کدخبر: 45779
20:26
1395/08/17
علیرضا خوشبخت-دهمین مجلس شورای اسلامی، به دنبال انتخاباتی پرماجرا افتتاح شد. انتخاباتی که بعد از سه دوره با حضور جدی و اثرگذار همه جناح‌های سیاسی همراه بود. در حالی که در انتخابات مجالس هفتم و هشتم و نهم، میدان رقابت اصلاح‌طلبان به کرسی‌های معدودی، محدود می‌شد. این وضعیت بیش از هر چیز ناشی از رد صلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلبان توسط شورای نگهبان بود. البته نباید فراموش کرد که حضور این جریان سیاسی در انتخابات مجلس هشتم که منجر به ارایه لیستی در تهران هم شد، با توفیق همراه نبود.
در هر حال انتخابات مجلس دهم در سال ۹۴ در شرایطی برگزار شد که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری پیش از آن یک تغییر مهم در راهبرد جریان‌های سیاسی اعتدال‌گرا و اصلاح‌طلب ایجاد کرده بود. به این ترتیب که تمرکز اصلاح‌طلبان از صرف اعتراض به شورای نگهبان و کوشش برای تغییر نظر این شورا در مورد نامزدهای انتخاباتی، به شرکت فعال در انتخابات با پذیرش نتایج بررسی صلاحیت‌ها تغییر یافته بود. در این راهبرد جدید لیست‌های اصلاح‌طلبان در سراسر کشور با نامزدهایی پر شد که بسیاری از آن‌ها تا پیش از این حضور فعال یا نام آشنایی در عرصه سیاسی کشور نداشتند. مسئله مهمی که به اتخاذ این راهبرد کمک شایانی کرد، شکاف شدید در میان اصولگرایان بود. اختلاف میان اصولگرایانی که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ نتوانسته بودند به اجماعی در مورد نامزدی واحد دست یابند، بعد از تشکیل دولت یازدهم تشدید شد و در جریان مذاکرات هسته‌ای دولت با ۱+۵ و بررسی و تصویب برجام به اوج خود رسید. گویی تنش‌های ناشی از تصویب برجام، تولد اصولگرایان میانه‌رو را در سپهر سیاسی ایران تسهیل و تکمیل کرد. این جریان نورسیده در انتخابات هفتم اسفند موتلف اصلاح‌طلبان شد و همین امر، تکمیل لیست ائتلافی را به خصوص در شهر تهران میسر کرد.
راهبرد اصلاح‌طلبان در این انتخابات، اگرچه بسیار خلاقانه بود و به شکسته شدن بن‌بست سیاسی طولانی مدت برای این جریان منجر شد، مانند همه راهبردها، محدودیت‌هایی هم داشت. با تشکیل مجلس دهم و حضور نمایندگان در صحن مجلس شورای اسلامی، دو مورد بسیار مهم از این محدودیت‌ها رخ نمود.
نخستین مسئله احتمال بروز شکاف در میان گروه‌های سیاسی تشکیل دهنده ائتلاف بود. امری که در جریان انتخابات رئیس مجلس رخ داد و نمایندگان راست میانه و برخی اعتدال‌گرایان حامی دولت با حمایت از ریاست علی لاریجانی راه خود را از اصلاح‌طلبان خواهان ریاست محمد رضا عارف جدا کردند. نمایندگان راست میانه پس از آن هم ترجیح دادند که فراکسیونی مستقل برای خود به راه بیندازند و عضو فراکسیون امید نشوند.
مسئله دوم اما کم بودن تجربه سیاسی نمایندگان عضو فراکسیون امید بود. بسیاری از این نمایندگان اگرچه افرادی خوش نام و موفق بودند، سابقه حضور طولانی مدتی در عرصه سیاسی نداشتند و با بسیاری از زوایای پیچیده سیاست‌ورزی به خصوص از سنخ پارلمانی آن آشنا نبودند. این مسئله هم در ادامه مسیر چهره خود را نشان داد و کم تحرکی فراکسیون امید و نمایندگان آن با انتقادات گسترده‌ای به خصوص در بدنه اجتماعی رای دهنده به این جریان و در شبکه‌های اجتماعی منجر شد. از جمله این ناهماهنگی‌ها می‌توان به طرح مقوله استیضاح وزیر کار بدون هماهنگی با فراکسیون امید از سوی برخی از اعضا اشاره کرد. نمونه دیگر نیز برخی ناهماهنگی‌ها در جریان رای مجلس به به حقوقدانان شورای نگهبان بود.
با این حال چند هفته‌ای است که به نظر می‌رسد فراکسیون امید منسجم‌تر از قبل در حال فعالیت است و نشانه‌هایی از افزایش تحرک و تجربه نمایندگان عضو این فراکسیون به چشم می‌خورد. این عملکرد منسجم خود را جریان انتخاب نمایندگان مجلس در کمیسیون ماده احزاب، انتخابات اعضای هیأت نظارت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها و در نهایت در جریان رای اعتماد به وزرای جدید دولت چهره خود را نشان داد.
*کمیسیون ماده ۱۰ احزاب
مجلس شورای اسلامی دو نماینده در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب دارد. کمیسیونی که وظیفه ارایه مجوز و پروانه به تشکل‌های سیاسی را دارد و از جمله نهادهای حساس و اثرگذار به شمار می‌رود. فراکسیون امید در نخستین عمل منسجم خود توانست دو عضو خود یعنی پروانه مافی و قاسم میرزایی نکو را به عنوان دو نماینده مجلس وارد این کمیسیون کند. اقدامی که به خصوص از آن جهت که راه فعالیت تشکیلاتی برای اصلاح‌طلبان در خارج از مجلس را هموار می‌کرد واجد اهمیت سیاسی به سزایی بود.
*هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها
دیگر نهاد بسیار مهمی که در هفته‌های اخیر با رای اعضا فراکسیون امید در اختیار اصلاح‌طلبان قرار گرفته است، هیئت نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستاست. هیئتی که عالی‌ترین مرجع بررسی صلاحیت داوطلبان عضویت در شوراهای شهر و روستاست، و از این رو اهمیت به سزایی دارد. سه نماینده از کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس و دو نماینده از کمیسیون اصل نود با رای نمایندگان مجلس به عضویت این هیئت در می‌آیند و اصلاح‌طلبان توانستند با عملکرد منسجم و البته رایزنی با سایر جریانات سیاسی قاسم میرزایی نکو، محمود محمدی شاه‌نشین و بهرام پارسایی را روانه این هیئت کنند و اکثریت را به دست آورند.
*رای اعتماد به سه وزیر پیشنهادی
سومین حلقه از عملکرد موفق فراکسیون امید، به ماجرای رای اعتماد به سه عضو جدید کابینه باز می‌گردد. رای این سه نماینده نه فقط از آن جهت مهم بود که هر سه آن‌هابه اردوگاه اصلاح‌طلبان تعلق داشتند، بلکه از این جهت هم اهمیت داشت که فراکسیون امید توانست در جریان این رای‌گیری بار دیگر ائتلاف ارزشمند خود با فراکسیون مستقلین یا همان راست میانه را احیا کنند. نطق غلامرضا جعفرزاده ایمن آبادی از نمایندگان برجسته راست میانه در دفاع از دانش آشتیانی و مواجه تند او با برخی اصولگرایان تندرو یکی از صحنه‌های به یاد ماندنی جلسه رای اعتماد بود به خصوص هنگامی که جمعی از نمایندگان اصلاح‌طلب در هنگام ایراد این نطق پشت سر این نماینده جانباز تجمع کردند.
علاوه بر این عملکرد موفق در مورد سه نهاد مهم به نظر می‌رسد که نمایندگان اصلاح‌طلب در بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای و سیاسی نیز مهارت بیشتری از خود نشان می‌دهند. مهم‌ترین نماینده و ستاره تیم امید در این مورد بی‌گمان دکتر محمود صادقی بوده است. او که به تازگی به عنوان دبیر کل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها هم انتخاب شده است، در همین مدت کوتاه بارها توان خود را در بهره‌گیری از ابزاهای رسانه‌ای برای گشودن جبهه‌های جدید سیاسی نشان داده است. علاوه بر صادقی اما این روزها تحرکات خوبی از سوی سایر نمایندگان فراکسیون امید قابل مشاهده است و همه این اتفاقات نوید فصلی از جان گرفتن «امید» را در صحن بهارستان می‌دهند.
