گروه سیاسی- شامگاه دوشنبه و در شرایطی که نخستین روز از دور جدید گفتگوهای صلح سوریه در ژنو در حال سپری شدن بود، یک خبر به سرعت در راس اخبار خبرگزاری‌های مهم جهان قرار گرفت. ولادیمیر پوتین روز گذشته در اقدامی غافلگیرانه اعلام کرد که ماموریت نیروهای نظامی روسیه در سوریه با موفقیت به پایان رسیده است و به همین دلیل بخش اصلی این نیروها از خاک این کشور خارج می‌شوند.
واقعیت آن است که این خبر برای بسیاری از ناظران و تحلیلگران مسائل خاورمیانه و شاید برای سیاستمداران بسیاری از کشورهای درگیر در بحران سوریه تا حدود زیادی ناگهانی و غیرمترقبه بود. علی‌رغم آن که در روزهای اخیر مذاکرات صلح سوریه در راس اخبار بین‌المللی قرار داشته است و مقامات روسی نیز بارها در مورد روند آن اظهار نظر کرده بودند، هیچ ردپایی از چنین تصمیمی در اظهارات آنها دیده نمی‌شد.
به گزارش ایرنا، پوتین روز دوشنبه در دیدار با وزیران دفاع و امور خارجه روسیه پس از استماع گزارش آنها درباره سوریه خاطرنشان کرد از فردا نیروهای روسیه از سوریه خارج خواهند شد.
وی گفت: نیروهای نظامی روسیه در سوریه در شش ماه اخیر با موفقیت ماموریت محوله را انجام دادند و به اهداف تعیین شده دست یافتند.
پوتین خاطرنشان کرد: نیروهای نظامی که در روسیه عملیات مشابه عملیات هوایی سوریه علیه تروریست ها را تمرین نکرده بودند با درجه بالای مهارت از عهده این ماموریت برآمدند.
وی افزود: پایگاه هوایی حمیمم در سوریه همچنان از زمین و هوا و دریا دفاع خواهد شد.
رئیس جمهوری روسیه گفت که خارج سازی نیروهای روسی از سوریه در شرایط کنونی حرکتی است برای افزایش اعتماد در روند حل و فصل سیاسی مسایل سوریه و امیدواریم شرکت کنندگان در مذاکرات سوریه پیام مورد نظر را دریافت کنند.
تماس تلفنی پوتین و اسد
اعلام خبر خروج نیروهای روسی از سوریه آن چنان ناگهانی بود که در برخی از محافل رسانه‌ای خبرهایی مبنی بر اختلاف میان روسیه و سوریه بر سر این تصمیم به گوش می‌رسد. با این حال روز گذشته دفتر ریاست جمهوری سوریه با صدور بیانیه ضمن تکذیب این مسئله از گفتگوی تلفنی روسای جمهور دو کشور خبر داد.
به گزارش ایسنا ریاست جمهوری سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: آنچه در رسانه‌ها و پایگاه‌های اجتماعی درباره وجود اختلاف میان روسیه و سوریه به دنبال تصمیم مسکو برای خروج نیروهایش منتشر شده حقیقت ندارد و هیچ گونه اختلافی میان مسکو و سوریه نیست.
در این بیانیه آمده است: ریاست جمهوری سوریه تاکید می‌کند که این موضوع با هماهنگی کامل میان طرف سوری و روسی صورت گرفته و اقدامی است که با توجه و دقت زیادی پس از تحولات میدانی اخیر به ویژه اعلام آتش بس صورت گرفته است. ما تاکید می‌کنیم که سوریه و روسیه مثل قبل همچنان به همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم در هر جای سوریه که باشد می‌پردازند.
پیش از صدور این بیانیه از سوی ریاست جمهوری سوریه، بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور و ولادیمیر پوتین، همتای روسی وی در گفت‌وگوی تلفنی با کاهش تعداد نیروهای روسیه در سوریه توافق کردند.
یک منبع دیپلماتیک سوری اعلام کرد: خروج نیروهای روسی از سوریه با توافق ما صورت گرفته و هیچ چیزی موجب نگرانی ما نیست.
این منبع درباره آینده عملیات نظامی مشترک ارتش روسیه و سوریه گفت: دو پایگاه نظامی روسیه در سوریه مثل همیشه به فعالیت خود ادامه خواهند داد و هیچ چیزی در روند عملیات نظامی تغییر نخواهد کرد.
این منبع اعلام کرد: پوتین در گفت‌وگوی تلفنی خود با اسد بسیار مثبت بود و بر پایبندی روسیه به ایفای نقش مثبت خود در سوریه تاکید کرد.
استقبال کاخ سفید از تصمیم پوتین
رؤسای جمهور آمریکا و روسیه درباره خروج نیروهای روسی از سوریه گفتگوی تلفنی کردند.
به گزارش ایسنا گفتگوی تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و باراک اوباما، همتای آمریکایی وی پس از آن صورت گرفت که پوتین دستور خروج نیروهای روسی از سوریه را صادر کرد.
پوتین به اوباما ابلاغ کرد که نیروهای روسی پس از تکمیل مأموریت‌های اصلی خود در مبارزه با تروریسم از سوریه عقب نشینی خواهند کرد.
کرملین در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو طرف خواهان افزایش تلاش‌ها برای حل و فصل بحران سوریه شده و اعلام کرده‌اند که از مذاکرات صلح سوریه در ژنو با نظارت سازمان ملل حمایت می‌کنند.
در این بیانیه آمده است که دو رئیس جمهور خواهان افزایش تلاش‌های برای حل سیاسی بحران سوریه شده و حمایت خود را از مذاکرات ژنو اعلام کردند.
کاخ سفید نیز گفت: دو رئیس جمهور به بررسی گام‌های آتی لازم برای اجرای کامل توقف درگیری‌ها پرداختند.
استقبال نماینده ویژه سازمان ملل از تصمیم پوتین
«استفان دی‌میستورا» ابراز امیدواری کرد که تصمیم روسیه برای خروج نظامیان این کشور از سوریه، انگیزه‌ای جدید به دور تازه مذاکرات سوری- سوری که از دوشنبه در ژنو آغاز شده است، می‌دهد.
به گزارش ایلنا، وی در بیانیه‌ای اعلام کرد که دستور «ولادیمیر پوتین» در روز آغاز دور جدید مذاکرات سوری-سوری، پیشرفت مهمی است و امیدواریم که روی پیشبرد روند مذاکرات که هدف آن حل سیاسی بحران سوریه است، تاثیر مثبتی داشته باشد.
چرایی تصمیم پوتین
اما چرا روسیه در شرایطی که در موقعیت نظامی برتری در سوریه قرار دارد تصمیم به خارج کردن نیروهایش از این کشور گرفت. جمیز کلوین استاد تاریخ دانشگاه کالیفرنیا در این زمینه به شبکه «سی ان ان» گفت : «هزینه‌های حضور نظامی روسیه در خاک سوریه دیگر به منافع آن نمی‌ارزید.
پوتین نمی‌توانست انتظار داشته باشد که همه سرزمین‌هایی را که در کنترل داعش و دیگر گروه‌های شورشی است از آنها پس بگیرد. نیروهای نظامی روسیه در زمانی به سوریه رفتند که دولت اسد در حال شکست بود، اما در حال حاضر آنها در شرایطی این کشور را ترک می‌کنند که ورق در عرصه نظامی برگشته است و باد به پرچم دولت سوریه می‌وزد این چیزی بود که پوتین می‌خواست. البته این دستاوردها در قبال برخی هزینه‌ها به دست آمده است. »
این استاد تاریخ ادامه داده است : «این کار یک مانور زیرکانه در آستانه مذاکرات صلح بود. پوتین نیروهای روسی را عقب کشید تا دولت سوریه بداند که باید به صورت جدی مذاکره کند.»
به گمان بسیاری از تحلیلگران سیاسی و نظامی مداخله روسیه در بحران سوریه دست بالا را به دولت سوریه در مذاکرات داده است، با این حال اعلام خبر خروج نیروهای روسی در نخستین روز مذاکرات می‌تواند نشانه‌ای از هماهنگ شده، بودن این اقدام و جدیت روسیه و غرب برای حصول یک مصالحه در مورد مسئله سوریه باشد.
