اثر مخرب قندهای مصنوعی بر دستگاه گوارش

دکتر غزاله اسلامیان عضوهیئت علمی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی با اشاره به تأثیرات مثبت و منفی مصرف قند و شکر گفت: طعم شیرین به عنوان یک مزه لذت‌بخش برای اکثر افراد مطرح است و بدون این طعم، خوردن بسیاری از غذاها دشوار است.

به گفته وی تاثیرات روانی مواد غذایی شیرین کم نیست؛ مثلا در فرد مبتلا به افسردگی خوردن شکلات یا سایر خوراکی‌های شیرین می‌تواند به تحمل شرایط و بهتر شدن حال فرد کمک کند.

انواع مختلف شیرین کننده‌ها:

دکتر اسلامیان دکترای تخصصی علوم تغذیه شیرین کننده‌ها با اشاره به وجود انواع مختلف شیرین کننده‌ها به گروه‌های زیر اشاره کرد.

قند و شکر (نیشکر و چغندر قند) و محصولات حاوی آن (مانند مربا و کمپوت)

عسل (حاوی فروکتوز و گلوکز و ساکارز)

شربت ذرت با فروکتوز بالا (مورد مصرف در قنادی‌ها و مواد غذایی صنعتی شیرین)

قندهای الکلی ال سوربیتول زایلیتول (در آدامس‌ها)

قندهای مصنوعی بدون کالری یا بسیار کم کالری (آسپارتام، آسه سولفام کا، ساخارین، نئوتام و ...)

قندهای کم کالری طبیعی (استویا)

مقادیر مجاز شیرین کننده‌ها:

این استادیار دانشگاه یادآور شد: براساس راهنماهای تغذیه‌ای دنیا، حداکثر مقدار قند ساده دریافتی برای افراد سالم 10 درصد کالری روزانه تعیین شده است. مثلا در یک فرد غیردیابتی که نیاز کالری روزانه وی 2000 کیلوکالری است، حداکثر قند ساده دریافتی روزانه 50 گرم برآورد شده است.

به گفته وی بنا به توصیه انجمن قلب امریکا نیز دریافت قندهای ساده برای زنان به میزان 100 کالری روزانه (25 گرم) و برای مردان 150 کالری روزانه (35 گرم) مجاز است.

دکتر اسلامیان خاطرنشان کرد که هر حبه قند معادل پنج گرم قند ساده و هر قاشق غذاخوری شکر نیز معادل 15 گرم قند ساده است.

وی با اشاره وجود قند در مواد غذایی صنعتی گفت: برخی از مواد غذایی صنعتی، طعم شیرینی ندارند اما حاوی قند هستند مانند سس قرمز یا کچاپ که هر قاشق غذاخوری آن حاوی چهار تا پنج گرم قند است.

این دکترای تخصصی تغذیه توصیه کرد که در رژیم غذایی کودکان زیر 2 سال از مصرف قند و شکر افزوده و غذاهای صنعتی حاوی قند و شکر خودداری شود.

شیرین کننده های مصنوعی

دکتر اسلامیان با اشاره به استفاده از شیرین کننده­های مصنوعی در صنعت غذا، به دلیل مقرون به صرفه بودن گفت: این مواد در مقادیر خیلی کم، قدرت شیرین کنندگی بالایی دارند.

وی افزود: شیرین کننده‌­های مصنوعی اکثرا بدون کالری و یا بسیار کم کالری هستند به همین دلیل برخی افراد تمایل به خرید این محصولات غذایی پیدا کردند تا کالری کمتری دریافت کنند. اما چند نکته مهم در مورد مصرف شیرین کننده های مصنوعی باید مدنظر قرار دهیم.

به گفته این استادیار دانشگاه براساس مطالعات انجام شده قندهای مصنوعی باعث کاهش باکتری‌های مفید دستگاه گوارش و در نتیجه اثرات منفی بر سلامت افراد می‌شوند.

وی با اشاره به این که باکتری‌های مذکور نقش مهمی در تنظیم قند خون دارند خاطرنشان کرد: عدم تعادل باکتری‌های مذکور ممکن است با دریافت روتین این شیرین کننده های مصنوعی منجر به اختلال در تنظیم قند خون افراد دیابتی شود.

دکتر غزاله اسلامی در ادامه گفت: دریافت همیشگی این شیرین کننده‌ها باعث افزایش تمایل فرد به دریافت مواد غذایی شیرین و کاهش حساسیت وی به طعم شیرین می شود. بنابراین فرد برای احساس طعم شیرین مجبور است مقدار زیادی مواد غذایی شیرین را دریافت کند.

این دکترای تخصصی تغذیه یادآور شد: مواد غذایی حاوی شیرین کننده های مصنوعی دارای کالری و قند بسیار کمی هستند اما باعث افزایش تمایل افراد به دریافت مواد غذایی شیرین می‌شوند و حتی ممکن است منجر به اضافه وزن، چاقی و ابتلا به کبد چرب شوند.

عضو هیئت علمی دانشکده تغذیه خاطرنشان کرد: اخیرا آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، شیرین کننده مصنوعی آسپارتام را در دسته 2 B یعنی در دسته احتمالا سرطان­زاها طبقه بندی کرده است که تحقیقات مذکور بیشتر روی حیوانات انجام شده است.

وی یادآور شد که مقدار مجاز دریافت روزانه آسپارتام 40 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن تعیین شده است و شیرین کننده‌های مصنوعی در صنعت، در حد استاندارد به غذاها اضافه می شوند.

دکتر غزاله اسلامیان با اشاره به این که شیرین کننده های مصنوعی مورد استفاده در صنعت توسط موسسات علمی آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، سازمان جهانی بهداشت و فائو مورد تایید قرار می­گیرند افزود: با توجه به این که مدت زیادی از عمر قندهای مصنوعی نمی گذرد باید با انجام مطالعات بیشتراز اثرات مثبت و منفی آنها بر سلامتی آگاه شویم.

نوشابه های حاوی قندهای مصنوعی

دکتر غزاله اسلامیان با اشاره به مضرات نوشابه های رژیمی خاطرنشان کرد: در نوشابه های به اصطلاح رژیمی، اسید فسفریک مانند نوشابه های معمولی است و برای مبتلایان به بیماری کلیوی و پوکی استخوان مضر است.

این استادیار دانشگاه خاطرنشان کرد: نوشابه‌های رژیمی مانند نوشابه‌های معمولی حاوی گاز کربنیک هستند که می‌تواند باعث مشکلات گوارشی و ریفلاکس شود.

به گفته وی حس گزش خوشایندی که گاز کربنیک موجود در نوشابه در زبان فرد ایجاد می کند منجر به افزایش اشتها و مصرف بیشتر مواد غذایی در هر وعده غذایی می شود.

دکترای تخصصی تغذیه مصرف نوشابه‌های حاوی قندهای مصنوعی را منجر به بر هم خوردن تعادل باکتری‌های مضر و مفید دستگاه گوارش برشمرد که در نهایت تمایل به مصرف شیرینی‌ها را در فرد افزایش می دهد.