جهان اقتصاد از بازار سهام پس از جنگ گزارش می دهد
پسا بورس انفجاری!
آمنه قدیم پرست
وقتی نخستین بمب‌ها از سوی رژیم صهیونیست فرود آمدند، موج آن تا تالار حافظ هم رسید. اما تأثیر این جنگ تنها در ساختمان بورس تهران باقی نماند. در وال‌استریت، در بازارهای نفت خلیج‌فارس و حتی در قیمت بیت‌کوین، انعکاس این حمله برق‌آسا به‌وضوح دیده شد. حالا بازارها وارد فصلی تازه شده‌اند؛ فصلی که برخی آن را «پسا‌بورس» می‌نامند؛ وضعیتی خاکستری میان ترس و طمع، جنگ و صلح.
تنش نظامی ایران و اسرائیل بار دیگر نشان داد که ژئوپلیتیک، همچنان استاد تنظیم ضربان بازار است. بلافاصله پس از خبر قیمت دلار افزایش یافت . اما آنچه جالب بود، واکنش بازار طلا بود.
در همین حال، طلا و دلار به پناهگاه‌های اضطراری سرمایه‌گذاران تبدیل شدند. صندوق‌های ETF طلا در یک روز رشد ورودی کم‌سابقه‌ای تجربه کردند، همزمان با افزایش تقاضا برای اوراق خزانه ۱۰ ساله آمریکا. اما شاید غافلگیرکننده‌ترین واکنش، مربوط به بورس آمریکا بود.
وال‌استریت؛ صعود در میدان مین؟
بر خلاف انتظار عمومی، S&P500 نه‌تنها سقوط نکرد، بلکه در روزهای بعد از حمله، رکورد زد. آیا این به معنای بی‌تفاوتی بازارها نسبت به جنگ است؟
خوش‌بینی به بازار در همه‌جا یکسان نبود. تحلیل‌گران بانک RBC هشدار دادند که در صورت ورود مستقیم آمریکا یا بسته‌شدن تنگه هرمز، بازارها تا ۲۰ درصد اصلاح خواهند کرد. در نقطه مقابل، ادوارد یاردنی هدف ۶۵۰۰ واحدی را برای S&P در پایان ۲۰۲۵ منطقی دانست. تضاد دیدگاه‌ها، خود بازتابی است از بی‌ثباتی بنیادین این دوره.
بورس تهران؛ سقوط، شوک، سپس پرسش
در ایران اما واکنش بازارها بسیار ملموس‌تر بود.
برخی کارشناسان نیز اعتقاد دارند با توجه به تخلیه هیجانی در هفته نخست، برخی نمادهای بنیادی (مثل پتروشیمی‌ها و دارویی‌ها) به کف قیمتی جذابی رسیده‌اند. اما پرسش اینجاست: سرمایه‌گذاران جسورتر وارد می‌شوند یا ریسک‌ها هنوز بازدارنده‌اند؟
در تمام این معادلات، نفت جایگاه ویژه‌ای دارد. بازار جهانی آن‌قدر سریع بود که جهش ۷ دلاری نفت، تنها ۴۸ ساعت دوام آورد. با روشن شدن اینکه تنگه هرمز بسته نخواهد شد، دوباره تعادل برقرار شد. این رفتار، به‌وضوح یک پیام داشت: بازار، جنگ منطقه‌ای را تهدید فوری نمی‌بیند، مگر اینکه زنجیره انرژی قطع شود.
برای بانک‌های مرکزی اما وضعیت پیچیده‌تر است. شوک کوتاه‌مدت نفتی، محاسبات مربوط به نرخ بهره را تغییر داد. اگر نفت بالای ۸۰ بماند، تورم بازمی‌گردد و کاهش نرخ بهره به تأخیر می‌افتد. اما اگر سطح کنونی حفظ شود، بانک‌ها می‌توانند با احتیاط، فاز انبساطی جدیدی را آغاز کنند.
توصیه نهایی؟ تحلیل، نه هیجان
در چنین فضایی، توصیه‌های سرمایه‌گذاری بسیار محتاطانه‌اند. تنوع، همچنان شاه‌کلید است: ترکیبی از دارایی‌های امن، سهام فناوری، کمی طلا و رصد دقیق تحولات سیاسی. تحلیل‌گران بازار تهران نیز پیشنهاد می‌کنند فعلاً با استراتژی‌های تدریجی وارد شد؛ یعنی خرید پله‌ای، تمرکز بر صنایع صادراتی، و پرهیز از رفتارهای هیجانی.
در نهایت، پسا‌بورس یک مفهوم اقتصادی نیست، یک حس است. حسی از بازارهایی که می‌دانند جهان آرام نشده، اما یاد گرفته‌اند با نا‌آرامی‌ها زندگی کنند. آینده هنوز در مه است، اما بازاری که از دل جنگ زاده شود، شاید دقیق‌تر از هر نهاد رسمی، مسیر بعدی سیاست را نشان دهد.
