محمد مهدی میثمی Meisamimahdi@jahaneghtesad.com اعضای اوپک در ماه سپتامبر به منظور غلبه بر بحران نفت، اصول توافقی را برای کاهش دادن تولید نفتی‌شان نهایی کردند. درعین‌حال برخی از کشورها مانند ایران در برابر این طرح (فریز نفتی) مقاومت کردند، استدلال مسئولین کشور ما این بود که به دلیل کاهش تولید نفت ایران در دوران تحریم و از دست رفتن سهم کشورمان از بازار نفت، تهران می‌بایست حق افزایش تولید خود به سطح پیش از دوران تحریم را داشته باشد. پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت با انعطاف عربستان، توافق الجزیره با پذیرش مستثنی شدن ایران از فریز نفتی بین اعضای اوپک منعقد شد. با وجود این به نظر می‌رسد که این توافق هنوز به امضا نرسیده، به آخر خط رسیده است. بنابر گزارش ماهانه‌ی سازمان کشورهای صادر کننده نفت که روز جمعه منتشر شد، تولید نفت کشورهای عضو اوپک با افزایش در ماه اکتبر به رکورد جدید دست یافته است. افزایش تولید بیش از همه سهم کشورهای عراق، لیبی و نیجریه است که به دلیل درگیری‌های داخلی خواهان مستثنی شدن از برنامه‌ی کاهش تولید نفت (مانند ایران) هستند. در نشست اعضای اوپک در الجزایر مقرر شد که ایران، لیبی و نیجریه به دلیل پایین بودن سطح تولید کنونی‌شان از همراهی با توافق بر کنار بمانند، با این حال عراق که ابتدا همکاری با دیگر اعضا را پذیرفته بود چندی بعد با اشاره به نبرد گسترده‌اش با داعش، از اجرای طرح فریز نفتی طفره رفت. با استناد به آمار منابع ثانوی، تولید اوپک در ماه گذشته میلادی (اکتبر) روزانه ۳۳٫۶۴ میلیون بشکه بوده است که افزایشی ۲۴۰ هزار بشکه در روز نسبت به ماه پیش از آن (سپتامبر) نشان می‌دهد. همچنین با بررسی گزارش‌های پیشین اوپک مشخص می‌شود که تولید این سازمان در ماه اکتبر، بیشترین سطح حداقل از سال ۲۰۰۸ است. این میزان تولید همچنین امکان بروز پیش بینی‌ها از مازاد عرضه‌ی بالا در بازار نفت در سال آینده را فراهم می‌کند. در حالی که تقاضا برای نفت خام اوپک در سال ۲۰۱۷ بطور میانگین ۳۲٫۶۹ میلیون بشکه در روز ارزیابی شده است، با این گزارش و در صورتی که میزان تولید اوپک پایدار بماند، میانگین مازاد جهانی در سال آینده به روزانه ۹۵۰ هزار بشکه خواهد رسید. گزارش ماه سپتامبر، مازاد عرضه‌ی ۸۰۰ هزار بشکه در روز را نشان می‌داد. مازاد عرضه در سال ۲۰۱۷ با استناد به جدیدترین گزارش آژانس بین المللی انرژی (AIE) که روز پنجشنبه منتشر شد، بسیار به ۵۰۰ هزار بشکه در روز نزدیک است. با توجه به مشکلات اقتصادی و بحران‌های گریبانگیر کشورهای عضو اوپک و در راس آنها عربستان، به درازا کشیدن اجرای اصول توافق نهایی شده در ماه سپتامبر بسیار عجیب و دور از ذهن است. قابل ذکر است که چنین توافقی برای اولین بار از سال ۲۰۰۸ حاصل شده است. بنا بود که پس از نشست کارشناسان فنی و تعیین سطح تولید هر یک از کشورهای عضو، در تاریخ ۲۸ نوامبر نمایندگان اوپک با دیگر تولید کنندگان غیر عضو این سازمان دیدار کنند. با وجود این به حاشیه کشیده شدن نشست کمیته‌ی فنی اوپک و به اجماع نرسیدن کشورها، تا کنون برنامه ریزی اوپک را بر هم زده است.