جهان اقتصاد بررسی کرد؛
تصویب FATF؛ راه برون‌رفت از بن‌بست اقتصادی
گروه زیربنایی رضا پورحسین
جهان اقتصاد: عدم تصویب لوایح FATF به عنوان یکی از اشکال خودتحریمی در سال های اخیر با اما و اگرهایی مواجه شده است. لوایحی که این روزها نگاه متفاوتی به آن ها می شود.
معصومه علیانپور، پژوهشگر و تحلیلگر حوزه روابط بین الملل در این رابطه می گوید: تصویب FATF در کمیسیون‌های مشترک مجمع تشخیص مصلحت نظام را باید نخستین چراغ سبز رسمی و جدی به پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی دانست. این تصمیم که هنوز نیازمند تصویب نهایی در صحن مجمع است، فارغ از هیاهوی رسانه‌ای، نشانه‌ای مهم از تغییر در نگرش بخشی از حاکمیت به ضرورت‌های اقتصادی و بین‌المللی ایران به شمار می‌رود.
در شرایطی که اقتصاد ایران سال‌هاست زیر بار شدیدترین فشارهای تحریمی و محدودیت‌های بانکی قرار گرفته و راه‌های ارتباط مالی با جهان بسته شده است، عضویت در FATF می‌تواند مقدمه‌ای برای باز شدن بخشی از این مسیرها و کاهش هزینه‌های تجارت خارجی باشد.
وی افزود: اما واقعیت آن است که FATF برای ایران تنها یک قرارداد فنی و مالی نیست. در داخل کشور، این موضوع به یکی از مهم‌ترین چالش‌های سیاست خارجی و اقتصاد ملی تبدیل شده و مخالفان و موافقان آن، هر کدام استدلال‌های خاص خود را مطرح می‌کنند. مخالفان با اشاره به خطرات شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی، آن را ابزاری در دست قدرت‌های غربی برای اعمال فشار بیشتر بر ایران می‌دانند. اما در مقابل، موافقان معتقدند که بدون پذیرش قواعد بین‌المللی، نمی‌توان در عرصه اقتصاد جهانی حضور داشت و محرومیت از شبکه‌های مالی جهانی، بیش از هر چیز مردم ایران را هدف قرار داده است.
علیانپور ادامه داد: در چنین فضایی، بازخوانی سه‌گانه راهبردی "عزت، حکمت، مصلحت" که همواره محور سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده، می‌تواند راهنمای مناسبی برای یافتن مسیر درست در این بحران پیچیده باشد. عزت به معنای حفظ استقلال کشور و ایستادگی در برابر زورگویی و زیاده‌خواهی بیگانگان است. اما عزت به معنای انزوا نیست. کشوری که درهای خود را به روی جهان ببندد و از تعامل سازنده بپرهیزد، نه‌تنها عزتمند نخواهد بود، بلکه گرفتار ضعف و وابستگی خواهد شد. پیوستن به FATF، اگر با شروط و چارچوب‌های مشخص انجام شود، منافاتی با عزت ملی ندارد، بلکه نشانه‌ای از بلوغ دیپلماتیک و قدرت چانه‌زنی در عرصه بین‌المللی است.
وی افزود: حکمت یعنی تصمیم‌گیری عاقلانه و مبتنی بر واقعیت‌های موجود. واقعیت امروز اقتصاد ایران آن است که فشار تحریم‌ها، تورم افسارگسیخته و رکود عمیق، معیشت مردم را در تنگنا قرار داده است. در چنین وضعیتی، اصرار بر سیاست‌هایی که عملاً امکان اجرایی ندارند یا هزینه‌های گزاف بر کشور تحمیل می‌کنند، با حکمت سازگار نیست. FATF ابزار فشار نیست، بلکه یک ابزار تعامل جهانی است که می‌تواند بخش بزرگی از گره‌های اقتصادی را باز کند.
مصلحت یعنی تصمیم‌گیری بر پایه منافع ملی و آنچه امروز مردم به آن نیاز دارند. امروز بزرگ‌ترین مصلحت کشور، خروج از بن‌بست اقتصادی و بهبود معیشت مردم است. وقتی رابطه بانکی ایران با اکثر کشورهای دنیا قطع شده و حتی کشورهای دوست هم از همکاری مالی واهمه دارند، چگونه می‌توان اقتصاد کشور را اداره کرد؟ پیوستن به FATF می‌تواند راه ورود سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش تجارت و بازگشت بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایران را هموار کند.
علیانپور تصریح کرد: از این منظر، پذیرش FATF نه‌تنها به معنای تسلیم در برابر فشار خارجی نیست، بلکه گامی ضروری برای احیای اقتصاد کشور است. واقعیت این است که ایران امروز در یک دو راهی حساس قرار دارد: یا با پذیرش برخی قواعد بین‌المللی و تعامل هوشمندانه، فرصت‌های اقتصادی جدیدی خلق می‌کند و از بحران می‌کاهد؛ یا با ادامه وضعیت موجود، روزبه‌روز بیشتر در انزوا و بحران فرو می‌رود.
امروز دیگر بحث بر سر ماندن یا نماندن در FATF نیست، بلکه بحث بر سر آینده مردم ایران است؛ مردمی که سال‌هاست زیر بار فشارهای معیشتی، انتظار تصمیم‌های عقلانی و شجاعانه دارند. اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام، همان‌طور که از نامش پیداست، مصلحت کشور را در نظر بگیرد، امروز روزی است که باید تصمیمی بزرگ و تاریخی اتخاذ کند.
وی افزود: پیوستن به FATF می‌تواند نخستین گام برای بازگرداندن ایران به عرصه تعامل جهانی و گشودن گره‌های کور اقتصاد کشور باشد، البته اگر عزت، حکمت و مصلحت را هم‌زمان در نظر بگیریم.
