رویا ایلکا
هوای سالم و مناسب یکی از اصلی ترین حقوق هر انسانی ست. شاید این اصل در قبل از ظهور سوختهای فسیلی به قدری طبیعی، بدیهی و در دسترس بود که هیچ کس برای دریافت آن نه اعتراضی میکرد و نه مشکلی داشت... ولی با ظهور سوختهای فسیلی موتورهای درون سوز اتومبیل وارد زندگی بشر شد و به عنصری تبدیل گردید که نه تنها باعث پیشرفت و توسعه بلکه به وسیله ای بعنوان نماد پیشرفت، رفاه و حتی تشخص و طبقه اجتماعی تبدیل شد. دیگر اتومبیل نه یک ابزار بلکه به نیازی تبدیل گشته بود که تصور زندگی بدون آن در ذهن کسی نمیگنجید. با عبور از دهه ۵۰ شمسی و ساخت و سازهای آپارتمانی این اسبهای آتشین به همخانگی خانوادهها آمدند و دیگر نه فقط در رکاب خانواده بودند بلکه به نوعی عضو خانواده شده بودند.
با ازدیاد شمار اتومبیل در شهر، شاخصهای آلودگی و عدم سلامت هوا افزایشی روز افزون یافت و نتایج آن در آمار بیماریهای قلبی و ریوی به صورت عینی آشکار گردید. در همین راستا، کشورها استانداردهایی را برقرار کردند که آلودگی موتورهای احتراقی را کنترل نمایند و یکی از مهمترین استاندارها استاندارد سوخت خودرو (غالبا بنزین) بود. این استاندارد شامل نوع و درصد ترکیبات آروماتیک و گوگرد و سایر ترکیبات غیر مجاز بود. با رشد آلودگیها، سطح استانداردها سخت گیرانه تر شد تا از شدت آلودگی بکاهد و از جمله این استانداردها میتوان از استاندارد اروپایی یورو ۴ نام برد. بدیهی ست بنزین بسیار با کیفیت یکی از اولویتهایی بود که مورد توجه دولت یازدهم بوده است. همانگونه که شاید به یاد داشته باشید در دوره تحریمهای غرب، بسیاری از خرید و دریافت بسیاری کاتالیستها و تجهیزات که برای تولید بنزین کیفی مورد نیاز بود با معضلاتی روبرو گردید که حاصل عملی آنرا در کاهش کیفیت هوای کلان شهرها بویژه در زمستانها قطعا به یاد دارید و سکون جریانات جوی و کیفیت نامناسب بنزین مشکلات عدیده ای را بویژه برای سلامتی افراد در معرض بیماریهای ریوی ایجاد نمود.
از جمله طرحهای بزرگ تولید بنزین طرح ستاره خلیج فارس در نزدیکی شهر بندر عباس است که با راه انداری آن (در حدود ۳۶ میلیون لیتر در روز که ۲۷ میلیون لیتر آن بنزین یورو ۴ و مابقی بنزین سوپر است) ظرفیت تولید بنزین کشور یک و نیم برابر خواهد گشت و ١۴ میلیون لیتر گازوییل و سه میلیون و ٣٧٠ هزار لیتر سوخت جت نیز تولید و به بازار عرضه خواهد شد.
طرح پروژه ستاره خلیج فارس در اواخر دوره قبلی وزارت مهندس زنگنه در سال ۱۳۸۳ و بر مبنای خوراک میعانات گازی پارس جنوبی در دستور کار دولت قرار گرفت و اقدامات اولیه از جمله احداث خط لوله ۳۶ اینچ و به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر آغاز گردید ولی در سال ۱۳۸۴ و با تغییرات مدیریتی در سطح وزارت نفت، از سرعت انجام امور اجرایی کاسته شد و در نهایت با اعمال تحریمهای غرب این پروژه نتوانست به پیشرفتی متناسب با برنامههایی که مد نظر برنامه ریزان ابتدایی امر بود پیشرفت نماید به گونه ای که در آغاز دولت یازدهم پیشرفت پروژه و با گذشت هشت سال به حدود ۴۰ درصد محدود گردید ولی با شروع به کار دولت یازدهم مجددا سکان وزارت نفت در اختیار فردی قرار گرفت که نه تنها بنیانگذار این پروژه مهم نفتی کشور بود بلکه با اشراف و شناخت کاملی که از نقش بنزین با کیفیت در ارتقای سطح سلامت مردم بویژه در کلانشهرها داشت تمام اهتمام خود را بکار برد تا هرچه سریعتر بتوانند از ثمرات آن که حق مسلم تنفس سالم است بهره مند شوند.
در این مدت نیز بصورت موازی دستور واردات بنزین کیفی و توزیع آن در سطح شهرهای بزرگ صادر گردید تا لحظه ای در حفظ سلامتی هموطنان تعللی صورت نپذیرد و در سطح پروژه نیز از همه سو تمهیدات لازم در جبهههای مختلف کاری آغاز گردید؛ رفع تحریمهای بانکی و مالی، خرید تجهیزات، تامین اعتبار و بودجه و.. حاصل آنکه با ورود تجهیزات، پیمانکاران نصب عملیات مختف لوله گذاری و تستهای پیش راه اندازی را به انجام رساندند .با توجه به گستردگی حوزههای کاری و پیچیدگی تأسیسات و تجهیزات، یکی از حساسترین مراحل، عملیات راهاندازی محسوب میشود که با اجرای آن، حیات در شریان واحدها جریان مییابد.
در هفته ای که گذشت فاز اول بخش فرایندی تولید بنزین به ظرفیت ۱۲ میلیون لیتر در روز بنزین یورو ۴ به تولید بنزین کشور اضافه شد. در پی بهرهبرداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، افزون بر اینکه ایران از نظر تامین بنزین مورد نیاز کشور خودکفا میشود، بلکه به صادرکننده بنزین نیز تبدیل خواهد شد. این پروژه با پیش بینی بودجه ای در حدود ۴ میلیارد دلار آغاز گردید که بصورت اقساطی از محل بودجه دولت، سهامداران و به کمک انتشار اوراق مشارکت تامین گردید و جالب آنست که ۶۵۰ میلیون یورو آورده صندوق توسعه تعاون و اوراق مشارکت در دولت یازده بوده و به کمک جذب سرمایه بخش خصوصی سهم بخش دولتی از ۴۸ درصد به حدود ۱۸ درصد کاهش یافته و این دقیقا مشارکت مردم برای ارتقای صنعت و به دست مردم و برای مردم است.
باتوجه به پیشرف بالاتر از ۹۵ درصد در فازهای دوم و سوم که تولید ۱۵ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ و ۹ میلیون لیتر بنزین سوپر با راه اندازی آنها محقق خواهد شد، نیاز به واردات بنزین در چند ماه آینده و محتملا قبل از پایان دولت یازدهم مرتفع گردیده و برگ زرین دیگری بر افتخارات مدیریت وزارت نفت و کارکنان پرتلاش آنان افزوده خواهد گردید.
لازم به ذکر است که بدلیل پیچیدگیهای فرایندی و هزینه سرمایه گذاری بالای پالایشگاهها، بنزین در سطح جهانی محصولی استراتژیک بوده و عرضه کنندگان عمده آن محدود میباشند. در سطح آسیا نیز صادر کنندگان محدودی چون شرکت ریلاینس بازار را در انحصار خود دارند. حال با امکان صادرات فرآورده بنزین این حلقه انحصار شکسته شده و جدای از منافع حاصل عدم واردات و درآمد صادراتی امکان چانه زنی در بازار محصولات وابسته چون نفت کوره ،گازوئیل و غیره هم فراهم گردیده است.
امید است با تداوم فضای همدلی مردم عزیز و پرتلاش شاهد به ثمر نشستن سریعتر سایر طرحهای ملی این صنعت بوده و در ادامه برنامه پنجساله ششم توسعه (سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰) با تلاش مضاعف کارکنان این صنعت همانگونه که تا کنون بخش بزرگی از کندیها و ناکارامدیهای سالهای تحریم جبران گردیده است بتوانیم در افق برنامه چشم انداز توسعه به اهداف آن که سرآمدی اقتصادی در سطح منطقه میباشد، دست یابیم و با اطمینان به مدیران لایق، فرصت خدمتگذاری را برای ایشان فراهم و خود نیز از تمرات آن بهره مند شویم و با لذت نفس بکشیم.