علی ساکت، عضو هیات علمی پژوهشکده سوانح طبیعی ایران-در روزهای گذشته خبر شیوع ویروس کرونا در برخی از شهرهای ایران موجب نگرانی و هراس مردم و برخی مسوولان گردید و جامعه ایران را در خطر انتشار این ویروس، در شرایط بحرانی قرار داد. حال سوال اینجاست که چرا انتشار این ویروس تا این حد در مقایسه با موارد مشابه بیولوژیک در سال‌های گذشته توانسته برجوامع انسانی اثر گذار باشد و شرایط را به جهاتی غیر متعارف سوق دهد؟ این در‌حالی است که برخی جریانات سیاسی و اقتصادی به اشکال مختلف از شرایط بوجود آمده در این خصوص بهره برداری لازم را نمودند و این رفتار متاسفانه به افزایش اختلالات موجود در جامعه نیز منجر گردید. به عنوان نمونه افزایش قیمت اقلام بهداشتی مرتبط با پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا، یکی از نمونه‌های مشخص در این زمینه بود که به نوعی با سوء استفاده از نیازمندی بوجود آمده برای مردم در زمان انعکاس خبر شیوع این ویروس در جامعه در حد بالایی نمایان گردید. در این خصوص تاثیرپذیری زیاد افراد مختلف جامعه به دلیل عدم آشنایی کامل با بیماری‌های اپیدمیک و نحوه درست برخورد آنها در مواجهه با این عوامل از جمله مواردی بود که نقش بسیار مهمی در دامن زدن به افزایش التهاب جامعه در این زمینه داشت. این شرایط بیش از هر عاملی به فرهنگ عمومی جامعه و همچنین درک نادرست ما از مخاطرات پیش آمده بستگی داشته که ریشه در عدم فرهنگ‌سازی بهینه در این زمینه و گاها اطمینان بیش از حد به شایعات و اخباری است که در فضاهای مجازی و واقعی جامعه به اشتباه و یا از روی قصد منتشر می‌گردد. وجود افراد غیرمتخصص در پست‌های کلیدی و تصمیم‌سازی نادرست در شرایط اضطراری در کنار معضلات فرهنگی، یکی از محدودیت‌های دیگر موجود در جامعه ایران است که اهمیت دانش و تجربه مدیران در تصمیم‌سازی درست در شرایط اضطراری را نشان می‌دهد. اتخاذ تصمیمات ضروری با تاخیر زیاد در بحران اخیر از جمله تاخیر و تردید در ایزوله کردن افراد مبتلا از دیگر بخش‌های جامعه و همچنین عدم جلوگیری از ورود افراد خارجی بویژه از کشورهایی که آمار مبتلایان به ویروس کرونا در آنها بالاتر از سایر کشورها گزارش شده بود، در کنار عدم شفافیت مسوولان در انتقال درست آمار مبتلایان و عدم اطمینان مردم به این آمار از جمله عواملی بود که شرایط حادتری را در جامعه در مواجهه با این عامل بیماری‌زا رقم زد. با این حال رعایت هرآنچه در قالب بهداشت فردی سال‌هاست که در جامعه ما مورد بی توجهی قرار می‌گیرد، حتی در حد مواردی ساده و پیش پا افتاده از جمله طریقه شستشوی صحیح دست‌ها، طرز مواجهه با اخبار منتشره، نحوه تقابل با افراد دیگر در این زمینه و مواردی از این دست نشان از این نکته دارد که جامعه ما هنوز به بلوغ فرهنگی مناسبی در زمینه بهداشت و سلامت دست نیافته است. کلام پایانی این‌که، آنچه از تحلیل‌های واقع گرایانه از انتشار ویروس کرونا در ایران و تقابل جامعه با آن می‌توان نتیجه گرفت این است که احتمال ریسک ابتلا و مرگ ناشی از این ویروس نه آنقدر بالاست که در نظر مردم جلوه نموده و نه آنقدر پایین است که تاخیرعکس العمل مدیران و تصمیم سازان کشور را توجیه نماید. به امید آن‌که بحران پیش آمده به شکلی مناسب و با کمترین تلفات انسانی برطرف گردیده و در آینده‌ای نزدیک شاهد رشد و پیشرفت هرچه بیشتر در زمینه سلامت و ایمنی جامعه ایران باشیم.
