اتوبوس های مرگ
نیما گلیاری پژوهشگر
اتوبوسهای شهری تهران، بهویژه ناوگان فرسوده، یکی از عوامل اصلی آلودگی هوای پایتخت هستند. بسیاری از این اتوبوسها با عمر بیش از ۱۵ سال و استفاده از سوخت دیزل، حجم بالایی از آلایندهها مانند ذرات معلق و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا میکنند. این آلایندهها نهتنها کیفیت هوای شهر را بهشدت کاهش میدهند، بلکه سلامت شهروندان را نیز تهدید میکنند. در شرایطی که تهران سالهاست با معضل آلودگی هوا دستوپنجه نرم میکند، ادامه فعالیت این اتوبوسهای قدیمی بهعنوان یکی از منابع متحرک آلودگی، چالشی جدی است.
نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تهران از سالها پیش در دستور کار قرار داشته، اما روند آن بسیار کند بوده است. کمبود بودجه، مشکلات مدیریتی و تحریمهای بینالمللی که دسترسی به اتوبوسهای جدید و قطعات یدکی را دشوار کرده، از مهمترین موانع این مسیر هستند.
اگرچه در سالهای اخیر اقداماتی مانند خرید اتوبوسهای برقی یا گازسوز انجام شده، اما تعداد این اتوبوسها در مقایسه با ناوگان فرسوده ناچیز است. بخش عمده اتوبوسهای فعال در تهران همچنان استانداردهای زیستمحیطی پایینی دارند و مصرف سوخت بالای آنها نهتنها به آلودگی هوا دامن میزند، بلکه هزینههای نگهداری را نیز افزایش میدهد.
دولت تلاشهایی برای بهبود وضعیت انجام داده از جمله قراردادهایی برای تأمین اتوبوسهای جدید و توسعه حملونقل عمومی پاک. اما این اقدامات به دلیل مشکلات مالی و بوروکراسی کند، هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است.
شهروندان تهرانی که روزانه از این اتوبوسها استفاده میکنند، نهتنها با خدمات ناکافی مواجهاند، بلکه در معرض هوای آلوده ناشی از همین وسایل نقلیه قرار دارند.
برای حل این معضل، نیاز به سرمایهگذاری کلان، تسریع در تأمین اتوبوسهای مدرن و هماهنگی بین دستگاههای مختلف است. تا آن زمان، اتوبوسهای فرسوده همچنان به آلودگی هوای تهران دامن میزنند و سلامت عمومی را به خطر میاندازند.