مقابله با تخلفات حوزه زمین به کجا رسید؟

در سال‌های اخیر باتوجه‌به افزایش پیاپی قیمت‌ها و ایجاد نوسان در بازارهای مختلف، قیمت زمین هم با تغییرات زیادی همراه بوده است؛ از همین رو برخی از صاحبان اراضی کشاورزی با ایجاد تغییر کاربری در زمین خود سود فراوانی به دست آوردند.

درواقع به دلیل پایین‌تر بودن میزان درآمدزایی تولید محصولات کشاورزی، تغییر کاربری غیرمجاز اراضی رونق پیدا کرده و بسیاری از این زمین‌ها توسط برخی از سودجویان تبدیل به ویلا تفریحی و باغ ویلا شده است.

بعد از دستور ابراهیم رئیسی ریاست‌جمهور مبنی بر پیشگیری و مبارزه با مفاسد اقتصادی در شهریورماه سال گذشته و همچنین تأکید وی بر ضرورت برخورد با تخلفات حوزه زمین در ابتدای سال جاری، تکمیل و توسعه سامانه پنجره واحد مدیریت زمین برای مقابله با مفاسد و تخلفاتی نظیر زمین‌خواری و تغییر کاربری غیرمجاز مطرح شد.

مزایای استفاده از سامانه زمین برای مردم

بر همین اساس، تمامی امور مربوط به زمین، باید به‌صورت فرایندی و از طریق سامانه‌ها انجام شود که این امر سبب تسهیل، تسریع، کاهش خطای انسانی و شکل‌گیری فساد و ساختارمند شدن امور در حوزه زمین خواهد شد.

همچنین سامانه پنجره واحد مدیریت زمین امکان ثبت درخواست و پیگیری به‌صورت الکترونیکی را برای متقاضیان فراهم کرده است؛ به‌طوری‌که افراد می‌توانند به‌صورت غیرحضوری درخواست‌های خود نظیر تغییر کاربری، تفکیک، تجمیع، واگذاری و ساخت‌وساز در اراضی و املاک کشور را ثبت و پیگیری کنند.

اهداف چهارگانه این سامانه شامل ثبت و صدور مجوزهای مرتبط با ساخت‌وساز در اراضی و املاک خصوصی و استعلامات مربوطه، ثبت و واگذاری بهره‌برداری از اراضی و املاک ملی، دولتی و وقفی، ثبت و پیگیری گزارش‌های مردمی زمین‌خواری و نظارت بر اجرای قوانین مرتبط با حوزه زمین است.

سازوکار شناسایی کاربران متخلف در سامانه پایش اراضی

سامانه پایش اراضی به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی سامانه «پنجره واحد مدیریت زمین» به‌صورت مستمر با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای اقدام به رصد و پایش اراضی کشور کرده و با هرگونه تغییراتی نظیر دیوارکشی، گودبرداری، پی‌کنی، احداث بنا، قطع درختان باغی و جنگلی و احداث استخر ضمن تحلیل و پردازش اطلاعات دریافتی و مقایسه آن‌ها با یکدیگر در بازه‌های زمانی مشخص، به بررسی وضعیت اراضی کشور می‌پردازد.

درصورتی‌که اقدامات انجام شده در اراضی کشور فاقد مجوز از دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط بوده یا عملکرد آن‌ها با مجوز صادره مغایرت داشته باشد به‌عنوان تخلف شناسایی می‌شود؛ همین امر می‌تواند عامل مهمی در جهت کاهش تخلفات مربوط به حوزه زمین و املاک باشد.

بنا بر اظهارات مسئولان سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان مجری این طرح، اجرای کامل و موفقیت‌آمیز پنجره واحد مدیریت زمین در کشور باعث کاهش مشهود صدور مجوزهای غیرقانونی در حوزه زمین و مسکن می‌شود.

بدین ترتیب این سامانه بستری را برای برقراری ارتباط میان دستگاه‌های متولی صدور مجوز و متقاضیان اخذ جواز (اشخاص حقیقی و حقوقی) فراهم می‌کند و از همین طریق، سه امکان مهم از جمله «مدیریت درخواست متقاضیان خدمات حوزه زمین»، «مدیریت فرایندهای بین دستگاهی» و «پایش اراضی کشور با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای» ایجاد می‌شود.

آسیب تغییر کاربری غیرمجاز اراضی به امنیت غذایی مردم

گفتنی است، تغییر کاربری غیرمجاز اراضی ضمن آسیب‌های فراوانی که به محیط‌زیست وارد می‌کند، از منظر اهمیت امنیت غذایی کشور نیز قابل‌توجه است؛ به همین دلیل راه‌اندازی و استفاده از پنجره واحد مدیریت زمین در تمام استان‌ها نقش ویژه‌ای در برخورد هوشمند و سیستمی با تخلفات حوزه زمین از جمله تغییر کاربری غیرمجاز خواهد داشت.

چه زمانی سامانه پایش اراضی در کل کشور عملیاتی می‌شود؟

بنا بر اعلام مجریان طرح، پیش‌بینی شده با همکاری سازمان‌های متولی حفاظت از اراضی، تا پایان سال جاری کل اراضی کشور زیر چتر حفاظتی سامانه پایش اراضی کشور قرار بگیرند و گام مهمی را در جهت تسهیل فرایند و کاهش تخلفات در زمینه صدور مجوزهای مختلف در حوزه زمین بر می‌دارد.

در همین راستا، علی نبائی کارشناس تحلیل مفاسد اقتصادی، با اشاره به مزایای سامانه پایش اراضی در زمینه کشف و پیشگیری از وقوع فساد بیان کرد: استفاده از این سامانه به دلیل افزایش شفافیت‌های اطلاعاتی، میزان رانت‌خواری را در امور مربوط به زمین کاهش داده است.

وی در همین رابطه ادامه داد: اجرای کامل این طرح می‌تواند از تشکیل پرونده‌های زمین‌خواری نظیر جعل استعلامات و مجوزها، تبانی و ارتشا در مراجع قضایی تا 50 درصد پیشگیری کند.

نبائی عنوان کرد: سامانه پنجره واحد مدیریت زمین با استفاده از زیرساخت‌های متعدد و مختلفی، زمینه مدیریت هوشمند و بهینه ارتباط متقاضیان خدمات این حوزه با دستگاه‌های اجرایی و برقراری فرایند بین دستگاهی را فراهم کرده است؛ به‌عنوان نمونه برای اجرای کامل قانون تسهیل صدور مجوزها، این سامانه به درگاه ملی مجوزها متصل شده است؛ بااین‌حال متأسفانه همچنان گلایه‌هایی از سوی متقاضیان دریافت خدمات در خصوص معطلی برای دریافت مجوزها و استعلامات مربوطه وجود دارد.

این کارشناس تحلیل مفاسد اقتصادی در پایان با انتقاد از مجریان سامانه پنجره واحد مدیریت زمین گفت: در اسفندماه سال 99 به‌منظور انجام تمام امور مربوط به زمین از سامانه پنجره واحد مدیریت زمین رونمایی شد؛ ولی باگذشت زمان زیادی از شروع این طرح، هنوز سامانه به طور کامل و موفق در کل کشور اجرایی نشده است.

منبع: تسنیم