جهان اقتصاد گزارش می دهد؛
حمل و نقل توانمند بازوی حیاتی کشور در شرایط جنگی
گروه زیربنایی رضا پورحسین
جهان اقتصاد: حوادث چند روز اخیر و حملات غیرقانونی اسرائیل به ایران و زیرساخت های مربوط به حمل و نقل عمومی اعم از فرودگاه ها و سایر حوزه های مربوط به حمل و نقل عمومی، نشان داد که در این شرایط حساس تا چه میزان این حوزه برای مردم و کشور تعیین کننده است و باید نگاهی جدی تر به آن داشت.
صنعت حمل و نقل یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی کشور است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، حدود ۹۰ درصد جابه‌جایی کالاها از طریق جاده‌ای انجام می‌شود که نشان‌دهنده اهمیت آن در زنجیره تأمین است. علاوه‌بر این، سهم حمل و نقل در تولید ناخالص داخلی کشور، بیش از ۹ درصد است که تأثیر چشمگیری بر رشد اقتصادی دارد. بهبود زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در توسعه این صنعت، به افزایش بهره‌وری در تولید و توزیع کالاها کمک کرده است.
یکی از چالش‌های اساسی این صنعت، فرسودگی ناوگان حمل و نقل است که تأثیر مستقیمی بر کاهش کیفیت خدمات دارد. در سال‌های اخیر، میزان کمی از ناوگان عمومی نوسازی شده است که این اتفاق از نیازهای روزافزون کشور است. علاوه‌بر این، بهبود سیستم‌های حمل و نقل هوشمند، از قبیل هوش مصنوعی برای مدیریت بهتر ناوگان، می‌تواند به بهینه‌سازی فرآیندهای حمل و نقل کمک کند.
تجربه ۸ سال جنگ تحمیلی نشان داد که در شرایط جنگی، فرسودگی خودروها و کمبود قطعات یدکی، بزرگ‌ترین چالش حوزه حمل و نقل بود. طبق گزارش بنیاد شهید، بسیاری از کامیون‌های استفاده‌شده در جنگ به دلیل نداشتن تجهیزات مناسب و نبود خدمات تعمیراتی، نیازمند تعمیرات اساسی بودند که نشان‌دهنده سختی فعالیت آن‌ها در این دوره است. با این‌حال، این قشر از مردم با تمام محدودیت‌ها به وظایف خود پایبند بودند و به انتقال تجهیزات حیاتی به خط مقدم پرداختند.
همچنین، گزارش‌های رسمی از نقش ویژه رانندگان در نجات جان افراد آسیب‌دیده حکایت دارد. آن‌ها با طی مسافت‌های طولانی و در شرایط بحرانی، موفق به حمل مجروحین و انتقال تجهیزات پزشکی به مناطق مرزی شدند. این خدمات ارزشمند در زمان جنگ، به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از پیروزی‌های جنگ تلقی می‌شود.
نیما گلیاری، تحلیلگر مسائل حوزه حمل و نقل در این رابطه می گوید: حکمرانی نامتوازن در بخش حمل و نقل کشور یکی از چالش‌های عمده است که می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر عملکرد و توسعه این صنعت داشته باشد.
وی افزود: یکی از جوانترین چالش‌ها، عدم توازن بین حمل و نقل جاده‌ای و حمل و نقل ریلی است. در بسیاری از کشورها، حمل و نقل جاده‌ای به دلیل آسانی و قابلیت دسترسی بیشتر، بیشترین سهم را در حمل و نقل و باربری به خود اختصاص داده است. این امر منجر به تراکم بالا، آلودگی هوا، زمان سفر بیشتر و افزایش هزینه‌ها می‌شود. از سوی دیگر، حمل و نقل ریلی که به عنوان یک راهکار پایدارتر و با بهره‌وری بالاتر شناخته می‌شود، به طور نسبی در حال کاهش قابلیت رقابت با حمل و نقل جاده‌ای است. برای توازن بخشیدن به حمل و نقل کشور، نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی و تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی و ریلی است.
او یادآور شد: این تنوع بخشی و ایجاد توازن است که در شرایط بحرانی می تواند کمک جدی به کشور کند.
