مرتضی ابراهیمی
سیاستگذاران مالی باید توجه ویژهای به اقدامات خود داشته باشند تا با سیاستهای پولی غلط یا افزایش ریسک سیاسی باعث افزایش مجدد قیمت ارز نشوند بدین ترتیب این فاکتور پر قدرت در فراز و نشیب شاخص بورس میتواند تبدیل به اثر گذاری مثبت در این حوزه اقتصادی کشور به شمار آید.
عباس ضیایی نیری کارشناس اقتصادی در گفتگو با جهان اقتصاد در خصوص وضعیت سال آینده بازار سرمایه ایران گفت: طالع بینی بورس کشور در سال آینده با نوسانات مختلف در بازارهای موازی در سالی که به پایان ان نزدیک میشویم شاید قطعیت مطلق نداشته باشد اما بدون شک با در نظر گرفتن این نکته که این حوزه اقتصادی تحت تاثیر عوامل گوناگونی مانند نرخ ارز و نوسانات این بازار پر استرس و حواشی آن و ارزش پول ملی قرار دارد، که مطمئنا صنایع مختلف این بازار را بسته به شرایط ویژه خود تحت تاثیر قرار میدهد.
وی افزود: عامل اثر گذار دیگر لفظ تحریم و مدل اجرایی آن توسط غرب بر علیه کشور است، رکود و تورم در بخشهای مختلف کشور و صنایع مرتبط نیز از دیگر مواردی است که میتواند با نویزهای مثبت و منفی عامل کاهش یا رشد شاخص کل باشد، از سوی دیگر بودجه سال آینده دولت است که در برخی موارد ناشفاف این مبحث را مطرح میکند که سیاستگذاران اقتصادی کشور با این مدل از بودجه دست خود را برای برخی اقدامات ویژه و تغییرات در قیمتها برای جبران کسری در میانه راه باز گذاشتهاند و همین نکته قطعا در سال آینده تاثیرات مثبت و منفی خود را بر بازار سرمایه خواهد گذاشت.
ضیایی نیری اظهارداشت: بازارهای بین المللی و بازارهای موازی بویژه بازار پول با نوسانات مختص به خود نیز اثر پذیری ویژهای را بر بورس کشور خواهد گذاشت، با بیان ساده تر باید اعلام کرد هر گونه تغییر و فعل و انفعالات در هر یک از این مولفههای ذکر شده باعث میشود تا مسیر حرکتی در بازار سرمایه با رشد و ریزشهای خاص خود همراه شود.
وی گفت: با نگاه به سال ۹۷ مشاهده میکنیم که افت و خیز در قیمت ارز از دو جهت تاثیر خود را بر بورس کشور به جا گذاشت، اول آنکه افزایش قیمت دلار سبب شد تا به دلیل جبران ارزش ریالی از دست رفته، قیمت سهام بیشتر شرکتها با روندی صعودی روبهرو شود و در بعد دوم افزایش دلار سبب شد تا عمده درآمد شرکتها از محل افزایش نرخ فروش افزایش یابد که این افزایش درآمد فروش باعث افزایش قیمت سهام شد.
وی بیان داشت: البته با نیم نگاهی به اقدامات بانک مرکزی و فروکش کردن هیجانات ناشی از تحریم و در نتیجه کاهش تقاضای سفته بازی و احتیاطی برای ارز در دو ماه گذشته و همچنین بروکراسی واردات و الزام تعهد صادرکنندگان به عرضه ارز خود در سامانه نیما عواملی بود که منجر به آن شد که صاحبان سرمایه و نقدینگی نیم نگاهی نیز به بازار سهام داشته باشند، اما عدم آگاهی و نبود آموزشهای لازم در این معقوله و برخی دستهای نامرئی سبب شد سرمایههای موجود به بازارهایی مانند خودرو و یا حتی دام و سوخت کشیده شود که بدون شک افرادی که آشنایی با بورس ندارند به هیچ عنوان نمیتوانند وارد بازارهای قانونی مانند خودرو یا غیر قانونی مانند دام و سوخت شوند، مگر آنکه همان دستها به شیوههای مدرن و بدون نظارت سرمایههای کلان را به آن اهداف هدایت کنند.
وی تصریح کرد: لذا سیاستگذاران مالی باید توجه ویژهای به اقدامات خود داشته باشند تا با سیاستهای پولی غلط یا افزایش ریسک سیاسی باعث افزایش مجدد قیمت ارز نشوند بدین ترتیب این فاکتور پر قدرت در فراز و نشیب شاخص بورس میتواند تبدیل به اثر گذاری مثبت در این حوزه اقتصادی کشور به شمار آید، نکته دیگر اجرای تحریم ها توسط برخی شرکتهای خارجی بود که منجر به توقف فعالیت آنها در ایران شد و آثار این عمل در صنایعی مانند خودرو همچنین نفت و پتروشیمی مشاهده شد و از سویی دیگر تحریمها سبب کاهش صادرات کشور و شرکتهای بورسی خواهد شد و اثر منفی بر فروش نفت کشور خواهد داشت و ابهام در تمدید معافیت کشورهای خریدار نفت ایران بعد از فصل زمستان از سوی دولت ترامپ بیش از گذشته فروش نفت را با تهدید روبهرو خواهد کرد و در ضربه بعدی نقل و انتقالات مالی و پولی را با خارج از کشور دشوارتر و پر هزینهتر خواهد کرد.
ضیایی نیری گفت: متاسفانه باید بپذیریم آثار تحریمها در چند ماه اینده و در سال ۹۸ بیشتر نمایان خواهد شد و بدون شک اثر خود را بر بازار بورس نیز خواهد گذاشت، افزایش نرخ ارز به جز اثرات تورمی خود منجر به تعطیلی بسیاری از بنگاهها و قطعهسازان شد، تعطیلی بنگاهها باعث کاهش تولید خواهد شد و با توجه به افزایش نرخ ارز و موانع موجود بر سر واردات، باید انتظار کاهش واردات را نیز داشت و کاهش تولید در کنار کاهش واردات سبب تورم حاصل از کاهش عرضه خواهد شد، از طرف دیگر دولت با کاهش مصرف و شاید کاهش صادرات به اصطلاح به دنبال مدیریت تورم است که باید اعلام کنم این سیاست رکود اقتصادی را عمیقتر از گذشته خواهد کرد و این رکود با جذب اثرپذیری از تحریمها عمیقتر نیز خواهد شد و در نهایت عمیقتر شدن رکود اتفاقی پر ضرر برای بازار بورس و تولید و توان و اشتغال کشور است.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: رشد تورم نیز غالبا باعث افزایش هزینههای شرکتها خواهد شد و در شرایط پیش آمده افزایش نرخ فروش، باعث کاهش فروش شرکتها نیز میشود و این مسئله میتواند اثر سو و پر مخاطرهای بر بازار سرمایه بگذارد.
ضیایی نیری تصریح کرد: نوسانات قیمت نفت در کنار افزایش عرضه نفت توسط عربستان و لیبی در کنار توطئههای نفتی آمریکا چشمانداز روشنی را برای قیمت نفت در ماههای ابتدایی سال اینده به تصویر نمیکشد، قیمت فلزات اساسی نیز با وجود جنگ تجاری آمریکا و چین و افزایش نرخ بهره بانکهای مرکزی بهخصوص بانک فدرال رزرو چشمگیر نخواهد بود و تمامی این عوامل از بارزترین نکاتی هستند که افزایش قیمت فلزات را حداقل در بازه زمانی کوتاه نامعلوم و خاکستری خواهد کرد و به دلیل اینکه بازار بورس ایران غالبا شامل شرکتهای کامودیتی محور است لذا از این دریچه جلوه روشنی برای افزایش قیمت در بازار سرمایه مشاهده نمیشود.
وی خاطرنشان کرد: به این ترتیب با توجه به نکاتی که به آنها پرداخته شد بورس کشور در سال آینده با دستاندازهای فراوانی روبه رو خواهد بود که افزایش قیمتها را در هالهای از ابهام فرو برده است که در حرکت نیز با شیب ملایم همراه خواهد بود، در این میان وجود پالسهای سبز رنگ قابل مشاهده است اما، بازدهی مثبت و ادامه دار مشروط به مدیریت صحیح و علمی در نظام کلی بورس کشور است، این مهم را در نیز بایستی در نظر داشته باشیم که نوسانات دنباله دار در بازارهای مختلف کشور همچون سمی مهلک خواهد بود که شاید به طور ناگهانی نفس معیشت و اقتصاد کشور را نگیرد اما در صورت نبود پادزهری مناسب بدون شک در پایان ساختار تمامی بخشها و بازارهای اقتصادی کشور را فرو خواهد ریخت اما، در صورت تعقل انقلابی و پیگیری حقیقی و مداوم اقتصاد مقاومتی و اصلاح برخی قوانین و سیاستهای اقتصادی کلی میتوانیم به آرامش را به ساختمان اقتصاد کشور بازگردانیم.