بررسی تهدیدات توسعه تعاونی های روستایی در مناطق مرزی
مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در اجلاس منطقه ای بررسی مسائل تعاونیهای روستایی و کشاورزی مناطق مرزی کشور گفت: تجارب چارچوب عملیاتی توسعه تعاونیهای روستایی و کشاورزی در مناطق مرزی، در مجموع، بر کلیات نظری و کاربست عناصر تاثیرگذار بر توسعه منطقه ای استوار است. توسعه و آمایش مناطق مرزی مستلزم درک پیچیدگی های فضایی، کالبدی، تعادل منطقه ای و ابعاد متنوع دخیل در این مناطق است.
به گزارش جهان اقتصاد، حسین شیرزاد افزود: از آنجایی که مناطق مرزی با مناطق مرکزی متفاوت بوده لذا عدم تعادل بین امکانات تعاونیهای روستایی مستقر در مناطق مرزی و مناطق مرکزی مشهود و شاخص است . باید بپذیریم که کارکردهای مرز به دلیل پاره ای از ویژگیهای خاص مانند دوری از مرکز؛ انزوای جغرافیایی ، ناپایداری سکونت و جابجایی مداوم جمیعت، تبادلهای غیرقانونی مرزی، تفاوتهای فرهنگی، قومی و مذهبی با مناطق داخلی کشور، ضدیت سیستمی، تهدیدات خارجی و اختلاف سطح توسعه بین مناطق مرکزی و مرزی و بغرنجی های عدالت سرزمینی ،همواره از پیچیدگی های آمایشی خاصی برخوردار بوده است. مولفه های مذکور، تأثیرات مستقیمی حتی بر روند توسعه تعاونیهای تولید کشاورزی این مناطق نیز گذاشته است و چنانچه این ویژگیها مورد توجه قرار نگیرد، تأثیراتی منفی بر روند توسعه تعاونیهای کشاورزی و روستایی دراین مناطق گذاشته و به عنوان تهدیدی در برابر توسعه تعاونی های روستایی مناطق مرزی عمل خواهد کرد اما چنانچه اینگونه تمایزات مورد توجه جدی قرار گیرند و در فرآیند برنامه ریزی توسعه بازار محور، صادرات گرا و آمایش آن مناطق، به کار گرفته شوند، اثرات مثبتی از خود بر جای میگذارند بطوریکه تهدید آنها را به فرصت تبدیل میکنند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: ضروری بودن تأکید بر تقسیم کار سلسله مراتبی بین تعاونی های روستایی مناطق مرکزی و تعاونی های روستایی مناطق مرزی و پاسخگویی به بخشی از مشکلات امنیتی از طریق بکارگیری راه حلهای غیرنظامی( تغییر کارکرد امنیتی مرز به کارکرد تجاری بازاری مرز)، و بازار محوری تجاری می تواند در اولویت سیاستگذاری ها قرار گیرد. نباید بگذاریم نهادهای تولیدی کشاورزی اعم از تعاونیهای تولید یا شرکتهای سهامی زراعی مستقر در مناطق مرزی به عنوان منطقه ای حاشیه ای و توسعه نیافته باقی بماند. گرچه حاشیه ایی بودن می تواند معلول شرایط جغرافیایی این مناطق باشد، اما پدیده مرزی بودن، بسیاری از امکانات و فعالیتهای آن منطقه را تحت تاثیر خود قرار می دهد. علت پس افتادگی این تعاونی های کشاورزی مرزی نیز حاشیه ای شدن آنها است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: تعاونی های روستایی استانهای مرزی کشور ویژگیهای مثبتی نیز دارند از جمله آن که توسعه فعالیتهای تجاری و تولیدی در مناطق مرزی، به دلیل شعاع نفوذی در کشورهای مجاور ، فراگیرتر از مناطق مرکزی است و این پدیده میتواند در فرایند توسعه مناطق مرزی و تراز صادرات کل کشور مفید واقع شود. از طرف دیگر، سرمایه گذاری در تعاونی های روستایی مناطق مرزی نسبت به تعاونی های روستایی مناطق داخلی به دلیل معافیتهای مالیاتی، سود آوری بیشتری برای کشاورزان درپی خواهد داشت.
وی تاکید کرد: سازمان مرکزی تعاون روستایی جهت جبران توسعه نیافتگی زیربناها و کمبود زیرساختهای مالی- پولی تعاونی های روستایی و ضعف بنیان های اقتصادی آنها و ایجاد رابطه ای قوی و مستحکم بین عوامل تولیدی- تجاری کشاورزی،با پارامترهای امنیتی و دفاعی، برنامه جامعی در دست تهیه دارد. در این برنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی با در نظر داشتن تراکم اندک جمعیت و پراکندگی آن در نواحی نزدیک به مرز ، افزایش میزان مهاجرت روستاییان ساکن اطراف مرز به داخل شهرها و مراکز استان های همجوار مرزی برای پیدا کردن شغل و حتی مهاجرت به متروپل ها و مسئله تثبیت جمعیت در جدار مرزهای بین المللی به منظور کاهش اثرات امنیتی منفی ناشی از تخلیه جمعیت نواحی مرزی از سکنه دائمی سعی دارد چارچوب عملی برای شناخت نظام های بهره برداری، تحلیل و ارتقای سطح تولیدی –تجاری این مناطق با ایجاد نظام تصمیم گیری منسجم، هماهنگ و کارامد تعاونی های روستایی و کشاورزی در تعاونی های روستایی مستقر در مناطق مرزی فراهم سازد.
شیرزاد، یکی از دلایل کندی روند پیشرفت ، ایجاد و تاسیس تعاونی های تولید و شرکتهای سهامی زراعی در این مناطق را وجود شکاف اجتماعی، مسایل مذهبی قومی و فرهنگی، حضور مسلط خرده فرهنگ های دهقانی و در نهایت فقدان اعتماد نسبی ،کاهش مشارکتها و سرمایه اجتماعی در میان مرزنشینان؛ و فرهنگ جغرافیایی مسلط یا ژئو کالچر منطقه عنوان نمود.
