بورس همیشه نسبت به مسائل و اتفاقات پیرامون خود واکنش های منطقی نشان نمی دهد و عمدتا عکس العملهای کوتاه مدت بازار در بلند مدت اصلاح می شود و گاهی نتایجی که در بلند مدت حاصل می شود ممکن است دقیقا خلاف آن چیزی باشد که در ابتدا تصور می شد.معمولا بورس در کوتاه مدت عکس العمل های هیجانی نسبت به اتفاقات پیرامون خود نشان می دهد و با گذشت زمان معمولا این واکنش ها اصلاح می شوند.

در سالهای گذشته اتفاقات زیادی در بازار سرمایه کشور رخ داده است که بعضا سرمایه گذاران بازار سهام را از ادامه روند صعودی ناامید کرده است به گونه ای که شاید همگان فکر می کردند زمان خروج همیشگی در بازار فرا رسیده است و ممکن بود هیجان کوتاه مدتی تمامی نمادها و گروه های بازار را در بر گیرد. رویدادهایی مانند هدفمندی یارانه ها در سال 89، تحریم بانک مرکزی و فروش نفت، افزایش نرخ ارز، افزایش تحریم ها و تهدیدات داعش و... که در ابتدای ورود این اخبار به بازار شاهد هیجانات زیادی در بازار بودیم. اما به تدریج بازار نسبت به برخی موارد بی اعتنا شد، برخی فاکتورها را اصلاح کرد و با تجزیه و تحلیل متوجه شد که برخی اخبار و اتفاقات نه تنها اثر منفی ندارند که تاثیرات مثبتی بر بازار خواهند گذاشت.

در بازار فعلی نیز شاهد اخبار و اتفاقات این چنینی هستیم. کاهش قیمت نفت، وضعیت مذکرات هسته ای و وضعیت بودجه کشور در کنار سیاست های داخلی مسولان اقتصادی از ابهاماتی است که بازار را فراگرفته است. در این نوشتار سعی داریم تا با مرور آنچه که در گذشته در شرایط مشابه امروز رخ داده است ، تصویری گویا از سرنوشت افراد عجول و کسانی که رفتار هیجانی بروز می دهند را پیش روی مخاطبان قرار دهیم.

با این اوصاف، بهتر است در گام اول نگاهی به روند حرکتی شاخص کل و اخبار و فاکتورهایی که در برهه های زمانی مختلف شاخص را تهدید کرد، بیندازیم و سپس  اتفاقات واقعی که بعد از وقوع آنها در بازار می افتاد را بررسی کنیم تا  ببینیم که پیش بینیها در عمل چقدر درست از آب در می آمد. لازم به ذکر است که این تحلیل قصد ندارد تا تاثیر عوامل فعلی را نادیده بگیرد یا عمل و عکس العملهای طبیعی بازار را انکار کند؛ اما واضح است که افت قیمتها در بازار و کاهش نسبت P/E عمده گروه های بازار تا این حد نمی تواند عکس العملی طبیعی باشد و بنابراین ما معتقدیم در میان مدت و بلند مدت امکان بهبود بازار بسیار بالا خواهد بود. شاهد این مدعا جدای از تحلیل سودآوری شرکتها و چشم انداز روشن سیاسی و سایر عوامل، نگاه تاریخی ما به عملکرد 5 سال گذشته و اتفاقاتی است که در میان مدت و بلند مدت پس از رفتارهای هیجانی در بازار سرمایه رخ داده است.

در سال 93 افت قیمت نفت و برخی محصولات پتروشیمی و تمدید مذاکرات هسته ای بازار را با چالش مواجه کرده است به گونه ای که شاخص مسیر نزولی در پیش گرفته است. این درحالیست که کم کم به زمان ارایه بودجه 94 شرکتها و بعد از آن به فصل مجامع نزدیک می شویم. در حال حاضر اتفاقات مثبت دیگری هم در حال رخ دادن است. چشم انداز حل مسئله هسته ای بسیار روشن تر از گذشته شده است، افت قیمت نفت تا اندازه ای متوقف شده است و ثبات نسبی حاصل شده است، قیمت ارز نسبت به بودجه 93 شرکتها ( که سال گذشته ارایه شده بود) حدود 20 درصد افزایش یافته است. بنابراین مجموع عوامل بازار آنقدرها هم نا امید کننده نیست که چنین آتشی بر قیمت سهام بازار بیندازد. در حال حاضر خود بازار به اندازه ای جذاب هست که بتواند روی پای خودش بایستد. بازار سرمایه بازیگران خودش را دارد و این شرایط را چندین بار تجربه کرده است. اعتقاد ما بر ارزندگی بازار است و بر این باوریم که آنچه ریزش کنونی را رقم زده است ریشه بنیادین ندارد و تنها عکس العمل هیجانی معامله گران خسته بازار است که به نوعی رفتار غیر منطقی از خود بروز می دهند البته این به معنی این نیست که الان بازار شرایط بسیار مساعدی دارد و همه عوامل بنیادین در بهترین حالت خود قرار دارند اما کاهش قیمتها متناسب با وزن عوامل بنیادین نیست و کاهش بیشتر قیمتها و خروج هیجانی می تواند باعث زیان بیشتر در میان مدت و بلند مدت برای سهامداران شود. باید توجه داشت که فروش سهم در صف فروش چیزی جز زیان حاصله و هزینه های معاملاتی برای سهام داران در پی نخواهد داشت. بهتر است بار دیگر عوامل وحشت آفرین بازار در چند سال اخیر و اتفاقات بعد از آن برای شاخص را مرور کنید تا ببینید آن چه که در اثر مرور زمان اتفاق می افتد با آن چیزی که معامله گران انتظار داشتند چقدر تفاوت دارد.

*برگرفته از پورتال تحلیل و مشاوره شرکت مشاور سرمایه گذاری ابن سینا مدبر