آینده پژوهی تجارت الکترونیک (شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران)

محمد حسن ترابی-امیر هوشنگ فکرت نژاد چکیده پژوهش حاضر با هدف مطالعه و رصد تغییرات آینده خدمات تجارت الکترونیک (شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران) از طریق آینده پژوهی انجام شده است. به همین منظور، ابتدا با روش مطالعات اسـنادی و کتابخانـه‌ای، روندهای موثر در آینده خدمات تجارت الکترونیک شناسایی گردیدند. با استفاده از روش نظرخواهی از خبرگان، آینده محتمل خدمات تجارت الکترونیک (شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران) در قالـب ارائه کامل خدمات تجارت الکترونیک ، ارائه مـوازی خدمات تجارت الکترونیک ، ارائه مکمل خدمات تجارت الکترونیک و ارائه سـایه ای خدمات تجارت الکترونیک، تعریف شـد. هدف از انجام این پژوهش کشف انواع آینده پیش رو خدمات تجارت الکترونیک (شرکت ملی پست  جمهوری اسلامی ایران) می‌باشد. در این مطالعه رویکرد آینده پژوهی، اکتشافی می‌باشد. در نهایت بر اسـاس نتایج بدسـت آمده از بررسـی دیدگاه‌هـای تعدادی از صاحـب نظران این حوزه و نظر اجماعی خبرگان، به اولویت بندی انواع سناریوها در این حوزه (ارائه کامل خدمات تجارت الکترونیک ، ارائه مـوازی خدمات تجارت الکترونیک ، ارائه مکمل خدمات تجارت الکترونیک و ارائه سـایه ای خدمات تجارت الکترونیک) خواهیم پرداخت. ۱-مقدمه گسـترش فزاینـده فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، به ویژه شـبکه جهانی اینترنت و آثار چشـمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سـرمایه‌گذاری وسـیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های ناشـی از آن در جهت پیشـرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفیـد به اقشـار گوناگون مردم از طریـق امکانات فضای مجـازی، همچنین ضرورت برنامه‌ریزی و هماهنگی مسـتمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن، ضـرورت مطالعـات آینده‌پژوهـی و آینده نگاری در حـوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی را جهت شـناخت آینده و برنامه‌ریزی کارآمد و اثربخش برای آن، ایجاب می‌نماید.  یکی از مهمترین مقولات در جامعه اطلاعاتی، مسئله خدمات الکترونیک است. خدمت الکترونیک به معنای فراهم کردن شرایطی است که نهادها بتوانند خدمـات خـود را به صورت شـبانه روزی و در تمـام ایام هفته به شـهروندان ارائـه کنند. صاحب‌نظـران بر این امر توافـق دارند که سـرمایه‌گذاری‌هایی که در خصـوص فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام می‌شـود، باید به دقت تنظیم، اندازه‌گیـری و کنترل شـود. پروژه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، دارای ویژگی‌های خاصی از جمله ریسـک بالا، بازگشت سرمایه محدود، ناملموس بودن نتایج، دارا بودن هزینه‌ها و منافع پنهان‌اند (محامدپور و ثقفی، ۱۳۸۷ ). از یک منظر میتوان ارائه خدمات با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات را به ترتیب به سـه دسته اصلی خدمات الکترونیک، خدمات دیجیتال و خدمات مجازی، دسته‌بندی نمود. خدمات فضای مجازی، پیشرفته ترین نوع خدمات در این حوزه اسـت که اشـکال قبلی را نیز در بر می‌گیرد. بر همین اسـاس برای سـرمایه‌گذاری هدفمند در زمینـه خدمات فضای مجازی، ابتدا با این مسـئله مواجه هستیم که آینده ارائه این نوع خدمات در ایران، چگونه خواهد بود؟ بنابراین با آینده‌پژوهی در این حوزه می‌توانیم برنامه‌های خدمات فضای مجازی را به دقت تنظیم، اندازه گیری و کنترل نماییم. به طور خاص، تجارت الکترونیکی و دیجیتالی به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات، مورد تاکید کارشناسـان بوده و با سـرعت در حال جایگزین شدن تجارت سـنتی است، و بسـیاری از کشـورها، بهره‌مندی از آن را سـرلوحه استراتژی‌های بازرگانی خود قرار داده اند. خرید و فروش و تبادل هر گونه کالا، خدمات و یا اطلاعات از طریق شـبکه‌های رایانه‌ای یا انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی، از تعاریفی است که برای تجارت الکترونیکی بیان شده اسـت. در نظام داد و سـتد الکترونیکی، سـرعت، دقت، صحت، کنترل آمار و ارقام و استفاده صحیح از فرم‌های استاندارد مربوطه، بسیار حائز اهمیت است. کسب و کار الکترونیکی، مدل‌های جدید کسب و کار را توصیف می‌کند و اجرا و هماهنگی فرایندهای کلیدی کسب و کار را در خلال استفاده گسترده از کامپیوترها، فناوری ارتباطات، فناوری شبکه وکامپیوتری کردن داده‌ها، در بر میگیرد . پذیرش کسـب و کار الکترونیکی، به شـرکت‌ها اجازه می‌دهد تا فرایندهـای تجاری خود را جهـت خرید، فروش و فعالیت‌های درونی، بهبود بخشـند(۲۰۰۵, EBC)؛ بنابراین کسب و کار الکترونیکی، این امکان را برای کسـب و کار تأمین کرده که بتوانند در حین تخصصی شـدن امور و تفکیک زنجیـره ارزش، در قالب یکپارچه سـازی زنجیره تامیـن و عرضه، راهبرد مشتری محوری و روابط الزم برای آن را دنبال کنند.  بـا توجه به گسـترش کاربرد فنـاوری اطلاعات و ارتباطـات در اقتصاد و بازرگانی در سـطح بین‌المللی و اسـتفاده آن توسط کشورهای طرف معامله ایران، و با عنایت به مزایای آن، اسـتفاده از این فناوری‌ها تحت عنوان تجارت و کسـب و کار الکترونیکی، اجتناب‌ناپذیر اسـت. در این شـرایط و با دستور کار قـرار گرفتن عضویت ایـران در WTO ، به‌کارگیری تجارت الکترونیکی در ایران، امری حیاتی در عرصه تجارت بین‌الملل برای شرکت‌های صادراتی اسـت (سـجادی امیری و دیگران، ۱۳۹۱ :۵۶-۴۳)؛ اما آنچـه باید مدنظر قرار گیرد، آن است که هر سازمانی که توجه الزام را به تجارت الکترونیکی نداشته باشـد، در کوتاه مدت، با کاهش سـودآوری، و در بلند مدت با احتمال حذف حیات خود روبرو می‌شود. ۲- آینده پژوهی؛ ممکن، محتمل و دلخواه آینده‌پژوهی مشتمل بر مجموعه تلاش‌هایی است که با واکاوی منابع، الگوها، و عوامل متغیر یا ثابت، به تجسّم آینده‌های بالقوّه و برنامه ریزی برای آنها می‌پردازد. آینده‌پژوهی بازتاب نحوه زایش واقعیّت «فردا» از دل تغییر یا ثبات امروز،است.آینده‌پژوهی معادل عبارت لاتین «Futures Study» است. واژه جمع Futures به این دلیل بکار رفته که با استفاده از طیف وسیعی از شیوه ها و بجای تصوّر «تنها یک آینده»، به گمانه زنی‌های نظام مند و خردورزانه، «چندین آینده متصوّر» مبادرت می‌شود. موضوعات آینده‌پژوهی دربرگیرنده انواع «ممکن»، «محتمل» و «دلخواه» برای دگرگونی از حال به آینده هستنداست. ۳- تجارت الکترونیک چیست؟ تجارت الکترونیک، به معنیِ انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است. با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل می‌شود. تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرف‌کننده‌ استوار است، در طول سال‌ها تکامل یافته است. با محبوب‌تر شدن دستگاه‌های تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار مختص خود را پیدا کرده است. با ظهور سایت‌هایی مانند فیس‌بوک و پینترست (Pinterest)، شبکه‌های اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شده‌اند. برای نمونه، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروش‌های انجام شده بر روی پلت‌فرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود بر روی شبکه‌های اجتماعی بوده است، در ۸۵ درصد موارد خریداران با استفاده از تبلیغات موجود بر روی فیس‌بوک به این پلت‌فرم هدایت شده‌اند. بازارِ در حالِ تغییر، فرصت بزرگی را برای کسب‌و‌کارها فراهم می‌کند تا ارتباط خود با مشتری را بهبود دهند و بازار خود را در دنیای آنلاین گسترش دهند. ۴- دسته بندی های تجارت الکترونیک: در تجارت الکترونیک نیز مانند تجارت سنتی، چهار دسته‌بندی وجود دارد که عبارتند ازB2B، B2C،C2B و C2C B2B تجارت به تجارت – شامل شرکت‌هایی است که با یکدیگر تجارت انجام می‌دهند. برای مثال، تولیدکنندگانی که محصول خود را به توزیع‌کنندگان می‌فروشند و عمده‌فروشانی که محصولاتی را به خرده‌فروشان می‌فروشند. B2C تجارت به مصرف‌کننده – شامل تجارت‌هایی است که از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و بدون نیاز به هر گونه تعامل با انسان، کالاهایی را به عموم مردم می‌فروشند. این همان تصوری است که بیشتر مردم از «تجارت الکترونیک» دارند. برای نمونه می‌توان به فروشگاه اینترنتی آمازون اشاره کرد. C2B مصرف‌کننده به تجارت – در تجارت الکترونیک C2B، مصرف‌کنندگان پروژه‌ای با بودجه‌ای مشخص‌شده را به صورت آنلاین ارسال می‌کنند و شرکت‌ها برای انجام آن پروژه، پیشنهاد قیمت می‌دهند. سپس مصرف‌کننده پیشنهادهای قیمت را بررسی می‌کند و شرکت مورد نظر خود را انتخاب می‌کند. وب‌سایت Elance نمونه‌ای از این نوع تجارت الکترونیک است. ·         C2C مصرف‌کننده به مصرف‌کننده – این نوع تجارت، در تبلیغات دسته‌بندی‌شده‌ی آنلاین، انجمن‌ها یا بازارهایی انجام می‌شود که در آن افراد می‌توانند با یکدیگر، کالا خرید و فروش کنند. Craigslist، eBay و Etsy نمونه‌هایی از این نوع تجارت الکترونیک هستند.( businessnewsdaily.com enkivillage.com) ۵-آینده پژوهی خدمات تجارت الکترونیک (شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران) پیشران ها مجموعه‌ای از نیروهای شکل دهنده آینده‌اند که به صورت جهانی یا محلی بر انواع مختلف آن تأثیر می‌گذارند. پیشـران‌ها به صورت غیرمسـتقیم بـر آینده حوزه‌های اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، زیسـت محیطی و سیاسـی تأثیرگذارند )هاشـمیان اصفهانـی، ۱۳۸۹: ۳۳( . پیشـران‌ها را می‌توان از درهم کنـش چهـار مؤلفه ذیل شناسـایی کرد: الـف) روندهـا ب) رویدادها  ج) تصاویر د) اقدامات. ۵-۱-روندها روندها و رویدادها، شـناخته شـده ترین واژه هـای آینده پژوهی اند که بر دو ویژگی آینده، متمرکزند. روندها اشـاره به پیوسـتگی تاریخـی و زمانی دارند و رویدادها بر گسسـتگی‌های تاریخی تاکید می‌ورزند. روند تغییرات منظم در داده ها یا پدیده ها در خلال زمان اسـت که ازگذشته آغاز می‌شـوند و تا آینده ادامه می یابند، امـا رویدادها برخلاف روندها، حاصل اتفـاق یا حادثه‌اند که به شدت بر روندها و به طور کل، برآینده، تأثیر می‌گذارند. شناسایی روندها یکی از گام‌های بی بدیل مطالعات آینده پژوهانه و به ویژه پروژه‌های آینده نگاری اسـت. روندها، وقتی در کنار هم قرار بگیرند، می توانند تصویر نسـبتا کاملی از  آینده محتمل حوزه یا سـازمان مورد نظر به دسـت بدهند (آلستین، ۱۳۹۱:۱۶۴). ·         بر اسـاس مطالعات اسـنادی و کتابخانـه‌ای، مهمترین روندهای تاثیرگذار بر خدمات تجارت الکترونیک عبارت اند از: ۱٫ اسـناد بالادستی (قوانین و مقررات و سیاسـت های ابلاغی مقام معظم رهبری) ۲٫ تشکیل مرکز ملی فضـای مجازی ایـران ۳٫ تغییرات فرهنگی و اجتماعی در به کارگیری اینترنت ۴٫ رشد زیرساخت‌های فناوری و ابزارهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی ۵٫ گسترش سـواد الکترونیکی ۶٫ سهولت استفاده و کاربردپذیری خدمات تجارت الکترونیک ۷٫ هزینه کم خدمات تجارت الکترونیک بر این اساس، روندها و رویدادها در آینده پژوهی خدمات تجارت الکترونیک شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل می باشد. ·         اهداف مهمترین اهداف راه اندازی سرویس تجارت الکترونیک (خرید و فروش اینترنتی) در شرکت ملی پست عبارت است از: ۱-کاهش هزینه های کلان در نقل و انتقالات ۲- افزایش دسترسی مردم در دورترین شهرها و روستاها ۳- مشارکت در تحقق دولت الکترونیکی ۴- افزایش بهره وری و ایفای نقش موثر در رونق اقتصادی ۵- ارایه مدل B2B و C2C در آینده نزدیک ۶- کاهش سفرهای درون شهری و بین شهری ۷- فواید زیست محیطی ۸- ایجاد اشتغال و کار‏آفرینی ۹- کمک به فروشندگان ·         توسعه زیر ساخت سرویس‌های تجارت الکترونیک ۱-    سیستم خرید  اقساطی ۲-    تجاری سازی بانکهای اطلاعاتی ۳-    حمایت از کسب و کار کوچک و متوسط (با اولویت ICT  روستایی) ۴-    پست من(سامانه پیک آنلاین) ۵-    توانمند سازی و ارتقاء سطح دانش تجارت الکترونیک ۶- تهیه و تولید نرم افزار جامع مدیریت تجارت الکترونیک هوشمند ۷- ایجاد درگاه تجارت الکترونیک   (داخلی و بین اللملی) ۸- نظارت بر کلیه خرید فروشهای اینترنتی ·         سامانه جامع تجارت الکترونیک در ابعاد فیزیکی، مالی، الکترونیکی ۱-ارسال اطلاعات ترافیک و درآمد به نرم افزار گزارش مدیریتی ۲- ارتباط گیت وی با سرنامه رسانی ۳-ارتباط گیت وی با سیستم  های کرایه در مقصد ۴- مرسولات برگشتی قابل برگشت به چرخه توزیعی ۵-ارتباط سامانه گیت وی به تینا سامانه ۶-گزارشات مربوط به M-POS ۷-بسته شدن اتوماتیک پنل شرکت درصورت بالا بودن برگشتی ها ۸-فروش اعتباری/ ICT روستایی ۹-ایجاد گزینه پرداخت در قبول ۱۰-ارتباط گیت وی و نرم افزار سیستم پستمن ۱۱-ایجاد تیکتینگ بین استانی و شرکتی و ادمین ها ۱۲-لینک سامانه شکایات به گیت وی ۱۳-ایجاد باجه های مجازی ۱۴-ایجاد گزینه پرداخت قراردادی ۱۵-معطله الکترونیکی ۱۶-حق الزحمه بازاریابی هوشمند در سیستم ۱۷-حق الزحمه توزیع قطعی ۵-۲-رویدادها بزرگترین چالش‌های شرکت ملی پست (واحد تجارت الکترونیک) را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد: ۱-چالش منابع انسانی و مدیریت آن برای این منظور در دوره جدید اصلی ترین راهبرد شرکت ملی پست باید تمرکز بر ترمیم، اصلاح و بهسازی روحیه و انگیزه کارکنان ‌باشد. ۲-چالش بازار و مشتری ۳-چالش رقابت و آزادسازی برخی از مشکلات پیش رو خدمات تجارت الکترونیک عبارت اند از: Ø      عدم تخصیص اعتبار مالی به پروژه های حوزه تجارت الکترونیک Ø      حساسیت مشتریان نسبت به تغییر قیمت فروش خدمات Ø      فقدان تبلیغات موثر و عدم آگاهی مشتریان از خدمات نوین که موجب ورود رقبا به بازار در گذر زمان شده و سهم قابل توجهی از بازار را کسب می نمایند. Ø      وجود شرکت‌های واسطه که به جهت دریافت درصدی از مبلغ کالا و خدمات بعنوان کارمزد منجر به افزایش قیمت تمام شده برای فروشندگان می گردند در خدمات تجارت الکترونیک مغایر با اهداف کسب و کار اینترنتی (حذف واسطه ها) است. لذا عمدتاً فروشگاه‌های که دارای کالاهای بی کیفیت و دارای حاشیه سود بالا می‌باشند جذب این سرویس می‌گردند  و شرکت‌های دارای کالای با کیفیت به دلیل مقرون به صرفه نبودن از کانال‌های توزیع دیگری استفاده می نمایند. شایان ذکر است برابر گزارشات واصله  فروشگاه‌های فعال در سامانه بازار الکترونیک دارای کالاهای با کیفیت تر و کمترین شکایت واصله از سوی مشتریان می باشند. Ø      ترغیب شرکت‌ها و فروشگاه‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیک به ارسال باجه مرسولات پستی در قالب سایر سرویس‌ها توسط واحدهای اجرایی با اعمال تخفیف  ۳۰درصدی علاوه بر کاهش ترافیک و درآمد مرسولات تجارت الکترونیک ، افزایش قیمت تمام شده خدمات پستی را به همراه خواهد داشت. Ø      حذف مبادلات مالی فیزیکی Ø      ناکامی در ورود به بازار تجارت الکترونیک بین الملل  به دلیل تحریم اقتصادی-تفاوت‌های فرهنگی میان کشورها و هزینه‌های سنگین تحقیقات بازار بین الملل Ø      ایجاد دفاتر  پست مجازی Ø      ایجاد سامانه ی جهت ارائه آموزشهای مهارتی به صورت بر خط ۵-۳-تصویرها تصاویر، حاصل برداشت یا درخواست افراد و گروه‌های گوناگون در مورد آینده اسـت. تصاویر بـه صورت‌های گوناگونی انتشار می‌یابد، از جمله در استعاره هایی که بازیگران به کار می‌گیرند، سخنرانی ها، گفتگوها و سناریوهایی که از طرف اشـخاص و بازیگران مختلف تهیه می‌شود. در این پژوهش تصاویر در قالب سناریو هایی انتشار می‌یابد که این سناریوها طی ۱۰ سال آینده در ایران عبارت اند از : Ø      سناریو ۱: ارائه مطلق خدمات تجارت الکترونیک کلیه خدمات مورد نیاز شـهروندان و مردم ایران در ده سـال آینده، به صورت الکترونیکی در قالب خدمات تجارت الکترونیک (به عنوان مثال خرید و فروش اینترنتی) ارائه خواهد شد و روش‌های سـنتی و فیزیکی مربوط به خرید و فروش کالا و سایر خدمات مربوطه ، حذف می‌شـوند. Ø      سناریو۲: ارائه  موازی خدمات تجارت الکترونیک خدمات مورد نیاز شهروندان و مردم ایران در ده سال آینده، در کنار روش های سنتی و فیزیکی، به صورت مستقل و یکسان به صورت الکترونیکی و در قالب خدمات تجارت الکترونیک نیز ارائه خواهد شـد. به عبارت دیگر، میزان توجه به خدمات تجارت الکترونیک از لحاظ تخصیص نیروی انسانی و بودجه و سایر موارد مورد نیاز، مانند روش های سنتی و فیزیکی خرید و فروش کالا و سایر خدمات مربوطه خواهد بود. Ø      سناریو۳: ارائه مکمل خدمات تجارت الکترونیک خدمات مورد نیاز شهروندان و مردم ایران در ده سال آینده، به صورت استفاده تکمیلی در فضای مجازی(تجارت الکترونیک) و به عنوان تکمیل کننده و پوشـش دهنده خدمات، با روش‌های سـنتی و فیزیکی خرید و فروش کالا و سایر خدمات مربوطه خواهد بود؛ به عبارت دیگر، برنامه‌ریزی و توجه اصلی به روش‌های سنتی و فیزیکی و خدمات در فضای مجازی(خدمات تجارت الکترونیک) به عنوان مکمل و پوشش دهنده خواهد بود. Ø      سناریو ۴: ارائه سایه‌ای خدمات تجارت الکترونیک خدمات مورد نیاز شهروندان و مردم ایران در ده سال آینده نیز مانند وضعیت فعلی ارائه خواهد شد. به عبارت دیگر، واحد تجارت الکترونیک گوشه چشمی به ارائه خدمات به صورت الکترونیکی داشته و حضور سایه‌ای در آن دارند؛ یعنی تصمیم قطعی به نحوه استفاده از آن ندارند و در بعضی بخش‌ها به صورت پررنگ و در بعضی قسمت‌ها به صورت کمرنگ مورد استفاده قرار خواهند گرفت. ۵-۴-اقدامات در نهایت، اقدامات نیز متأثر از تصاویر ذهنی بازیگران مختلف از آینده، شکل می گیرد. ·         اهم اقدامات برای ایجاد درگاه تجارت الکترونیک(داخلی و بین المللی) ۱- به‌روز رسانی پلت‌فرم افزاری سامانه بازار الکترونیک ۲- مدیریت تصاویر توسط واحدهای اجرایی به منظور مدیریت بر سامانه مذکور ۳- مدیریت تیکتینگ، ارسال، پاسخ، لیست تیکت و سایر موارد(در راستای تسهیل امور مشتریان و پاسخگویی هر چه بهتر به ذینفعان) ۴- برطرف نمودن مشکل مربوط به وزن مرسولات و بسته بندی ۵- به‌روز رسانی قابلیت ارسال رایگان به صورت تکی و جمعی ۶- به‌روز رسانی گزارشات پویا ۷- اپلیکیشن موبایل بازار الکترونیک ۸- اضافه نمودن بخش همکاری در فروش در سامانه ۹- مدیریت تبلیغات و کسب درآمد از این مرحله ۱۰- بازنگری سایت بازار(سایت مشتری و سایت عملیاتی سایر فروشگاه‌ها+ بخش بین الملل) : سایت اختصاصی محصولات ایرانی ۱۱- برقراری امکان خرید آنلاین در سامانه بازارالکترونیک ۱۲- ایجاد بخش اقساطی در سامانه بازارالکترونیک شرکت ملی پست ۱۳-راه اندازی بخش فروش محصولات در ICT های روستایی ۱۴-توسعه تجارت الکترونیک بین الملل ·         اقدامات در حوزه تجارت الکترونیک ۱-اجرای مدل توازن حق السهم درآمد(قبول و توزیع) ۲-طرح استفاده از دستگاه های pos در بخش توزیع ۳-تدوین بانک اطلاعاتی تامین کنندگان خرید و فروش اینترنتی ۴-ارزیابی کسب و کارهای تجارت الکترونیک طرف قرارداد ۵-ارزیابی استانها و مناطق پستی ۶-تدوین آیین نامه تجارت الکترونیکی ۷-بازنویسی قراردادهای منعقده با نگاه منافع طرفین (پست، فروشگاه، مشتری) ۸-رسیدگی و پاسخگویی به شکایات و جلب رضایت مشتریان ۹-رفع مغایرت سامانه گیت وی با نرم افزار تینا ۱۰-تعامل و برگزاری جلسات متعدد با شرکت‌های طرف قرارداد

نگاهی به آینده

۶-نتیجه گیری یکی از مهمترین مراحل در فرایند برنامه ریزی استراتژیک تجارت الکترونیک تعیین اهداف استراتژیک است. با ورود ابزارهای الکترونیک به عرصه تجارت سازمانها باید نتایج موردانتظار خود را از فعالیتهای الکترونیک در چارچوب چشم اندازها، رسالت و اهداف تعیین کرده تا موفقیت و بقای سازمان تضمین شود. نکته مهم در برنامه ریزی راهبردی تجارت الکترونیک، استقرار براساس نیاز است. به عبارت دیگر استقرار تجارت الکترونیک نباید صرفا به عنوان یک مد در بین سازمانها معرفی شود. استقرار تجارت الکترونیک نیازمند سنجش زیرساختهای نرم و سخت سازمان، تعیین اهداف راهبردی، تدوین و انتخاب راهبردها و درنهایت اجرا و کنترل نتایج است. لذا براساس نظر اجماعی تمامی خبرگان و متخصصان این حوزه ، نتیجه‌گیری می‌شود که، ارائه موازی خدمات تجارت الکترونیک در ایران در اولویت اول، ارائه مکمل خدمات تجارت الکترونیک در الویت دوم، ارائه مطلق خدمات تجارت الکترونیک در الویت سوم و ارائه سایه‌ای خدمات تجارت الکترونیک در الویت آخر قرار می‌گیرند. به طور کلی می‌توان گفت که هدفمندترین مسیر برای برنامه ریزی و سـرمایه گذاری سازمان‌های دولتی و غیردولتی ایران در حوزه خدمات تجارت الکترونیک، ارائه موازی این خدمات در آینده اسـت. برنامه‌های پیشنهادی حال که با جایگاه و سناریوهای پیش روی شرکت ملی پست در زمینه تجارت الکترونیک آشنا شدیم جا دارد اشاره ای مختصر به برنامه های کوتاه مدت میان مدت و بلندمدت مد نظر برای این مورد کنیم. §         برنامه های کوتاه مدت(یکسال) الف)بازار o       توسعه خدمات(فیزیکی، الکترونیکی،مالی) o       تشکیل کارگروه مدیریت بازار، به منظور اتخاذ راهبردهای کلان بازاریابی و کنترل بازار o       استفاده از توانمندیهای بخش خصوصی در توسعه بازار o       به اشتراک گذاشتن زیرساخت ها(دانش فنی، شبکه فیزیکی و الکترونیکی و...)با اپراتورهای بخش خصوصی o       ایجاد ساز و کار لازم برای پایش مستمر بازار و حفظ جایگاه o       ساماندهی درگاه های ارتباطی با مشتریان و ایجاد نظام بازخورد سریع ب)منابع انسانی o       تهیه و تدوین راهبرد جامع برای توسعه منابع انسانی(استخدام، آموزش، ارزیابی عملکرد،ارتقا و توسعه) o       شناسایی، جذب و بکارگیری نیروهای کارآمد، متخصص و با انگیزه در امور مدیریتی و مشاغل کلیدی(از درون یا بیرون سازمان) o       توسعه نظام های ارزیابی و برنامه های تشویقی و انگیزشی o       توسعه برنامه های رفاهی و فرهنگی ج)رویه ها و مقررات o       ایجاد ساختاری یکپارچه برای تنظیم مقررات و مدیریت فرآیندها o       تدوین چارچوب های همکاری با اپراتورهای بخش خصوصی o       تسهیل و ساده سازی رویه های جاری o       تمرکز و توجه به پیاده سازی دقیق و هوشمند سیستم نظارت های فرآیندی د)مدیریت منابع o       احصای تمامی منابع فیزیکی، انسانی و زیرساختی از نقطه نظر تجاری o       تدوین چارچوب های لازم برای بهینه سازی، تجاری سازی منابع o       ایجاد راهکارهای نرم افزاری برای مدیریت و توسعه منابع o       ارزیابی تامین کنندگان و اتخاذ سیاست های اعتمادسازی و همکاری بلند مدت o       ارزیابی اقتصادی و مدیریت هزینه ها §         برنامه های میان مدت(۲ سال) الف)بازار و محصول o       پیاده سازی ساختار و سازماندهی شبکه پستی، مبتنی بر الزامات بازار کسب و کار در صنعت پست o       تمرکز و توجه برای توسعه خدمات دارای ارزش افزوده بیشتر o       توسعه خدمات مبتنی بر زیرساخت های فنی و بانک های اطلاعاتی o       حمایت از ایده ها و طرح های نوآورانه در حوزه توسعه محصول و بازار پستی o       استقرار نظام مدیریت ارتباط با مشتریان(CRM) o       اجرای برنامه های تبلیغاتی و ترویج فروش ب)زیرساخت ها o       تدوین برنامه منسجم و یکپارچه برای ارزیابی، تقویت و بهره برداری از زیرساخت های فیزیکی، الکترونیکی و حقوقی o       توسعه زیرساخت های الکترونیکی به منظور تبدبل شدن آن به اصلی ترین مزیت رقابتی صنعت o       توسعه سیستم های مدیریت اطلاعات (MIS) o       برنامه ریزی به منظور تبدیل زیرساخت ها به مزیت رقابتی ج)ارتقای کیفیت خدمات o       طراحی و پیاده سازی سامانه های پایش و سنجش شاخص های کیفی محصول o       اجرای سیستم مدیریت کیفیت یکپارچه o       اجرای نظام مدیریت یکپارچه(IMS) د)توسعه روابط با بازیگران صنعت o       شناسایی و الویت بندی بازیگران صنعت و تدوین راهبردهای کلان و الزامات حقوقی پیاده سازی آن o       تدوین راهبردهای بلندمدت و توسعه همکاری با اپراتورهای بخش خصوصی o       استفاده از همه ظرفیت های لازم در خصوص خدمات انحصاری و USO §         برنامه های بلندمدت(۴ سال) الف)مدیریت بازار o       طراحی و اجرای برنامه جامع بازاریابی و مدیریت بازار o       اتخاذ سیاست های اجرایی کارآمد برای ایفای نقش اصلی در پیاده سازی دولت الکترونیک ب)منابع انسانی o       مدیریت دانش o       مدیریت استراتژیک o       ارتقای فرهنگ سازمانی o       اجرای برنامه های توسعه مدیریت ج)همکاری های بین المللی o       حضور فعال در محافل و نشست های بین المللی o       ترازیابی و اجرای رویه ها و خدمات موفق بین المللی، مبتنی بر الزامات بومی و محلی o       فراهم نمودن بستر لازم برای توسعه خدمات مالی و تجارت الکترونیک بین الملل o       تدوین برنامه مناسب برای تبادل تجربیات و آموزش ها o       بررسی زمینه های لازم برای انتقال فناوری و دانش تخصصی د)ائتلاف های راهبردی o       تدوین سیاست گذاری روشن در خصوص نحوه همکاری با نهادها و موسسات تجاری o       تمرکز بر قابلیت ها و ظرفیت های قانونی شرکت و اتخاذ راهکارهای بهره برداری از آن