گروه نهاد هاي مالي: گزارش هاي ارائه شده نشان مي دهد که سن جمعيت جهان روز به روز در حال افزايش بوده و جهان با سرعت بالايي به سمت پيري در حرکت است؛ اما نکته قابل تأمل در اين است، جهاني که در آن زندگي مي کنيم آمادگي لازم براي رويارويي با اين پديده را نداشته و قدرت لازم براي حمايت از قشر آسيب پذير سالمند را ندارد.

تا سال 2050 براي نخستين بار، سن جمعيت تا حدي بالا مي رود که افراد بالاي 60 سال داراي فرزنداني کم تر از 15 سال خواهند شد. به نقل از سازمان بين المللي کار، در واقع، شمار جوانان به کم ترين حد خود مي رسد. روند پير شدن جمعيت جهان حکايت از آن دارد که کشورهاي در حال توسعه اي مانند اردن، لائوس، مغولستان، نيکاراگوئه و ويتنام بيشترين آمار سالمندان دنيا را تا سال 2050 به خود اختصاص مي دهند. از سوي ديگر، سالمندان با رسيدن به اين سن همانند دوران جواني قادر به کار و فعاليت نبوده و انتظار دارند تا پس از سال ها بتوانند از مزاياي بيمه تأمين اجتماعي بهره مند شوند. اما همچنان بسياري از مناطق به ويژه کشورهاي در حال توسعه دچار ضعف سيستم تأمين اجتماعي هستند. به عنوان مثال، افغانستان براي افرادي که در کارهاي دولتي فعاليت نمي کنند، هيچ مستمري در نظر نمي گيرد. اميد به زندگي در اين کشور در مردان 68 و در ميان زنان 72 سال است.‏

تأثير تغييرات آمارگيري و جمعيت شناختي يکي از مهم ترين چالش هايي است که مؤسسات تأمين اجتماعي در آينده با آن مواجه مي شوند. با توجه به افزايش سن افراد در جوامع مختلف و بالا رفتن روز افزون آمار سالمندان، مسئوليت اين قبيل مؤسسات در قبال حمايت از آنها و اعطاي کمک هزينه بيشتر مي شود. در بسياري از کشورهاي صنعتي، افزايش هزينه هايي که صرف پرداخت مستمري و مزاياي بيمه سلامت به سالمندان مي شود، تهديد جدي براي اقتصاد و بودجه هاي دولتي به شمار مي رود. در آينده اي نزديک، بسياري از کشورهاي در حال توسعه با افزايش قابل توجهي در شمار سالمندان جامعه روبرو خواهند شد اما سيستم پرداخت مستمري سالمندي همچنان ضعيف باقي مانده و تطابق چنداني با روند افزايش جمعيت سالمندان در دنيا ندارد که همين مسئله باعث بروز برخي مشکلات در جامعه مي شود. طبق آمارهاي جهاني جديد ارائه شده، افزايش سن به يکي از چالش هاي اصلي تأمين اجتماعي تبديل شده و لازم به تأکيد است که مقوله پير شدن جمعيت ها نه تنها به افزايش افراد سالمند بلکه به نسبت تغيير کلي در تعادل تمام گروه هاي سني ارتباط دارد.‏

بر اين اساس، کاهش تعداد جوانان به دليل پايين آمدن ميزان زاد و ولد، جمعيت نيروي کار را تا سال هاي آتي در بسياري از کشورها تا حد قابل توجهي تقليل مي دهد. اين روند باعث افزايش شمار سالمندان و افراد مسن جامعه مي شود که طبيعتا به حمايت هاي اجتماعي و بهداشتي بيشتري نياز دارند. يکي از موضوعات مهم و قابل بحث ، تأثير ابتلا به ويروس ‏HIV‏ در بافت جمعيتي بسياري از کشورهاست که از نظر شيوع، گروه زيادي از افراد 20 تا 49 سال را در برگرفته و تأثير منفي بر کمک هاي تأمين اجتماعي مي گذارد. تأثير پير شدن جوامع بر وضعيت تأمين اجتماعي و خدمات آن بسيار زياد بوده به طوري که نمي توان آن را ناديده گرفت. پيرشدن جوامع اثرات مختلفي بر شاخه هاي خاصي از تأمين اجتماعي داشته که از ميان آنها مي توان به پايداري طرح هاي بيمه سالمندي، درخواست سياست هاي نوآورانه اشتغال با توجه به بالا رفتن سن جمعيت، افزايش نياز به برنامه هاي مراقبتي طولاني مدت اشاره کرد.‏

‏ افزايش شمار سالمندان در سطح اجتماعي منجر به ايجاد تغييراتي در تمام ابعاد زندگي مي شود که در نهايت پيدايش جامعه اي با عمر طولاني را به دنبال دارد که در آن قرارداد نسلي جديدي مورد توافق قرار خواهد گرفت. تمامي کشورها و شاخه هاي تأمين اجتماعي با تغييرات آماري و پير شدن جمعيت ها مواجه اند ولي مسئله مهمي که در اين ميان مطرح مي شود، چگونگي مقابله و سازگاري تأمين اجتماعي با اين چالش ها و محافظت از افراد در مقابل مشکلات پيش روست. شواهد حاکي از آن است که بسياري از مؤسسات تأمين اجتماعي اقداماتي را براي رسيدگي به چالش هاي موجود اتخاذ نکرده اند.‏