یا فردی، باورهای دهه ۶۰ با باورهای دهه ۹۰ چقدر تفاوت دارد؟ نظام ارزشی حاکم بر رفتار کنشگرانه اقتصادی چقدر فرق کرده است؟ و آیا ما در جمهوری اسلامی در حال حاضر از لحاظ نهادها چیزی اضافه بر سایر جوامع نداریم؟ مهاجرانی اظهار داشت: این نشان می دهد با وجود اینکه ما چیزهایی اضافه داریم اما نهادهای ما دچار مشکل هستند که خروجی چیز دیگری می شود. انسان در اندیشه نورث ذهن دارد و بر اساس آن عمل می کند. در دوره قاجاریه منابع را به افراد اجاره می دادند و این بستگی به میزان منفعت آن فرد برای نظام داشت. وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از نقط ضعف مطالعات نورث محدود بودن آن به اروپا و آمریکاست.