محمد مهدی میثمی m.meisami@jahaneghtesad.com کشورهای عضو اوپک بصورت نظری پذیرفتند که برای کمک به افزایش بهای جهانی نفت لازم است تولید خود را کاهش بدهند. با این حال هنوز اختلافاتی میان کشورهای عضو و غیر عضو مانند روسیه باقیست و همه چیز منوط به آینده و عملکرد کشورها در قبال معاهده‌ی مورد توافق است. با این وجود تا همین جا مسیر پر پیچ و خم و زیادی طی شده است و ادامه‌ی راه چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. در زیر اشاراتی به دلایل روی آوردن به توافق و آنچه در آینده مورد انتظار است می‌شود:

• کاهش درآمدهای نفتی

در تابستان سال ۲۰۱۴ هر بشکه نفت بالای ۱۰۰ دلار به فروش می‌رسید اما این رقم در ماه ژانویه امسال به ۳۰ دلار کاهش یافت. این میزان سقوط بیش از هر چیز به توسعه‌ی نفت شیل آمریکا و افزایش تولید عربستان برای حفظ جایگاه‌شان در بازار بر می‌گردد. همچنین از آن زمان به بعد پایان یافتن مشاجره بین ایران و کشورهای غربی بر سر برنامه‌ی هسته‌ای کشورمان، شرایط را برای حضور دوباره ایران در بازار نفت فراهم کرد. همانگونه که پیش از این نیز اشاره کرده‌ام ایران برای جبران زمان ازدست رفته به تولید و صادرات نفت خود سرعت بخشید.

• مذاکرات بر سر بهای نفت

چهارده عضو اوپک که در دهه‌های گذشته بسیار قدرتمند بوده اند برای تصمیم گیری بر سر اینکه چه کاری باید انجام شود دو سال به گفتگو پرداختند. در همین حین با هر اظهار نظر مبهمی که شامل پیشنهادی برای دستیابی به توافق بود، بهای نفت در بازارهای مالی بصورت جزیی افزایش می‌یافت که البته کمی بعد محو می‌شد. به نظر می‌رسد چنین شرایطی بعد از توافق روز چهارشنبه بوجود آمده است چرا که پیش بینی‌ها از آینده‌ی بهای نفت آمریکا افزایش یافت و سپس سقوط کرد.

• توافقی برای دستیابی به توافق

بنابر مفاد توافق اوپک کشورها پذیرفته اند که کاهش مجموع تولید به ۳۲٫۵ تا ۳۳ میلیون بشکه در روز را بررسی کنند. در ماه آگوست تولید اوپک ۳۳٫۲ میلیون بشکه در روز ثبت شده است. در بهترین حالت توافق بدست آمده، تولید نفت روزانه ۷۰۰٫۰۰۰ بشکه کاهش می‌یابد که تقریبا ۲ درصد از کل تولید است. البته هنوز عملی شدن این پیشنهاد مستلزم توافق اعضا در نشست ماه نوامبر در شهر وین است.

• دردسر تولید کنندگان، راحتی مصرف کنندگان

تولید کنندگانی مانند ونزوئلا و نیجریه به سبب تداوم کاهش بهای نفت با مشکلات اقتصادی عمده‌‌ای مواجه هستند. حتی تولید کننده‌ای به بزرگی عربستان در شرایطی که با جنگ پر هزینه‌ یمن روبروست، در حال برداشت از ذخایر خارجی‌اش است و دستمزد مقامات ارشد دولتی را نیز کاهش داده است. اما این شرایط برای مصرف کنندگان بسیار سودمند است بعنوان مثال رانندگان آمریکایی در حال حاضر بطور میانگین ۲٫۲۰ دلار برای هر گالن بنزین می‌پردازند که از بهای ۳٫۶۹ دلاری برای هر گالن در ماه ژوئن ۲۰۱۴ یعنی زمانی که بهای نفت در اوج بود، کاهش یافته است.

• تثبیت تولید نفت بدون ضمانت

در صورتی که توافق اوپک در ماه نوامبر به تصویب اعضا برسد، کاهش تولید اعضا را از بی اعتنایی به تعهدات‌شان و تولید به هر میزانی که می‌خواهند باز نمی‌دارد. این امر در گذشته بسیار اتفاق اقتاده است. در همین حال هر گونه افزایش بهای نفت می‌تواند تولید کنندگان شیل آمریکا را -که توقف تولید هزینه‌ی بیشتری نسبت به اعضای اوپک برایشان در بر دارد- برای بازگشت به بازار ترغیب کند که این امر طبعا می‌تواند به کاهش دوباره‌ی بهای نفت منجر بشود. همچنین ضعف عمومی اقتصاد جهانی به همین اندازه می‌تواند منجر به کاهش  تقاضا و در نتیجه سقوط بهای نفت بشود.