پنج شنبه 09 فروردین، 1403

کدخبر: 155552 18:36 1400/07/05
«منافع ملّی» نقطه کلیدی در مذاکرات دریای خزر

«منافع ملّی» نقطه کلیدی در مذاکرات دریای خزر

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
«منافع ملّی» نقطه کلیدی در مذاکرات دریای خزر

«منافع ملّی» نقطه کلیدی در مذاکرات دریای خزر

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

میادین نفتی دریای خزر بخش مهمی از ذخایر نفتی ایران است که بین کشورهای شمالی ایران مشترک است و همین امر منجر به امضای تفاهم‌نامه‌های مهمی با کشورهای همجوار دریای خزر شده است.

دریای خزر در شمال کشور بخش مهمی از میادین نفتی کشور را تشکیل داده است که در سالیان اخیر در سایه میدان‌های نفتی و گازی جنوب کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته تا اینکه در سال 97 تفاهم‌نامه‌هایی با جمهوری آذربایجان به امضا رسید. براساس این تفاهم نامه، در آینده همکاری های متعدد در بخش‌های نفت و گاز در برنامه کار قرار گرفت.

خزر از سه قسمت شمالی، مرکزی و جنوبی تشکیل شده که بین کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان مشترک است. البته این اشتراک شامل حجم آب نمی شود. عمیق‌ترین قسمت خزر شامل بخش جنوبی است که عمق حداکثری 1000 متری دارد. با توجه به موقعیت ایران در جنوب دریاچه خزر و میزبانی عمیق ترین قسمت، می‌توان گفت ایران برای حفاری‌های نفتی این منطقه نیازمند به تکنولوژی های ویژه دارد.

اما برای حفاری‌های میادین نفتی دریای خزر باید چه پروسه ای در پیش گرفته شود؟ برای این منظور مهم باید حفاری با متوسط 40 تا 90 متر در عمق آب صورت بگیرد. به این ترتیب لوله‌های راهنما از کف دریا تا روی سکوهای نفتی هدایت می شود و به کمک شیرهای فواره گیر و تجهیزات دیگر بر روی سکوی نفتی فیکس می شود.

البته براساس موقعیت خاص و ویژه میادین نفتی دریای خزر علاوه بر کف دریا می توان از خشکی هم به استخراج نفت فکر کرد. به این ترتیب باید از دستگاه های مخصوص با پایه‌های متحرک استفاده کرد. این تکنولوژی ویژه قسمت های کم عمق خزر است. بر همین اساس می توان این میادین نفتی را از منابع مهم نفت و گاز کشور دانست که بهره برداری آن نیازمند تکنولوژی ویژه حفاری است.

در صورتی که متخصصین بخواهند از میادین نفتی دریای خزر استخراج کنند، با توجه به اقلیم ویژه کشور با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. در مرحله اول باید به وضعیت جوی اشاره کرد که می تواند منجر به تغییرات در امواج دریا و حرکت سکو شود. از دیگر چالش های استخراج نفت دریای خزر می توان به حمل و نقل تجهیزات فوق سنگین حفاری های نفتی، عمق زیاد آب دریای خزر در ناحیه جنوبی، سستی کف دریا، شرایط جوی مه آلود و دید کم، رشد گلفشان ها همراه با جریان های آبی پر فشار دریا اشاره کرد.

برای همین موارد است که پیشتر ذکر شد استخراج نفت دریای خزر نیازمند تکنولوژی پیشرفته و پیچیده است. از سوی دیگر مهندسین و متخصصین این سکوهای نفتی باید دارای تجربه های کاری در موارد مشابه باشند تا بتوانند در شرایط مختلف چالش ها را مدیریت کنند.

در مورد منابع میادین نفتی ایران در شمال کشور باید به جایگاه ویژه دریای خزر اشاره کرد، زیرا این دریا میزبان دو ذخیره مهم انرژی است که همگی دارای ارزش ویژه استراتژیک هستند و همراه با دیگر ذخایر کوچک به اهمیت ژئوپلیتیک دریاچه اضافه کرده‌اند. البته در این میان باید به این امر مهم اشاره کرد که بر روی ذخایر نفتی و گازی خزر، اختلافاتی بین کشورهای همسایه وجود دارد و در حال حاضر بر اساس آخرین داده های آماری، کشور قزاقستان میزبان بیشترین ذخایر گازی و نفتی خزر است. همچنین بیشترین میزان تولیدات نفتی از این منابع به جمهوری آذربایجان تعلق دارد و سهم ایران در این میان چندان زیاد نیست.

در این میان باید به این امر مهم اشاره داشت که اگرچه میادین نفتی دریای خزر به عنوان منابع مهم کشور شناخته می شوند ولی امکان جانشین کردن آن ها با منابع خلیج فارس وجود ندارد و می توان گفت ذخایر گازی ایران در خزر حجم کمتری در مقایسه با خلیج فارس دارد. البته در انتها نباید این را فراموش کرد که میادین و منابع خزر همچنان مورد توجه بازار انرژی دنیاست و نقش تاثیر گذاری در صادرات و البته قیمت جهانی دارد.

در همین زمینه کورش اتحاد، کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار کرد: به نظر می‌رسد از ابتدا نگاه به تقسیم دریای خزر نگاهی عملی و کاربردی نبوده و باید در حال حاضر با دید منطقی‌تری به آن پرداخت.

وی تصریح کرد: از نظر استحصال آبزیان به جز آنچه در نواحی ساحلی همه کشورهای ساحلی خزر به دست می آید، به طور کل در بخش فراساحل نمی توان برای ماهیگیری صنعتی و اقتصادی سهمی در نظر گرفت و در ضمن تمرکز حیاتی آبزیان مربوط به سه پنجم شمالی دریای خزر است نه یک سوم جنوبی آن.

وی خاطرنشان کرد: در بحث حق کشتیرانی با مقررات موجود کشتیرانی و طبق قوانین سازمان جهانی دریانوردی با امنیت، سهولت و کمک کشورهای حاشیه خزر، می توانند تمامی کشورهای حاشیه خزر کشتیرانی ترانزیت داشته باشند.

 وی تصریح کرد: در مورد استفاده از کف بستر، همکاری فنی، ابزاری، لجستیک شرکت های فعال در این حوضه و کشورهای ساحلی خزر امری ضروری است که باید مورد تفاهم و توجه قرار گیرد.

اتحاد بیان کرد: ایران در حوضه جنوب خزر با کشورهای ترکمنستان و آذربایجان، مرز آبی – خاکی دارد و اولویت تمرکز ملّی ما در مبحث تحصیل منافع باید بر حوضه جنوب خزر قرار گیرد که دستاوردهای آن واقعی‌تر و سهل‌الوصول تر است.

وی در ادامه افزود: اصولا ایران هیچ مرز مشترک آبی و خاکی با روسیه و قزاقستان ندارد و پیش بردن مذاکرات خزر در قالب نشست‌های 5 جانبه جز تعارف، وجه دیگری ندارد.

وی عنوان کرد: سکوی نیمه شناور امیرکبیر مظهر اراده ملّی و تعیین کننده عمق استراتژیک دفاع از منافع ملّی ما در دریای خزر است که باید با نگاهی فراتر از یک سکّوی حفاری در تملک شرکت ملّی نفت ایران به آن نگریست.

اتحاد در پایان با بیان اینکه هم زمان با عملیات حفاری، به ویژه در ناحیه عمیق خزر باید مذاکرات خزر را پیش برد اظهار داشت: از آنجا که بسیاری از شرکت‌های بزرگ نفتی که در حوزه خزر فعالیت دارند با همکاری و عقد قراردادهایی که حق السهم برای آنها در نظر گرفته می شود خود به خود زمینه برای انجام  فعالیت های عملی فراهم می شود.



  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |