رویا ایلکا
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، دکتر محمدرضا واعظ مهدوی معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در سیمنار "اقتصاد مقاومتی و دانشگاه" که با حضور جمعی از اساتید حوزه اقتصاد در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد با بیان اینکه سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به عنوان یک بسته مهمی از سیاست‌ها همراه، هم وزن و به موازات برنامه ششم و فراتر از شرایط خاص تحریم یا شرایط خاص اقتصادی کشور تببین و ابلاغ و تدوین شده است، گفت:هدف همه تلاش ها و برنامه های ما تحقق توسعه و پیشرفت ملی، برخورداری همگانی، تامین حداقل زندگی برای همگان و تامین مقدمات لازم برای حرکت در مسیر رشد و تعالی و ارتقای کیفیت زندگی با آموزه های اسلامی مقدمه‌ای برای حرکت در مسیر رشد و تعالی است که نهایتا باید به رشد با کیفیت و توسعه پایدار دست پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی مفهومی است که در بحث مقاوم کردن در برابر تنش‌ها و شرایط بسیار متغییر جهانی مورد توجه قرار گرفته است،گفت: این اقتصاد متکی بر دانش، عدالت بنیانی، درون زایی، برونگرایی، پویایی و پیشرویی تبیین شده است.
واعظ مهدوی فعال سازی امکانات، منابع مالی، سرمایه های انسانی، پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، تهیه نقشه جامع علمی کشور، بهره وری در اقتصاد، افزایش تولید داخلی نهاده‌ها را از مبانی محورهای مطرح شده در اقتصاد مقاومتی دانست و افزود: همچنین توجه به ساختار مالی و درآمدی دولت، اصلاح نظام درآمدی افزایش سهم درآمدهای مالیاتی، افزایش سالانه سهم صندوق توسعه ملی، تقویب فرهنگ جهادی، تببین و گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی در محیط های علمی، آموزشی، رسانه‌ایی و بسیج همه امکانات کشور و هماهنگ کردن اقدامات و فعالیت ها از محورهای دیگر مورد توجه آن است.
واعظ مهدوی با اشاره به اینکه ساماندهی و بسیج شدن نظام دانشگاهی و علمی ما برای تحقق مجموعه این اهداف امری مهم است، بیان کرد: در سال های گذشته با این مشکل مواجه بودیم که وقتی دردانشگاه ها صحبت از برنامه ریزی می شد، عمدتا برنامه های نظام آموزش عالی و برنامه های توسعه دانشگاهی مورد توجه قرار می گرفت، اما مجموعه این سیاست‌ها ایجاب می‌کند که به مسائل بیرون گرایانه نیز بپردازیم.
وی با بیان اینکه در حقیقت ۳۱ کار گروه برنامه ششم تشکیل شده است که مسائل حوزه های مختلف را مورد تبیین و تحلیل قرار داده است،گفت: اقداماتی که این ۳۱ کارگروه انجام داده‌اند عمدتا در سطح سوم است، یعنی مسائل خرد و اجرایی کشور را تحلیل کرده اند و نتایج حاصل به منزله یک problem list جمهوری اسلامی است.
معاون توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با اشاره به اینکه انتظار داریم نظام دانشگاهی به همه این problem list عکس العمل نشان دهد،گفت: یعنی دانشگاه ها در هر استان حداقل باید مسائل صنعت خود را شناسایی کرده باشند و برای حل آن اقداماتی انجام دهند اما عملا ما شاهد این هستیم که نظام دانشگاهی ما به این موضوع عکس العمل نشان نمی‌دهد، البته زمانی از دانشگاه ها خواسته شده بود که در زمینه مقالات پیشرفت کنند آن زمان داشتن یک مقاله انگلیسی کار سختی بود، ولی اقدام شد و در حال حاضر کار ساده ای است. اگر امروز حرکت دانشگاه ها به سمت پاسخ دادن به مسائل و مبنا قرار دادن problem list باشد در آینده نتایج خوبی حاصل خواهد شد.
وی افزود: مصوبه دیگر این است که توجه به اهداف دانش بنیان شدن بخش‌های اقتصادی کشور، پیوست فناوری و توسعه توانمندی های داخلی در قراردادهای بین المللی و طرح های ملی تنظیم و ابلاغ شده است یعنی وقتی قرار داد خارجی منعقد می شود این بندها نیز لحاظ شود که حتما فناوری و دانش منتقل شود و بخشی از کار توسط تولیدکنندگان ایرانی صورت گیرد.
مهدوی ادامه داد: برای دست یابی به این موضوع کشور یک بسته سیاستی را مورد عمل قرار داده است که آن هم تشکیل شرکت های دانش بنیان مرکب از اساتیدی که کارهای پژوهشی شان قابلیت تجاری سازی است اما حرکت جدیدی که در آن ایجاد شده این است که این شرکت ها به سمت فارغ التحصیلان جوان سوق داده شوند که این ظرفیت ها برای حمایت از ایده های نو، ابتکار و خلاقیت‌هایی که قابلت تجاری سازی دارند ایجاده شده است.
وی خاطر نشان کرد:حدود ۴۳ پروژه برای اقتصاد مقاومتی طراحی شده است که نگاه این پروژه ها به حل مسائل کشور است.
مهدوی ادامه داد: ۴ پروژه در دستور کار نظام آموزش عالی کشور قرار گرفته که عبارتند از بازنگری و اصلاح نظام آموزش عالی کشور در جهت کار آفرینی و ارزش آفرینی، طراحی و پیاده سازی نظام آمایش آموزش عالی و پژوهش به منظور ماموریت گرا کردن فعالیت های و موسسات آموزش عالی و پژوهشی کشور، تبدیل پنج دانشگاه و واحد پژوهش کشور در طراز بین المللی، طراحی الگوی تغییر و ارتقای نقش دانشگاه‌ها در حل مشکلات کلان دستگاهی و بنگاه های اقتصادی کشور.
وی خاطر نشان کرد: وظیفه و رسالت نظام پژوهشی دانشگاهی ما تربیت دانشجو در بعد پژوهش است بنابراین انتظار اولیه ما از نظام پژوهشی دانشگاهی، آموزش پژوهش به دانشجو است نه حل مسائل کشور که ابتدا باید دانشجویان با متدولوژی پژوهشی و آموزشی آشنا شوند، سپس خروجی کار آنها می تواند پاسخگوی نیازهای کشور باشد.
در ادامه این سمینار دکترفیروزه خلعتبری اقتصاد دان برجسته کشور با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی تنها سند سیاست‌های کلی ماست که ماهیت گردان دارد یعنی مقاومت در مقابل عوامل مختل کننده ساختار،گفت: مبنای سیاست‌ها کلی اقتصاد مقاومتی این است که باید وضعیتی بوجودآید که مشارکت حداکثری آحاد مردم را داشته باشد و برای جلب مشارکت مردم باید زمینه ای فراهم شود و این زمینه متکی بر عدالت بنیانی و پذیرش حضور مردم است و ایجاد موتوری که اقتصاد را به مراتب بزرگتر کند و بتواند منافع مردم را در آن بوجود آورد.
وی خاطرنشان کرد: ابزار این موتور دانش محورو محیط فعالیت آن متکی بر مفروضات متعدد و شناخته شده برون گرایی و درون زایی است.
خلعتبری با اشاره به اینکه برون گرایی به معنای زندگی در سطح همتایی با جهان است، گفت: شما باید بتوانید در سطح جهان تولید کنید در سطح جهان به عنوان همتا نه پذیرنده مذاکره کنید تا بتوانید به معنای واقعی برون گرا باشید، بنابراین تعامل سازنده با جهان مفهوم برون گرایی را بیان می‌کند همچنین درون زایی نیز می‌خواهد مسئولان و فعالان اقتصادی بر سرنوشت اقتصادی کشور حاکم باشند.
وی با بیان اینکه اقتصادی که می خواهیم این است که عده‌ای از فعالان اقتصادی ما وارد نهادهای علم و فناوری شوند،افزود: مسیر این است که از ایده به نوآوری و از نوآوری به تجاری سازی برسیم این مسیر باید کوتاه پویا و کارآمد شود یعنی یک ایده بتواند نوآوری های زیادی را بوجود آورد. بنابراین آنچه که خواست سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است، ایجاد موتوری برای خلق ایده و نوآوری است که در این میان سهم دانشگاه بوجود آوردن مغز خلاق است.
خلعتبری بااشاره به اینکه مسئله فقط دانشگاه نیست بلکه تغییر نگاه و حضور حداکثر آحاد مردم است،گفت: باید در دنیا تعامل داشته باشیم و بتوانیم ایده‌های جدید بیاوریم و خلق کنیم چیزی که اقتصاد مقاومتی می گوید بالا بردن توان مقاومت اقتصاد ملی با به وجود آمدن سیستمی برون گرا و درونزا است. مادامی که نوآور ما نتواند ایده اش را ثبت کند و از آن دفاع کند، نمی‌توانیم قدم‌های مثبتی در این زمینه برداریم.
در ادامه این سمینار دکتر عباس شاکری رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با اینکه نمی‌توان از دانشگاه ها انتظار داشت که پژوهش محور شوند گفت:باید فکری به حال نظام مدرک گرایی کنیم و کاری کنیم که خروجی دانشگاه‌ها ی ما خریده شود و دستمزدما براساس آن باشد اما مسله بنیادی تری که وجود دارد و باید در برنامه ها به آن توجه کنیم این است که جایگاه نظام آموزش و پژوهشی ما در روند اجتماعی جامعه کجاست و آیا به عنوان یک مجموعه با سایر مجموعه ها برای تحقق اهداف رشد و تعالی هماهنگ است یا خیر.
وی با بیان اینکه مصوبه دیگراین است که توجه به اهداف دانش بنیان شدن بخش‌های اقتصادی کشور، پیوست فناوری و توسعه توانمندی های داخلی در قراردادهای بین المللی و طرح های ملی تنظیم و ابلاغ شده است،گفت: یعنی وقتی قرار داد خارجی منعقد می شود این بندها نیز لحاظ شود که حتما فناوری و دانش منتقل شود و بخشی از کار توسط تولیدکنندگان ایرانی صورت گیرد که برای دست یابی به این موضوع کشور یک بسته سیاستی را مورد عمل قرار داده است که آن هم تشکیل شرکت های دانش بنیان مرکب از اساتیدی که کارهای پژوهشی شان قابلیت تجاری سازی است .
شاکری ادامه داد: اما حرکت جدیدی که در آن ایجاد شده این است که این شرکت ها به سمت فارغ التحصیلان جوان سوق داده شوند که این ظرفیت ها برای حمایت از ایده های نو، ابتکار و خلاقیت‌هایی که قابلت تجاری سازی دارند ایجاده شده است.
