شیرین تجلی پیربازاری-کارشناس اقتصادی-هر ساله با کاهش دمای هوا و وارونگی آن مشکلات عدیده‌ی زیادی برای کلانشهرها بالاخص تهران ایجاد می‌شود و مسولان و کارشناسان؛ افراد را به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تشویق می‌کنند. البته امسال با افزایش سرمای هوا و مصادف شدن آن با افزایش ناگهانی قیمت بنزین، افراد زیادی به استفاده از وسایل عمومی روی آورده‌اند.
با این حال سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که با توجه به گذشت حداقل ۳ هفته از طرح افزایش قیمت بنزین آیا آلودگی هوا کمتر شده است؟ نگاهی به آمارهای منتشر شده نشان می دهد از تاریخ ۲۴/۸/۱۳۹۸ تا ۱۷/۹/۱۳۹۸ در تهران ۱۰ روز سالم، ۱۲ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱ روز ناسالم برای همه داشتیم. ولی این آمار در سال ۱۳۹۷ در همان بازه زمانی؛ نشانگر ۱ روز پاک، ۱۳ روز سالم و ۱۰ روز ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است. با توجه به آماردر این سه هفته، با طرح موفقی برای کاهش آلودگی هوا مواجه نبوده‌ایم. زیرا این افزایش قیمت فشارهای تورمی و اقتصادی زیادی بر روی اقشار دهک‌های متوسط و ضعیف اقتصادی آورده است وگرنه افراد دارا که همچنان از خودورهای شخصی خود استفاده می‌کنند و این دهک‌های ضعیف جامعه هستند که مجبور به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و بعضا فرسوده و از رده خارج شده‌اند.
سوالی که پیش می‌آید این است که آیا زیرساخت‌های لازم برای استفاده عموم مردم مهیا است؟ اکنون که به گفته‌ی مسولان مربوطه افزایش ۲۰ درصدی در استفاده مردم از وسایل حمل و نقل عمومی رخ داده است سوالی که پیش می‌آید این است که آیا اتوبوسهای فرسوده و از رده خارج شرکت واحد گنجایش این رشد تقاضا را دارا هستند؟ سهم وسایل حمل و نقل عمومی فرسوده و از رده خارج در آلودگی هوا به چه میزان هست؟
البته که بسیاری از این اتوبوس‌ها حتی از امکانات اولیه مثل تهویه هوا، وسایل گرمایشی و سرمایشی نیز برخوردار نیستند. این در حالی است که معاون وزیر مسکن و شهرسازی در سال ۹۷ اعلام کرد که بیش از ۵۰درصد از ناوگان اتوبوسرانی شهری کشور و حتی کلانشهرها فرسوده و از رده خارج هستند. حال چرا هیچ اقدامی در این زمینه صورت نمی‌گیرد خود جای بحث دارد.
این در حالی است که مشاور رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور تصریح کرده است: اجرای طرح نوسازی حمل و نقل می‌تواند سبب کاهش انتشار ۱۳۰ میلیون تن گاز گلخانه‌ای شود. این در حالی است که برای ورود ناوگان پاک و دارای فیلتر دوده نیز کار عملی چندانی هم انجام نشده است؛ پس با توجه به شواهد موجود، آلودگی هوای شهرهای بزرگ فقط مختص به ماشین‌های تک سرنشین نیست و طرح‌های زوج و فرد و آلودگی هوا، هم از درب منازل تاثیر چندانی نداشته‌اند بلکه سهم وسایل نقلیه عمومی فرسوده و غیراستاندارد در این زمینه بسیار چشمگیر بوده است.
شهر تهران ۲۴۱ خط اتوبوسرانی عادی و ۱۰ خط بی‌آرتی فعال دارد که در این خطوط، در حال تردد و خدمات‌رسانی به مسافران شهری هستند. بیشترین درصد اتوبوس‌ها متعلق به اتوبوسهای گازسوز تک کابین با ۲ هزار و ۶۶۹ دستگاه و کمترین متعلق به اتوبوسهای برقی و هیبریدی با ۴ دستگاه اتوبوس است. البته براساس آمار معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، در تهران ١٠هزار دستگاه اتوبوس نیاز داریم.
این در حالی است که مدیر عامل شرکت واحد اتوبوسرانی اعلام کرده است: باتوجه به آلودگی شهر تهران نزدیک به نیمی از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت فرسوده و موجب آلودگی هوا وآلودگی‌هایی نظیر آلودگی صوتی، بصری و غیره می‌شوند که هرچه سریعتر باید نوسازی شوند. براساس مصوبه هیات وزیران در سال ۹۰، عمر مفید اتوبوس‌ها ۸ سال تعیین شده که بر این اساس نیمی از ناوگان شرکت واحد یعنی بیش از ۳ هزار دستگاه اتوبوس فرسوده هستند که باید برای جایگزینی آنها فکری شود.
چه بسا اگر مسولان مربوطه گاهی با این وسایل نقلیه تردد می کردند بیشتر و زودتر برای رفع مشکلات تلاش می کردند.
کوتاه آنکه مشکلات در حمل و نقل عمومی شهری، آلودگی های بسیار آسیب رسان و مسایل دیگری از این دست بیشتر به بحث نابسامانی در مدیریت شهری باز می گردد که باید به جد برای آن فکری کرد.
