ویژه امور زیر بنایی/ صندوق های سرمایه گذاری زمین و مسکن

ساغر کوهستانی: تامین مالی بخش مسکن همواره یکی از دغدغه های دولت و زیر مجموعه های اقتصادی آن چون بازار سرمایه و وزارت اقتصاد و همچنین وزارت راه و شهرسازی بوده است، چندی است که در راستای رفع این دغدغه ها طرحی تحت عنوان صندوق های سرمایه گذاری زمین و ساختمان که البته مباحث مربوط آن به حدود ۵ سال پیش بر می گردد به عنوان جدیدترین طرح اجرا شده در این بخش رونمایی شد.‏
در ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم، مسکن اجتماعی نخستین طرحی بود که از سوی متولیان حوزه مسکن مطرح شد. این طرح، تامین مسکن اقشار کم درآمد را نشانه گرفته است. دومین طرح دولت تدبیر و امید، برنامه ای بود که وزارت راه و شهرسازی با همکاری بانک مرکزی آن را به مرحله اجرا رساند، این طرح موسوم به طرح صندوق پس انداز است که با عنوان تسهیلات ۸۰ میلیون تومانی نیز شناخته می شود. در این طرح تسهیلاتی با سود بانکی ۱۴ درصد به دست مردمی که قشر متوسط درآمدی هستند، می رسد. ‏
حالا سومین طرح وزارت راه و شهرسازی ، طرح صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان است؛ طرحی که وزیر راه و شهرسازی اجرای آن را تحقق آرزوی ۱۲ ساله خود می داند. این طرح برخلاف ادعای برخی از کارشناسان مبنی بر اینکه سیاست دولت افزایش قیمت مسکن با تحریک تقاضا است آنچنان ارتباطی با بخش تقاضا نداشته و در اصل طرف عرضه را نشانه گرفته است.‏‎ ‎
با همه این اوصاف اما سرانجام اولین صندوق سرمایه گذاری زمین وساختمان در حدود ۱۰۰ روز پیش افتتاح شد و البته تا امروز به جز همان پروژه مذکور که تحت عنوان نسیم در شهرک راه آهن کلید خورد هیچ نشانی از تاسیس صندوقی دیگر به چشم نمی خورد. ‏
برخی آگاهان معتقدند تاسیس این گونه صندوق ها با چالش هایی روبروست، سید مهدی هاشمی رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در این باره توضیح می دهد: صندوق های سرمایه گذاری زمین و ساختمان، مدل جدید مطرح شده در حوزه مسکن است که مردم آن را تجربه نکرده و شناخت کافی درباره آن ندارند. ‏
رییس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان در گفتگو با جهان اقتصاد درباره عدم استقبال از این طرح می گوید: دلیل عدم استقبال را می توان در معرفی نشدن درست و کافی آن دید. طبیعتا هنگامی که موضوع جدیدی در سطح جامعه مطرح می شود، باید تلاش شود این موضوع جدید را با تجربه های مشابه تطبیق داده و از طریق معرفی موارد موفق الگوسازی شود. ‏
گفتنی است انبوه سازان و مردم برای نخستین بار سرمایه گذاری در صندوق زمین و ساختمان را تجربه می کنند؛ سرمایه گذاریی که می تواند تنها به اندازه ی ۱۰۰۰ تومان باشد. با توجه به اینکه هیچ سابقه یی از کارکرد این صندوق ها در کشورمان در بخش های مختلف اقتصادی وجود ندارد عده یی هنوز نتوانسته اند به این شکل سرمایه گذاری اعتماد کنند. ‏
سید مهدی هاشمی دراین رابطه افزود: سرمایه گذاری زیادی باید در بخش مسکن صورت گیرد البته چون مسکن از جمله موضوعات زمان بر محسوب می شود لازم است اعتماد سازی کافی در این حوزه صورت گیرد. برای مثال در بحث مسکن مهر، زمان زیادی لازم بود تا اعتماد مردم جلب شود اما با سکته و وقفه ای که پیش آمد، بخشی از اعتماد مردم فرو ریخت. بنابراین کاملا قابل انتظار است که مردم در موضوعاتی این چنینی به سختی اعتماد کنند و علاقه مند به سرمایه گذاری باشند.‏
دولت مسئول تامین سکونتگاههای مردم ‏
بر مبنای قانون اساسی یکی از وظایف اصلی دولتها، تامین مسکن آحاد جامعه است. دولت همچنین تامین کننده تمام موارد معیشتی مردم نیز است. در این میان دولت خود را بیشتر مقید به رسیدگی و تامین موضوعات روزمره ای چون نان، آب و سوخت می داند. اما مسکن از جمله موضوعاتی است که از ابتدا، دولتهای مختلف با شدت و ضعف متفاوتی به آن پرداخته اند. ‏
‏ ‏
هاشمی با اشاره به موارد فوق درباره نقش دولت در خصوص رونق صندوق های سرمایه گذاری گفت: دولت باید درباره صندوق های سرمایه گذاری زمین و ساختمان، تبلیغ کند و با ارائه الگوهای مناسب و تضمین شده سرمایه گذاری اعتماد مردم را جلب کند. ‏
رئیس کمیسیون عمران مجلس در این باره اضافه کرد: دولت باید همچنین با همکاری بخش خصوصی و انبوه سازان، به نحوی از طریق ساخت و سازهای مستقیم اقشار کم درآمد را حمایت و پشتیبانی کند.‏
نقش بینابینی صندوق های سرمایه گذاری زمین و مسکن
هاشمی درباره جایگاه صندوق های سرمایه گذاری گفت: صندوق هایی چون صندوق سرمایه گذاری زمین و مسکن نقشی میانی بین بخش دولتی و خصوصی دارند و طبیعتا حمایتهای دولت باید به صورت رسمی، جدی و قطعی شکل بگیرد. به طور مثال همانگونه که مردم به راحتی تضمین خرید محصولات کشاورزی را قبول کرده اند، نیاز است مردم بدانند این صندوق ها مورد حمایت دولت هستند. دولت باید تلاش کند در بخش مسکن نیز اعتماد مردم را جلب کند.‏
با توجه به آنکه صندوق های سرمایه گذاری زمین و مسکن بخش خصوصی محسوب شده و در بورس فعالیت می کنند، هاشمی درباره چگونگی شیوه حمایت دولت از این صندوق ها عنوان کرد: برای مثال در این شیوه انبوه سازان باید بدانند دولت به عنوان پشتیبان، از سرمایه های آنان حراست کرده و مردم هم بر این باور باشند که در صورت بروز مشکل، تحت حمایت و پشتیبانی دولت قرار می گیرند و یا حداقل سود آنان در این بخش تضمین شده است. می توان گفت مردم به دولت اعتماد دارند اما در مورد بخش خصوصی به دلیل تفاوت در برخورد، این میزان اعتماد وجود ندارد. ‏