توافق ایران و آنکارا برای افزایش صادرات گاز

در شرایطی که پرونده مربوط به شکایت ترکیه از ایران به دلیل بالا بودن قیمت گاز ایران بیش از یک سال است که در دیوان بین‌المللی داوری در دست بررسی قرار دارد و هنوز نتیجه آن اعلام نشده، تهران و آنکارا به توافقاتی دست یافته اند که بر اساس آن ترک ها شرط ایران برای کاهش قیمت گاز را پذیرفته و حاضر به افزایش واردات گاز از کشورمان شده اند.

پیش تر در سفری که فروردین ماه سال جاری رییس جمهور ترکیه به کشورمان داشت، بار دیگر کاهش قیمت گاز ایران را خواستار شد اما ایران شرط افزایش حجم خرید گاز به میزان دو برابر را برای کاهش قیمت گاز مطرح کرد که از سوی ترک‌ها مورد قبول واقع نشد.

رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه درباره جزئیات دیدار خود با رییس جمهور کشورمان گفته بود که "آنچه مصراً خواستیم، درباره انرژی بود زیرا ما بخش اعظمی از گاز طبیعی ایران را می‌خریم."

اردوغان با بیان اینکه "ما گران‌ترین گاز را از ایران می‌خریم"، اعلام کرده بود که "اگر قیمت‌ها پایین بیاید می‌توانیم خرید گاز از ایران را افزایش دهیم؛ ما می‌خواهیم بهای گاز مناسب باشد تا به بهای کمتر آن را به مردم بفروشیم و مردم ما متضرر نشوند که البته دو کشور دوست باید در این باره همکاری و همفکری کنند".

در آن دیدار حسن روحانی کاهش قیمت گاز را مشروط به افزایش دو برابری حجم خرید گاز از ایران اعلام کرده بود.

اما وزیر نفت کشورمان پس از این دیدار اعلام کرد که "ترک‌ها این شرط روحانی را نپذیرفته‌اند" و در شرایطی که ترک‌ها به دعوا رفتند، دلیلی برای مذاکره درباره کاهش قیمت گاز وجود ندارد.

پیش از این اظهارات اردوغان، بیژن زنگنه نیز کاهش قیمت گاز صادراتی به ترکیه را مشروط دانسته و گفته بود "به شرطی قیمت گاز ایران به ترکیه کاهش می‌یابد که واردات گاز ترکیه از ایران افزایش یابد، چراکه برای ایران سهم بازار بسیار مهم است."

بر این اساس تابستان گذشته در سفری که رئیس‌جمهور و وزیر نفت به آنکارا داشتند نیز مذاکراتی درباره کاهش قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه صورت گرفت، اما نتیجه‌ای حاصل نشد.

اما اکنون بنا به اعلام علیرضا بیگدلی، سفیر ایران در ترکیه ، تهران و آنکارا به یک توافق اولیه برای افزایش واردات گاز ترکیه از ایران و همچنین تعدیل قیمت گاز دست یافته اند این توافق دورنمای امیدوارکننده ای را برای همکاری انرژی میان این دو کشور همسایه به تصویر می کشد.

بر این اساس، بهمن ماه 1392 بود که شرکت بوتاش ترکیه با دو ادعا که اولاً از 18 آذرماه سال 1392 صادرات گاز ایران به این کشور به میزان مورد توافق نبوده و 25 درصد از حجم آن کاسته شده است و از سوی دیگر قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه نسبت به دیگر کشورهای منطقه بالاست و باید کاهش یابد، از ایران به دیوان بین‌المللی داوری شکایت کرد.

در این زمینه پس از حدود 10 ماه از شکایت ترکیه از ایران، در آذر سال گذشته دیوان بین‌المللی داوری در زمینه صادرات کمتر از میزان توافق شده رأی را به نفع ایران صادر کرد، اما بررسی شکایت در زمینه گرانفروشی همچنان ادامه دارد و هنوز رای دادگاه در این زمینه اعلام نشده است.

بر اساس این گزارش، قرارداد 25 ساله‌ای که ایران و ترکیه در سال 1996 برای صادرات سالانه تا 10 میلیارد متر مکعب گاز امضا کردند، از سال 2002 ایران روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر می‌کند به طوری که ایران در سال 2013 با صدور حدود 8 میلیارد متر مکعب، پس از روسیه دومین تأمین‌کننده گاز ترکیه شد.

به گزارش ایسنا، با ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید گاز در کشور، امکان افزایش حجم صادرات گاز به ترکیه وجود دارد. پیش‌تر حمیدرضا عراقی مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه این شرکت در حال افزایش ظرفیت خود برای صادرات گاز به ترکیه در خط ششم سراسری است، اعلام کرده بود که هم‌اکنون پتانسیل افزایش تولید و صادرات گاز با توجه به بسترسازی‌های انجام شده در بخش بالادستی صنعت نفت، فراهم شده و افزایش صادرات گاز به ترکیه مستلزم این است که قرارداد جدیدی بین دو کشور امضا شود که در حال حاضر این اقدام انجام نشده است.

عبدالحسین ثمری معاون عملیات شرکت ملی گاز ایران نیز اعلام کرده بود که تأسیسات تقویت فشار گاز تبریز، ضمن امکان تقویت فشار گاز شمال و شمال غرب کشور، ظرفیت صادرات گاز را به ترکیه نیز افزایش می‌دهد که این خبر، توجه رسانه‌های ترکیه‌ای را به خود جلب کرد و در رسانه‌های این کشور بازتاب گسترده‌ای داشت.