فیلمهای اکران نوروزی سال ۹۵ توانستند رکورد فروش را در سینمای ایران جابهجا کنند. اما تبلیغات این فیلمها در شبکههای ماهوارهای چقدر بر میزان فروششان تأثیرگذار بوده است؟
به گزارش هنرآنلاین، اینکه فروش این روزهای سینمای ایران را چقدر باید مدیون تبلیغات ماهوارهای دانست هنوز مشخص نیست، یا شاید هم عیان است و چشمانمان را به روی عنصری به نام ماهواره برای فروش هر چه بیشتر فیلمهایی که این روزها بر پرده سینماها دیده میشوند، بستهایم.
به گفته بسیاری از اهل فن، فیلمهای اکران نوروزی سال ۹۵ با فروش فوقالعاده خوبی روبهرو شدند به حدی که توانستند رکورد فروش را در سینمای ایران جابهجا کنند. اما به واقع تبلیغات لحظهای این فیلمها در شبکههای ماهوارهای چقدر بر میزان فروششان تأثیرگذار بوده است؟
با یک حساب سرانگشتی میتوان به این نتیجه رسید که تبلیغات در شبکههای ماهوارهای هم برای تولیدکننده بسیار مقرون به صرفه است و هم اینکه موجب جذب مخاطب بیشتر برای فروش بالاتر میشود. این را ما نمیگوییم آمار مخاطبان نشان میدهد.
همه این بحثها از جایی شکل گرفت که تولیدکنندگان با عدم پخش تیزر فیلمهایشان در تلویزیون روبهرو شدند و از آنجایی که تنها ابزار جذب مخاطب برای کشاندن او به سینما دیده شدن بخشهایی از فیلم است، این امکان از تولیدکنندگان به بهانههای واهی و از همه مهمتر گرانقیمت بودن باکس تبلیغات رسانهای گرفته شد و به همین دلیل تولیدکننده برای اینکه بتواند جلوی ضرر را بگیرد به شبکههای ماهوارهای پناه آورد. شبکههایی که با دریافت مبلغی اندک چندین و چند بار در طی روز آگهی فیلم را به دفعات و به تناوب پخش میکنند و باعث میشوند تا مخاطب گسترده به سینما سرریز شود و نتیجه و حاصل آن هم جواب خوبی تاکنون پس داده است.
اگر مجموع رقمی که صداوسیما تیزر رایگان پخش کرده را تقسیم بر ثانیههای اعلامشده کنیم، به این نتیجه میرسیم که بهطور میانگین هر ثانیه پخش تیزر یک فیلم سینمایی در تلویزیون خودمان حدود ٣ میلیون و٨٨۵ هزار تومان برای تهیهکنندگان آب میخورد که خب صداوسیما مدعی است این مبلغ را از هیچ فیلم سینمای ایران نگرفته است. به طور متوسط در هر ساعت از شبانهروز تبلیغات هر کدام از فیلمهای سینمایی بین دو تا سه بار پخش میشود، که این خود باعث دیده شدن و جذب مخاطب بیشتر در شبانهروز است.
در نوروز ۹۵ به غیر از یک فیلم، سایر آثار روی پرده سینماها تیزرهای خود را در چند ورژن به شبکههای ماهوارهای و به طور مشخص "GEM" سپردند؛ فیلمهایی که از صدر تا ذیل لیست فروش نوروز ۹۵ را تشکیل میدهند. این در حالی است که تنها سه فیلم در این ایام اجازه حضور در پیامهای بازرگانی تلویزیونی را پیدا کرده بودند و باقی فیلمها از این گردونه خارج شدند.
بالا رفتن فروش فیلم با تبلیغ در ماهواره
سعید سعدی تهیهکننده "خشم و هیاهو" با ابراز بیاطلاعی از اینکه چطور تیزرهای فیلمش از "GEM" پخش میشود! به روزنامه جوان میگوید: چه محتوای ماهواره را تأیید کنیم چه نکنیم، شبکههای ماهوارهای بینندگان خود را دارند، به خصوص سریالهای این شبکهها در بین خانوادهها و خانمهای خانهدار مخاطب دارد. قطعاً وقتی بیننده ماهواره وجود داشته باشد، تبلیغ در ماهواره میزان مخاطبان فیلمها را بالا میبرد. این تهیهکننده یکی از دلایلی را که باعث میشود کمتر در بین سریالهای پربیننده داخلی شاهد پخش تیزرهای فیلمهای سینمایی باشیم، تعرفه بالای تلویزیون برای پخش آگهی و پخش بسیار محدود آگهیهای رایگان عنوان میکند.
عدالت در تلویزیون رعایت نمیشود
خسرو معصومی کارگردان که با فیلم "تابو" در گروه هنروتجربه حضور دارد نیز دراینباره میگوید: من به عنوان کارگردان در بخش فنی دخیل هستم و برای پخش نباید کاری انجام دهم و کسی که مسئولیت پخش فیلم را بر عهده میگیرد باید این کار را انجام دهد و فروش فیلم باید برایش مهم باشد، اما این اتفاق رخ نداده است. در واقع بسیاری از فیلمها هستند که در ابتدا فروش خوبی نداشتند، اما به محض تبلیغ در ماهواره از فروش خوبی برخوردار شدند. مهم این است که تلویزیون هیچ حمایتی از سینما نمیکند و هیچ تبلیغی وجود ندارد، در حالی که در کانالهای ماهواره دائماً فیلمها در حال تبلیغ هستند. اگر مسئولین با ماهواره مشکل دارند، حداقل شرایطی را فراهم کنند که در تلویزیون خودمان این اتفاق رقم بخورد. عدالت به هیچ عنوان در تلویزیون رعایت نمیشود. برخی از فیلمها که هیچ کمکی به سینمای ما نمیکنند، دائماً در حال تبلیغ هستند، ولی متأسفانه به فیلمهای فرهنگی سینمای ما به هیچ عنوان کمکی نمیکنند. در واقع فیلمهایی که قانون را رعایت کردند، مجوز ساخت دارند و تمام قواعد فیلمسازی را رعایت کردهاند، اجازه اکران ندارند و هیچ مسئولی هم در ارتباط با عدم اکران فیلم جوابگو نیست، چرا که همه منفعتطلب هستند و تنها این فیلمساز است که خودش را به خطر میاندازد.
تبلیغات ماهواره خلاف قانون است
منصور لشکری قوچانی تهیهکننده نیز در عین حال اظهار تأسف کرده و افزود: همه ما از فروش هر فیلمی در سینما خوشحال میشویم اما اتفاق بد این است که یک سری فیلمها در تلویزیون دولتی ایران تبلیغات بسیاری دارند و یکسری دیگر هم به صورت رایگان در ماهواره تبلیغ میشوند. در نتیجه فروش هر دو گروه بالا میرود. اما فیلمهای دیگری هم هستند که نه در ماهواره تبلیغ میشوند و نه امکان پرداخت هزینه تیزر تلویزیونی ایران را دارند و همین فیلمها هستند که خیلی زود زمین میخورند و باید برایشان فکری کرد. تهیهکننده فیلم "کوچه بینام" متذکر شد: تبلیغات در شبکههای ماهوارهای خلاف قانون است، اما متأسفانه صداوسیما هم با هنرمندان همراه نمیشود به همین دلیل بعضی فیلمها از دو ناحیه مورد ظلم قرار میگیرند.
عدم همکاری صداوسیما لطمه به سینماست
اما در این میان جواد نوروز بیگی با اشاره به تبلیغات در تلویزیون میگوید: صداوسیما به دلیل همکاری نکردن در پخش تبلیغات فیلمها به سینما لطمه میزند در حالی که باید به سینما و سینماگران کمک کند، زیرا سینماگران به تلویزیون کمک بسیاری کردهاند اما امروز این رسانه تبلیغات ما را پخش نمیکند و ما را غیرمستقیم به سمت شبکههای خارجی مثل "جم" و "ریور" سوق میدهد. امروز رسماً شبکه جم با یک رقم اندک فیلمها را تبلیغ میکند. مثلاً برای ۷۵ نوبت پخش تیزر یک فیلم فقط ۶ هزار دلار میگیرد (یعنی هر نوبت پخش فقط ۲۴۰ هزار تومان) خوب اگر این تبلیغ در ایران بشود؛ برای ما افتخار است اما متأسفانه تلویزیون به این مسائل اهمیتی نمیدهد. صحبتهای نوروز بیگی در حالی است که از زمان پخش تیزر فیلمها از شبکههای ماهوارهای تا ابلاغ بخشنامه سازمان سینمایی مبنی بر غیرقانونی بودن این کار بسیاری از فیلمها رویه تبلیغ در این شبکهها را پی گرفتند. او معتقد است که همکاری نکردن صداوسیما با تهیهکنندگان سینما باعث رفتن آنها به سوی شبکههای ماهوارهای شده است.
در زمانی که صداوسیما به دلیل برخی رفتارهای جناحی با سینمای ایران زاویه پیدا کرده است و اکثر فیلمهای سینمایی جایی برای تبلیغ در رسانه ملی ندارند، شبکههای زنجیرهای ماهواره با قیمت مناسب و میزان بازدیدکننده کافی؛ محلی برای جولان تیزر فیلمهای سینمایی شده است.
هرچند وزارت ارشاد طی بخشنامهای این اقدام را غیرقانونی اعلام کرده است اما گویا رابطه دستوری برای عدم پخش تیزر فیلمها از شبکههای ماهوارهای بیشتر شبیه رفع تکلیف از دوش سازمان سینمایی است، چرا که سینماگران برای جذب بیشتر مخاطب نیازمند دیده شدن در فضاهایی عمومی و همهگیر هستند.
به نظر میرسد رویکرد جدیدی که برای تبلیغات فیلمها در شبکههای ماهوارهای از سمت سینماگران در نظر گرفته شده میتواند تأثیر بهتری در دیده شدن فیلم بگذارد، اما باید دید این روند تا کجا و چگونه ادامه خواهد داشت؟ نگاهی به تعرفه تلویزیون در پخش تیزر در برخی از پربینندهترین ساعات نشان میدهد انتخاب تیزرهای ماهوارهای از سوی فیلمسازان ایرانی بیدلیل نیست و از آنجایی که صداوسیما هیچ حمایتی از فیلمها نمیکند تولیدکنندگان بیش از هر چیز مشتاق هستند تا با در اختیار قرار دادن تیزر فیلمهایشان به شبکههای خارجی مخاطب داخلی را به پای گیشه سینما کشانده تا بتوانند حداقل فروش فیلم را تضمین کنند.