دسترسی به فضای مجازی مطالبه عمومی است

فریده خدادادی- امروزه با پیشرفت روزافزون تکنولوژی استفاده از فضای وب به طور گسترده درجهان روبه افزایش است به طوری که ظهور شبکه‏ های اطلاعاتی و ارتباطی از جمله اینترنت  فاصله ها را از میان برداشته است به طوری که در زمانی کوتاه، حجم وسیعی از اطلاعات منتقل و امکان ارتباط بین افراد در اقصی نقاط دنیا و دسترسی به اطلاعات روزآمد را فراهم می شود. بنابراین ظهور پیام رسانه های مختلف و فضای مجازی براهمیت این حوزه افزوده است.

به گزارش جهان اقتصاد، امروزه شبکه های اجتماعی سکاندار اقیانوس پرتلاطم اینترنت اند و شبکه هایی مبتنی بر فناوری وب فعالیت دارند. اشتراک گذاری اخبار، آپلود عکس و فیلم، نوشتن یادداشت ها و عضویت در گروه های مختلف، از جمله قابلیت های ایجاد شده در پیام رسان ها در فضای مجازی است که باعث اقبال کاربران اینترنتی به شبکه های اجتماعی شده است.

از طرفی امروزه نقش رسانه ها و میزان نفوذ آنها در ساخت سیاسی جوامع بر کسی پوشیده نیست و امروز جهان در دست کسی است که رسانه ها را در اختیار دارد. نقش عمده رسانه ها در شکل دهی به افکارعمومی باعث شده که اهمیت رسانه ها تا این حد مورد توجه قرار گیرد و استفاده از فضای مجازی باعث شده مردم از کوچک ترین حوادث و اتفاقات درسریع ترین زمان ممکن مطلع می شوند و به اهمیت فضای مجازی درحوزه اطلاع رسانی واقف هستند.

امروزه کاربران، بخش قابل توجهی از وقت خود را به گذراندن دراین شبکه ها اختصاص داده اند زیرا هم بخش زیادی از امور خود را از این طریق انجام می دهند به همین دلیل می توان گفت فضای مجازی جزو جدایی ناپذیر زندگی مردم به حساب می آید و همواره با آن عجین هستند. از طرفی با این حجم از فعالیت مردم در سراسر جهان به ویژه داخل کشور آن هم در ایام مبارزه با کرونا باید وسایل مورد نیاز نظیر دسترسی آسان تر نظیر اینترنت با سرعت و تعرفه های مناسب از سوی اپراتورهای تلفن همراه و متولی اصلی یعنی وزارت ارتباطات فراهم شود.

رییس جمهور نیز اخیرا در جلسه ای نیز عنوان کرده بود که  فضای مجازی برای مردم شغل و کار و آموزش درست کرده، دبستان و دبیرستان و معلم و شاگرد را به هم متصل کرده است البته مشکلاتی هم دارد هیچ کس منکر آن نیست.

همچنین وی بیان کرده بود که رها کردن فضای مجازی اشتباه و غلط است کنترل نکردن نادرست است، بستن هم غلط است. این وسط راه و آموزش وجود دارد سواد فضای مجازی وجود دارد، مراقبت وجود دارد. اگر این فضای مجازی نبود الان میخواهیم همین افراد بیمارچ کرونا را کنترل کنیم، با چه چیزی کنترل میکنیم؟ با همین اپلیکیشنها کنترل میکنیم اگر این فضای مجازی نبود نمیتوانستیم جلوی شیوع بیماری را بگیریم. فضای مجازی امروز به ما کمک زیادی کرده است.

اخیرا علی عسکری، رییس سازمان صدوسیما با تأکید بر اینکه فضای مجازی یکی دیگر از راههای دشمن برای هجمه فرهنگی است، عنوان کرده بود که فضای مجازی امروز برای ما هم فرصت وهم تهدید است و باید با قانونمند کردن آن مانند همه جای دنیا، از فرصتهای آن بیشتر و بهتر استفاده کنیم و نقش مجلس در این باره و در رأس آن، کمیسیون فرهنگی بسیار مهم است.

آذری جهرمی ، وزیر ارتباطات تابستان امسال در یک برنامه از رسانه ملی گفته بود که بی درو پیکری که نسبت به فضای مجازی بیان می کنند، به علت نبود قانون است. فضای مجازی به کشور ما آمده اما قانونی درباره آن وجود ندارد. این حوزه‌ها و حریم ها باید به خوبی مشخص شود و این کار تنها با تصویب لایحه مربوط به صیانت از داده‌های شخصی قابل پیگیری و انجام است.

وی در خصوص تعامل با پیام‌رسان‌های خارجی و ایجاد چارچوب برای همکاری مانند کشورهای دیگر گفته بود که مبحث اصلی این است که ما باید اصول حکمرانی را در فضای مجازی روشن کنیم. اغلب  کشورها در اینباره اصول خاص خود را دارند. ما یک سند استراتژی که تمام خط و مشی‌ها در آن مشخص باشد نداریم که بخواهیم بر اساس آن قدم برداریم. این فقدان سیاست‌گذاری کلی در فضای مجازی است است.اصول حکمرانی ما در فضای مجازی باید روشن شود و با خودمان بی تعارف باشیم. نمی توانیم اصول حکمرانی را روشن نکنیم و بخواهیم جایگاه جهانی داشته باشیم. برخی از کشورها مانند ترکیه درهای خود را به سوی پلتفرم‌ها باز می‌کند و با هم تعامل دارند.

جهرمی اشاره کرده بود که پیش‌نویسی را در این خصوص به مرکز ملی داده‌ایم، دوستان مرکز ملی هم روی این مساله کار می‌کنند تا به نتیجه برسد. البته شرکت ها و پلتفرم‌ها نیز به علت تحریم‌های ظالمانه نمی‌توانند با ما همکاری کنند. البته برای برطرف کردن این مشکل ابتکار عمل‌هایی وجود دارد.

 از طرفی جلسات نقد و اندیشه مدت هاست با همت مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات درباره موضوعات مختلف حوزه فضای مجازی برگزار میشود. در این سری نشست ها که حالا وارد سومین سال برگزاری شده، چالشهای فضای مجازی توسط افراد مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

**نمی‌توانیم فضای مجازی را از مردم بگیریم

در این نشست، شریعتی دسترسی به اینترنت را حقوق مکتسبه مردم دانسته و تاکید کرده بودکه به همین راحتی نمی توانیم این حق را از مردم پس بگیریم.

این فعال رسانه‌ای، به مصون‌سازی به جای ممنوع سازی تاکید داشت و گفته بود باید با حداکثر آزادی و حداقل ممنوعیت برای مردم دسترسی ایجاد شود و به مردم برای استفاده از این فضا آگاه و آموزش داده شود.

شریعتی با بیان اینکه افراد یک جامعه نسبت به امکانات آن جامعه حق مالکیت دارند، گفته بود که صاحبان سیگنال و امواج رادیویی مردم هستند و نمایندگان مجلس به نمایندگی از صاحبان این سیگنال ها می توانند تصمیم بگیرند که به چه صورت استفاده شود.

وی با انتقاد از مخالفان فضای مجازی که به نمایندگی از مردم به دنبال محدودیت این فضا هستند، بیان کرده بود که مردم در انتخابات گذشته به ایده گسترش فضای مجازی و افزایش پهنای باند رای بالغ به ۲۵ میلیونی داده اند و این مسیر را انتخاب کرده اند.

این فعال رسانه ای با بیان اینکه اکنون هم مشکلی برای تعیین تکلیف شبکه های اجتماعی نیست، تصریح کرد: می توانیم از مردم برای رای به مخالفت یا موافقت با شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام رفراندوم برگزار کنیم و نتایج آن هر چه بود همه تمکین کنند.

شریعتی به حمایت ها از پیام رسان های داخلی نیز اشاره کرد و گفت: پیام رسان های داخلی باید در یک رقابت با شبکه های اکنون با حضور شبکه های اجتماعی و فضای مجازی مردم صاحب قدرت شده اند و می توانند نظرات خود را اعلام کنند و تاثیر داشته باشند.

**فضای مجازی، مجازی نیست بلکه حقیقی است

حسن بیادی فعال سیاسی و دبیر کل حزب آبادگران جوان نیز با بیان اینکه از برخی عناوین تعریف درستی در جامعه نشده است، گفته بود مبنی بر این که فضای مجازی، واقعا مجازی نیست بلکه حقیقی است و واقعیت دارد.

وی با تشبیه فضای مجازی به جریان آب اظهار کرده بود که همان طور که نمی توانیم در مقابل جریان آب بایستیم نمی توانیم این فضا را نیز ببندیم اما درست است که این فضا باید قانونمند شود و کسی با قانونمند شدن این فضا مخالف نیست.

این فعال سیاسی با اشاره به تجربیات گذشته در برخورد با پدیده های جدید در کشور گفته بود که در ابتدای ورود پدیده های جدید در ابتدا برخوردهای سلبی انجام می شود، در صورتی که با تعیین حدود و مقررات می توانیم استفاده درستی از این پدیده ها داشته باشیم.

اخیراً جمعی از نمایندگان مجلس یازدهم  طرحی را به عنوان صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی تدوین و به هیئت رئیسه قوه مقننه ارائه  کرده‌اند .

طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که با عنوان ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی نیز شناخته می‌شود در سال ۹۷ نیز در دستور کار کمیسیون فرهنگی مجلس دهم قرار داشت و هم اکنون از سوی نصرالله پژمانفر رئیس کمیسیون اصل ۹۰ در قالب ۲۰ ماده به مجلس ارائه شده و به امضای ۴۰ نفر از نمایندگان نیز رسیده است.

حفاظت از حریم شخصی، تقویت اقتصاد دیجیتال و حاکمیت داده‌ها از جمله مباحثی است که کمیسیون‌های مجلس مورد بحث و بررسی قرار داده اندو موضوعات اولویت دار فضای مجازی را احصا کردند تا به تدریج قوانینی که در این حوزه مورد نیاز است، تدوین و تصویب شود.

موافقان این طرح عنوان کرده بودند که با تصویب این طرح شاهد تحول در زمینه کیفیت، قیمت و امنیت اینترنت و به طور کلی ساماندهی فضای مجازی خواهند بود و مخالفان آن گفته بودند که این طرح دسترسی کاربران به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت را محدود می‌کند.

باید دانست این شبکه ی وسیع مجازی با تمام فواید و معایبی نیز همراه است  که نمی توان آن را انکار کرد و به قوانین بهتری نیاز دارد اما به طور قطع نمی توان حق استفاده از فضای مجازی را از مردم ستاند.