غلامرضا رحیمی
کارشناس مدیریت پروژه
موضوع طولانی شدن طرح‌های عمرانی یکی از منابع لطیفه در میان مردم است. بخصوص اگر آن طرح بیشتر دیده شود. محور بسیاری از این لطیفه‌ها هم حیف و میل پول است. اما نکته‌ای که بسیاری ممکن است ندانند، این است که بسیاری از این طرح‌ها بدون سرمایه لازم کلنگ خورده‌اند. خب مردم حق دارند که باور نکنند پروژه‌ها بدون روشن بودن منابع سرمایه‌ای مورد نیاز و یا با برآوردهایی بسیار کم‌تر از نیاز شروع می‌شوند. فرض براین‌است اشتباهاتی که عموم می‌کنند مدیران دولتی نکنند،آن‌هم با این همه کارشناس و تجربه وسال‌ها آزمون و خطا. این ماجرا اما برای آن‌هایی که دستی بر آتش دارند خیلی غریب نیست. مثلا رقابت منطقه‌ای در جذب بودجه‌های نفتی در میان نمایندگان مجلس و مقامات محلی موضوعی پنهان نیست. و به این دلیل جلسات سالیانه بررسی بودجه تبدیل به مهم‌ترین جلسات مجلس می‌شود. و یا مقامات محلی دایما کوشش دارند مسئولان شنونده مشکلات شهر و دیارشان باشند و بعضی از دولت‌مردان هم که از این رقابت منطقه‌ای آگاهی کامل داشتند در هر سفر خود به شهر و استان‌های کشور اقدام به کلنگ‌زنی ده‌ها طرح و پروژه کردند. و بدین‌ترتیب تعهدی برای مقامات بعدی شهر و استان و کشور بجا ماند که معلوم نیست بودجه و سرمایه مورد نیازش ازکجا باید تأمین شود، آن‌هم در سال‌هایی که پول نفت به سختی جواب حقوق بگیران و یارانه بگیران را می‌دهد.
قصه بودجه و تقسیم منطقه‌ای پول نفت قدمتی طولانی به اندازه اهمیت درآمدهای نفتی داشته و بتدریج موجب ایجاد فرهنگی شده که یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های آن تبدیل نظامِ‌کارشناسی برنامه‌ریزی به نظامِ‌چانه‌زنی است. نظامی‌که بسیاری از مدیران دولتی در آن تبحر ویژه‌ای هم داشته و کارشناس این امر می‌باشند. اشتباه نشود منظورم کارشناس برنامه‌ریزی و برآورد نیست، بلکه کارشناس چانه‌زنی برای تأمین بودجه برای طرح‌هایی که ارزیابی اقتصادی نشده‌اند. و نتیجه این‌که دست آخر بدلیل بی‌برنامگی مالی، پروژه طولانی شده و حداقل بدلیل هزینه بیشتر ناشی از تورم هم گرانتر تمام شده و هم کارگران و کارمندان بسیاری را ماه‌ها بدون حقوق و دستمزد پا در هوا می‌گذارد و خود می‌شوند شاهد طنز و لطیفه مردم.
