به مناسبت سی و ششمین سالگرد ارتحال مفسر کبیر قرآن حضرت علامه طباطبایی همایش های مفسران و مبلغان حوزه به مدت سه شب متوالی در روزهای هفتم تا نهم آذر ماه در دار القرآن علامه طباطبایی برگزار شد.آنچه در پی می آید گزارش دومین شب این مراسم است که تحت عنوان پانزدهین همایش اساتید تفسیر حوزه برگزار شد.
***
آیت‌الله العظمی جوادی آملی:
قرآن باید در حوزه اصل و محور باشد
حضرت آیت الله جوادی آملی نسبت به تلاش دشمن برای تحریف اسلام ناب و معارف قرآنی و نفوذ این تفکر در دانشگاه ها هشدار داد و گفت: دشمن برای بیرون کردن قرآن از صحنه زندگی مسلمین قدم به قدم اقدام می کند.
حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم شامگاه چهارشنبه هشتم آذرماه در پانزدهین همایش اساتید تفسیر حوزه علمیه قم که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، با تبریک پیروزی جبهه مقاومت بر کفار به ظاهر مسلمان گفت: از سعی بلیغ همه عزیزان به ویژه برادر عزیز، محبوب، گرامی وگرانقدار سردارقاسم سلیمانی سپاسگزاریم.
وی افزود: از خداوند متعال می خواهیم به برکت قرآن و عترت همه این شادی ها را مستدام بدارد و سانحه سنگین و تلخ زلزله اخیر را نیز ترمیم کند.
مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این که قرآن پژوهان در محضر و مشهد قرآن کریم هستند، اظهار داشت: قرآن کریم هیچ معادلی غیر از عترت طاهرین(ع) ندارد، هر روایت و درایت جهان نیز باید به پیشگاه قرآن و عترت عرضه شود.
وی ادامه داد: عترت معادل قرآن کریم است نه روایت، اهل بیت(ع) فرمودند که هرچه از ما نقل شده است را بر قرآن عرضه کنید چون به نام ما دروغ می گویند اما دروغ گفتن به نام قرآن کریم ممکن نیست، حتی روایات تفسیری که در ذیل روایات آمده باید به قرآن کریم عرضه شود.
حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این که تمام روایت های اخلاقی، فقهی، حقوقی و تفسیری حتما باید بر قرآن عرضه شوند، ابراز داشت: قرآن کریم باید اولین حرف را در حوزه بزند، البته اگر کسی در محضر امام باشد و ایشان مطلبی بفرماید که صدور، جهت صدور و دلالت آن مسلم باشد نیازی به قرآن نیست چون خود امام قرآن است.
وی عنوان کرد: پیامبر وقتی امیرمؤمنان را معرفی می کنند می فرمایند علی با حق بوده و حق با علی(ع) است، نصوص باید به محضر قرآن ارائه شود؛ علما و طلاب نائبان امام محسوب می شوند و امروز دین به دست آن ها زنده است که نخستین رسالت آن ها قرآن محوری است.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: امروز همانند گذشته وقتی اسلام عرضه می شود دشمن نیز آن را تعقیب و برای تخریب تلاش می کند، برخی می گویند که وحی یک ارتباط ویژه بین پیامبر و خداوند و خداوند علوم فراوانی به حضرت داده اما قرآن هیچ ربطی به خداوند ندارد و کتابی است که پیامبر تألیف کرده است.
وی اضافه کرد: گروهی دیگر با همین نظام می گویند قبلا فکر می کردیم اسلام یک دین جدا و مسیحیت چیز دیگری است اما الان به این نتیجه رسیدیم که محمدیت مانند مسیحیت است یعنی مسیحیت را به عنوان یک دانشور الهی معرفی کردند و قرآن را معادل انجیل فعلی که جزو تقریرات درس ایشان بوده و هیچ ارتباطی با حضرت مسیح ندارد قرار دادند، با این کار دین مسیحیت و اسلام را هدف قرار دادند و پیامبران را در یک یک عالم معرفی کردند.
حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این که اناجیل ۴ گانه وحی نبوده بلکه تقریرات درس حضرت مسیح است، گفت: بر اساس فرمایش امام رضا(ع) ما عیسایی را که مانند پیامبر اسلام سخن می گوید و به حق دعوت می کند قبول داریم نه کسی که دیگران جعل می کنند
وی افزود: حضرت عیسی در درگاه الهی عبد محض است که تکلم او معجزه به شمار می رود نه کلام ایشان؛ کلامی معجزه است که مربوط به قرآن کریم باشد و کلامی که احدی توان ندارد همانند آن را بیاورد قرآن کریم است.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که مسیحیت مسخ و تحریف شده است، اظهار داشت: امروز نیز دشمنان اسلام سعی می کنند که اسلام ناب را مانند مسیحیت معرفی کنند یعنی می خواهند اعتبار قرآن را به عنوان کلام الهی زیر سؤال ببرند و مقام پیامبر اسلام را در حد یک فرد عادی معرفی کنند.
وی ادامه داد: وقتی این سخنان در دانشگاه ها بیان می شود نباید توقع داشت که جوان مسلمان به دانشگاه بروند و این سخنان را از برخی اساتید به ظاهر مسلمان بشنوند و دین آن ها باقی بماند، رسالت حوزویان حفظ قرآن کریم، تفسیر کلام الهی و عرضه روایات و درایات به قرآن است.
حضرت آیت الله جوادی آملی با تأکید بر این که قرآن کریم حبل متین به نحو تجلی است، ابراز داشت: آنچه که معادل این حبل متین است علی(ع) و اولاد ایشان هستند، به ما گفتند که در زمان زیارت اهل بیت(ع) به این بزرگواران بگویید که می خواهیم از علم شما بهره ببریم والا علومی مانند فقه و فلسفه در حوزه فراوان است، آنچه در حوزه نیست را باید از اهل بیت(ع) دریافت کرد که این علم جامعه را تضمین می کند.
وی عنوان کرد: اگر منظور از تطابق اسلام و مسیحیت، دین مسیحیت حقیقی باشد درست است و انجیل، تورات و قرآن کلام خدا است، قرآن انبیا دیگر را تصدیق می کند اما می فرماید سیطره و سلطنت برای پیامبر اسلام است، قرآن نیز نسبت به کتب الهی دیگر این گونه است.
مفسر برجسته درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: قرآن مسیحیت و انجیل را حفظ کرد، مرحوم کاشف الغطا می گوید اگر قرآن نبود مسیحیت و انجیل وجود نداشت و با پیشرفت علم مسیحیت باقی نمی ماند، اسلام و قرآن مسیحیت را زنده کرد.
وی اضافه کرد: انقلاب اسلامی و شهدای حرم دین را زنده کردند؛ حوزه علمیه وبزرگان باید مباهله را مانند غدیر احیا کنند و پاس بدارند، اگر انسان بداند که مباهله چه روز بزرگ و تأثیرگذاری است حتما آن راجشن می گیرد البته جشن صرفا به معنای شیرینی پخش کردن نیست بلکه باید برای این روز بزرگ مقاله نوشته شده و همایش برگزار شود و کار علمی صورت گیرد.
حضرت آیت الله جوادی آملی با تأکید بر این که حوزه و حوزویان باید قرآن متحرک باشند، گفت: انقلاب اسلامی به برکت امام و شهدا دین الهی را احیا کرد و الا دین افیون بود، کلیسا به برکت مسجد و مسیحیت به برکت اسلام زنده است.
وی افزود: قرآن کریم محور اصلی کار مسلمانان است و دشمن برای بیرون کردن این کتاب الهی از صحنه زندگی مسلمین قدم به قدم اقدام می کند و سعی دارند که عقل بشری را جایگزین وحی کرده و قرآن را از صحنه بیرون کنند.
مفسر برجسته قرآن کریم اظهار داشت: برای گفتمان با دیگران و روشن کردن جامعه مرجع قرآن کریم و عترت طاهرین(ع) است، کار حوزه باید قرآن محوری باشد، اصول علمی متکی به قرآن نیست و کسی تمام مدت عمر خود قرآن را ندیده باشد می تواند رسائل و کفایه بخواند و تدریس کند، کدام محقق اصولی دلیل حجیت خبر واحد را آیه نبأ و آیه نفر بداند، یک محقق نیامده که به این آیه تمسک کند، اساس کار ما باید قرآن باشد.
وی ادامه داد: بار قرآن بر دوش حوزویان است و نخستین درس و بحث حوزویان باید قرآن کریم باشد و آن را منتشر کنند، نباید اجازه داد که المیزان و قرآن کریم تنها بماند، علامه طباطبایی با توجه به نیازهای جامعه المیزان را نوشتند، قرآن تمام شدنی نیست و به ابدیت متصل است و فعالیت های علمی و پژوهشی پیرامون آن باید جدی انجام شود.
آیت الله استادی: حوزه و طلاب به مسائل اخلاقی توجه بیشتر داشته باشند
دبیر شورای عالی حوزه های علمیه تأکید کرد: امروز حوزه و حوزویان به مسائل اخلاقی بسیار نیاز دارند از این رو باید درباره تقویت مسائل اخلاقی در حوزه تلاش کرد.
آیت الله رضا استادی دبیر شورای عالی حوزه های علمیه با تقدیر از فعالیت های مجمع تفسیر و مرکز مدیریت حوزه گفت: در قم همواره تفسیر وجود داشت اما برخی مدام اعلام می کردند که تفسیر و قران مهجور مانده است و تنها به فقه و اصول توجه می شود، خوشبتختانه فعالیت های انجام شده این شایعه منتفی شد.
وی افزود: امروز درس های تفسیر در کنار دروس فقه و اصول برگزار می شود و روز به روز نیز باید گسترش پیدا کند، امروز حوزه و حوزویان به مسائل اخلاقی بسیار نیاز دارند از این رو باید درباره تقویت مسائل اخلاقی در حوزه تلاش کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که دروسی مانند فقه، اصول، ادبیات و فلسفه به صورت غیر مستقیم با اخلاق سروکار دارند، اظهار داشت: این در حالی است که آیه آیه قرآن می تواند با اخلاق ارتباط داشته باشد، اساتید قرآنی می توانند با تفسیر نیز اخلاق را ارائه و تزریق کنند.
وی ادامه داد: بسیاری از آیات قرآن با اخلاق ارتباط مستقیم دارد و این اخلاق قرآنی اثر بیشری خواهد داشت، بزرگان تأکید داشتند و دارند که هر استادیدر ابتدا یا انتهای درس خود یک حدیث بخواند اما به آن عمل نشده است.
آیت الله استادی با بیان این که جلسات قرآنی و تفسیری باید معنوی باشد، ابراز داشت: در چنین جلساتی باید عظمت قرآن حفظ شود، اگر گفته می شود که کلاس های دیگر خلوت شده دروس تفسیر نباید این چنین باشد.
دبیر شورای عالی حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: امیرمؤمنان فرمودند کسی که انس و مجالست با قرآن داشته باشد هدایتش زیاد شده و بی بصیرتی آن کم می شود، قرآن باید مورد علاقه ما باشد، کسی که غذای خوب و سالم را دوست نداشته باشد مریض است.
وی اضافه کرد: اگر قرآن برای کسی جاذبه ندارد و در زمان خواندن قرآن خسته می شود باید درباره خود فکر کند، علوم قرآنی و مسائل تفسیری باید به صورت جذاب بیان شود تا بیشتر مورد استفاده مخاطبان و شاگردان قرار گیرد.
عضوجامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: باید تعارف ها را کنار گذاشت و به صورت جدی قدم برداشته شود، انس با قرآن انسان را نورانی می کند، جوانان با انس و تکیه کردن بر قرآن می توانند سعادت خود را تأمین کنند.
تئوری برگرفته از کتاب و سنت در عرصه های گوناگون از سوی حوزه ارائه شود
حجت الاسلام مفتح با بیان این که تئوری برگرفته از کتاب و سنت در حوزه های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی باید از سوی حوزه علمیه ارائه شود، گفت: این تئوری ها باید تولید شود تا مورد استفاده قانونگذاران قرار گیرد.
حجت الاسلام محمدهادی مفتح عضو هیأت علمی دانشگاه قم پرداختن به پژوهش های قرآنی در ابعاد داخلی و بین المللی را امری ضروری دانست و گفت: باید به شبهاتی که دائما در حوزه قرآن تولید می شود و سعی در اثرگذاری بر جامعه و نخبگان دارد پاسخ داده شود.
وی ادامه داد: ضرورت و نیاز دوم در داخل پر کردن خلأهای پژوهشی در حوزه قرآن و سنت است، در حال حاضر روش قانون گذاری در کشور به صورت سکولار رفوشده است یعنی نمایندگان مجلس به دنبال رفع مشکلات هستند اما برای پاسخ و رفع مشکلات به سراغ کتاب و سنت نمی روند و راه حل را از تئوری های بشری می گیرند و قانونگذاری می کنند و شورای نگهبان نیز بررسی می کند که از محدوده فقه بیرون نباشد.
وی عنوان کرد: در خارج از کشور نیز شبهاتی تولید می شود و مستشرقین تلاش های بسیاری دارند تا قرآن را از سندیت بیندازند.
حجت الاسلام مفتح گفت: اگر کوتاهی کنیم و نسل های آینده دچار مشکلاتی در این زمینه مشکل شوند مسؤول خواهیم بود و باید پاسخ دهیم.
اساتید علوم قرآنی قواعدتفسیری را از کلام اهل بیت استخراج کنند
حجت الاسلام احمدی قمی گفت: با رسیدن به اصول و قواعد مورد نیاز در حوزه تفسیر می‌توانیم به پرسش‌ها پاسخ داده و در دنیای پر تلاطم کنونی مسیر رسیدن به سعادت را برای انسان‌ها باز کنیم.
حجت الاسلام احمدی قمی تفسیر قرآن کریم را نیازمند آشنایی اساتید با مسائل و روش های آن دانست و اظهار داشت: قرآن و عترت دو امانت و ثقل گرانبهای پیامبر اسلام هستند و اهل بیت طاهرین(ع) اصلی ترین و بزرگ ترین مفسران قرآن به شمار می روند. وی دریافت و استخراج علوم قرآنی و قواعد تفسیری از کلام اهل بیت(ع) را وظیفه اساتید حوزه خواند و عنوان کرد: با رسیدن به اصول و قواعد مورد نیاز در حوزه تفسیر می‌توانیم به پرسش‌ها پاسخ داده و در دنیای پر تلاطم کنونی مسیر رسیدن به سعادت را برای انسان‌ها باز کنیم.
هم اندیشی بزرگان برای بررسی راهکارهای مقابله با هجمه دشمنان
نجفی قدسی برنامه ریزی نهادهای حوزوی و دینی را برای پاسخگویی به شبهات ضروری دانست و از برگزاری نخستین نشست هم اندیشی با حضور بزرگان برای بررسی راهکارهای مقابله با هجمه دشمنان خبر داد.
مرتضی نجفی قدسی مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی برنامه ریزی حوزه علمیه و نهادهای تبلیغی برای پاسخگویی به شبهات به ویژه در شبهات علیه قرآن را کاری مهم و حیاتی ارزیابی کرد.
وی افزود: پاسخ به شبهات باید امر مهمی تلقی شده و با جدیت به آن پرداخته شود، دارالقرآن علامه طباطبایی در این موضوع سعی می کند در حد وسع خود اقدام عملی انجام دهد، البته این مرکز در سال های گذشته دوره های پاسخگویی به شبهات برگزار کرده است.
نجفی قدسی ابراز داشت: گاهی برخی می خواهند القا کنند که بین بزرگان و علما اختلافی وجود دارد در حالی که این گونه نبوده و قلوب آن ها به ویژه شاگردان علامه طباطبایی بسیار به یکدیگر نزدیک است، امام راحل و علامه طباطبایی دو شجره طیبه بودند که راهشان باید ادامه داده شود.
وی عنوان کرد: برخی می گویند علامه طباطبایی با انقلاب کار نداشته است ولی چگونه می شود که ایشان شاگردانی تربیت کند که استوانه های انقلاب باشند اما ایشان کاری نداشته باشد.
