علي شفائي
ماجراها و حواشي هشتمين دوره انتخابات هيات نمايندگان اتاق‌هاي بازرگاني گويا پاياني ندارد و همچنان با گذشت نزديک به دو ماه، بخش خصوصي گرفتار اين انتخابات است.
گذشته از نارضايتي و اعتراض افرادي که در انتخابات موفق نشده‌اند و اين که تا چه ميزان مي‌توان اينان را محق دانست، رفتار گروه دومي که از نتيجه انتخابات خصوصاً در اتاق بازرگاني تهران ناراضي هستند، قابل تعمق و بررسي است.
به دنبال ارتقاي جايگاه اقتصادي، سياسي و اجتماعي اتاق بازرگاني در دو دوره اخير که بخشي از آن مرهون تلاش‌هاي هيأت نمايندگان دردوره‌هاي قبلي و بخشي ديگر حاصل توجه دولت يازدهم به بخش خصوصي و نياز اجتناب‌‌ناپذير به تقويت آن است، حضور در هيأت نمايندگان اتاق‌هاي بازرگاني بيش از پيش مورد توجه فعالان بخش خصوصي قرارگرفت.
اما آن‌چه مسلم است، همه عمل‌کرد اتاق بازرگاني در چارچوب هيأت نمايندگان قابل بررسي نيست و تداوم حضور برخي افراد و تفکرات موجب شده تا براي برخي افراد و گروه‌‌ها منافعي در چارچوب اتاق بازرگاني تعريف شود، منافعي که با تغيير ناگهاني هيات نمايندگان و البته هيأت حاکم اتاق بازرگاني مورد تهديد قرارگرفته‌است.
اگرچه طي هفت دوره فعاليت اتاق‌هاي بازرگاني ترکيب هيات نمايندگان تغييرات زيادي داشته است، اما اين تغييرات به تدريج شکل گرفته و بعضا با تغيير نمايندگان، تفکر قالب حفظ شده بود، روندي که موجب شده افرادي که به انحاء مختلف منافعي در اتاق بازرگاني براي خود تعريف کرده بودند، همچنان در جايگاه خود باقي بمانند.
اما انتخابات دوره هشتم فارغ از نتيجه‌اي که داشت به منزله تحولي بزرگ براي اتاق‌هاي بازرگاني خصوصا اتاق تهران است، چراکه تغيير پيش آمده تنها به جابجايي افراد منتهي نشد و تفکر غالب بر هيأت نمايندگان نيز کاملا تغيير کرد.
با اعلام نتيجه انتخابات بسياري از آنان که از قبل در اتاق ذينفع بودند به اميد حفظ برخي کرسي‌ها در هيات رئيسه، تلخي شکست را ناديده گرفته و به حمايت از منتخبين روي آوردند تا شايد از اين طريق بتوانند در رأي و نظر ايشان اثرگذاشته و به‌رغم حضور اقليتي در هيأت نمايندگان در حاکميت اتاق سهيم بمانند.
انتخاب هيأت رييسه اتاق تهران که البته آن هم در نوع خود چون نتيجه انتخابات بي‌سابقه بود و برخلاف انتخابات پرهياهوي هيأت نمايندگان، هيأت رييسه به شيوه‌اي جديد و به صورت رأيزني در جمع گروه پيروز انتخاب شدند.
با مشخص شدن هيات رييسه و برخلاف انتظار گروهي از افرادي که تا پيش از اين به گونه‌اي رفتار مي‌کردند که گويي از نتيجه انتخابات ذوق‌زده شده‌اند، رفتاري متفاوت پيش گرفتند و به جمع مخالفان و معترضان انتخابات و هيات نمايندگان دوره هشتم پيوستند.
حال اين سوال مطرح است که در جريان انتخاب هيأت رييسه چه اتفاقي افتاد که نظر اينان تغيير کرد و انتخاباتي که تاکنون آن را بي نظير توصيف مي‌کردند و معترضان را مورد انتقادات شديد قرارمي دادند، ناگهان به انتخاباتي ضعيف تبديل شد و هيأت نمايندگان مشروعيتشان را از دست دادند.
چه شد که ناگهان جمعي از حاميان اتاق بازرگاني به دلواپسان وضعيت بخش خصوصي تبديل شدند و آينده بخش خصوصي با اين اتاق بازرگاني را سياه پيش‌بيني کردند.
در نگاهي به آن‌چه در دوره‌هاي قبلي در اتاق بازرگاني جريان داشته شايد بتوان براي اين سؤال پاسخ‌‌هايي جستجوکرد.
وجود برخي جريان‌هاي انحصاري در امور اداري و خدمت‌رساني اتاق بازرگاني که براي سال‌ها در اختيار افراد يا گروه‌هاي خاص بوده و امروز ممکن است با تغيير هيأت نمايندگان و تصميم‌گيران اتاق تغييرکند، شايد اولين و جدي‌ترين پاسخي است که مي‌توان براي اين سوال پيداکرد.
شفاف‌شدن برخي روابط و زيرپا گذاشتن ضوابط مورد ديگري است که شايد با اين تغيير اتفاق بيفتد و برخي افراد را زير سوال ببرد، گزينه‌اي که براي قرارگرفتن پيش روي اين سوال چندان دور از ذهن نيست.
در کنار وجود چنين مواردي مي‌توان با بررسي ساختار هيأت نمايندگان دوره هشتم اتاق بازرگاني تهران به نوعي ديگر به اين سوال پاسخ داد.
در حالي‌که تا کنون اتاق بازرگاني و مديريت و حاکميت آن در اختيار بدنه بازار و تجار بوده است، اما در اين دوره طيف ديگري از فعالان اقتصادي موفق به ورود به اتاق بازرگاني شده‌اند، گروهي که بيشتر به جامعه صنعتي کشور نزديک است.
در نگاهي به شکل‌گيري خانه صنعت و معدن، اين تشکل در سال 1377 با حمايت وزارت صنايع وقت به عنوان تشکلي که بتواند در برابر اتاق بازرگاني قد علم کند شکل گرفت، اما با گذر زمان و تغيير دولت‌ها اين تشکل تضعيف شد و هيچ‌گاه نتوانست در جريان قدرت حتي به چند قدمي اتاق بازرگاني برسد.
به دنبال افزايش قدرت و ارتقاي جايگاه اتاق بازرگاني، نگاه اوليه تغيير کرده و اهالي خانه صنعت و معدن به جاي رويارويي با اتاق بازرگاني، نفوذ و فتح آن را در دستور کار قراردادند.
اگرچه در دوره‌هاي قبل اين مهم تحقق نيافت و تعداد اندکي از صنعتگران خانه موفق به ورود به هيات نمايندگان اتاق‌ها شدند، اما دراين دوره سهم اعضاي خانه صنعت و معدن در هيأت نمايندگان اتاق‌هاي بازرگاني افزايش چشمگيري داشته و گردهم آمدن ايشان در اتاق بازرگاني ايران به منزله پيروزي بزرگي براي تفکري است که خانه صنعت و معدن را با هدف رويارويي با اتاق بازرگاني ايجاد کرده‌است و اين موضوع نيز مي‌توان گزينه‌اي جدي باشد براي شکل گيري جرياني که امروز به مخالفت با اتاق بازرگاني جديد روي آورده‌است.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه
