واکاوی «تمركز دولت سيزدهم به موارد كليدي براي درك چالش‌ها و فرصت‌هاي حوزه انرژي» در گفت‌وگو جهان اقتصاد با رضا پدیدار

نقش انرژي به عنوان پيشران كليه فعاليت‌هاي صنعتي و اقتصادي بر هيچ كسي پوشيده نبوده و در مقايسه با ساير فعاليت‌ها پر رنگ‌تر و اثرگذارتر شده است، كشور ايران به عنوان يكي از كشورهاي بزرگ داراي منابع نفتي و هيدروكربوني، جايگاه ويژه‌اي را دارا بوده و به درستي در دهه‌هاي اخير با توجه به تحولات مختلف اقتصادي، اجتماعي و فناورانه مانند افزايش شهرنشيني، تغيير در الگوي مصرف و ميزان مصرف‌گرايي و افزايش نفوذ و بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين، زندگي بشر با چالش‌ها و مسايل جديدي در سبك زندگي و محيط زيست مواجه شده است.

رضا پديدار، رئيس كميسيون انرژي و محيط زيست اتاق تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار کرد: در شرايطي كه دولت سيزدهم با درك واقعيت‌هاي حاكم بر حوزه انرژي و شناسايي نقاط قوت و ضعف اين حوزه به عنوان يكي از فرآيندهاي اثرگذار در نظام اجرايي و اقتصادي بتواند با ايجاد يك نظام تعاملي با بدنه اصلي اجرايي و عملياتي در بخش‌هاي دولتي و خصوصي، پديده‌هايي مانند چاقي و پيري جامعه، كمبود منابع آبي پايدار، تغييرات آب و هوايي، آلودگي هوا، ايمني و امنيت غذايي و پسماند در دهه‌هاي اخير به مسايلي كليدي براي بشر تبديل شده‌اند كه آينده و بقاي ما را تحث تاثير خود قرار مي‌دهند.

وی تصریح کرد: با اين وجود اين چالش‌ها در نوع خود پارادايم جديدي از زندگي را رقم زده است كه مملو از فرصت‌ها و الگوهاي نوين كسب‌وكار است که در اين صورت لازم است به مبحث مهم گذار انرژي به عنوان حقيقت پيش رو، يكي از راهبردي‌ترين بخش‌هاي اقتصادي كشور توجهي خاص مبذول داشته چرا كه در سال‌هاي اخير يكي از مهمترين مباحث مطرح شده در حوزه انرژي و موضوع سياستي مربوط به آن، گذار انرژي و عوض شدن قواعد بازي در اين حوزه است.

پدیدار بیان کرد: در اين ارتباط معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري مطالعاتي را در زمينه‌هاي گذار انرژي به عنوان تعبيري براي تعيين محورهاي اصلي تغيير و ضرورت برنامه‌ريزي جديد در حوزه انرژي به‌انجام رسانده كه اين تغييرات را مي‌توان در چهار بخش تمركززدايي و كمرنگ شدن نقش دولت‌ها، خلق اكوسيستم جديد يكپارچه و توسعه مدل‌هاي كسب‌وكار، حركت به سمت پايداري (كربن زدايي + بهينه سازي) و ديجيتال‌سازي فراگير در حوزه انرژي تقسیم‌بندی کرد. 

وی خاطرنشان کرد: براي تحقق هر يك از بخش‌هاي فوق و رونق‌بخشي به جريان توسعه كه بتواند فعاليت‌هاي اجرايي و عملياتي را با توجه به تحولات پيش رو از تمركز زدايي و كمرنگ شدن نقش دولت به تقويت تصميم‌سازي غيرمتمركز و نيز دستيابي به سيستم‌هاي توليد پراكنده انرژي به‌جاي سيستم‌هاي توليد متمركز انرژي واقف شويم .

وی عنوان کرد: در اين حالت خلق اكوسيستم جديد يكپارچه و توسعه مدل‌هاي كسب و كار جديد شرايطي بوجود خواهد آورد كه بتوانيم از محوريت شركت‌هاي بزرگ انرژي به اكوسيستم جديد با بازيگران متفاوت شامل استارت‌آپ‌ها، شركت‌هاي فناوري محور فعال در زنجيره توليد تا مديريت انرژي و نظاير آن را فراهم‌آوري و ايجاد کنیم.

وی با بیان اینکه شرايط موجود انحصاري بودن خدمات در تمام زنجيره ارزش به جريان توسعه خدمات به صورت غيرمتمركز و توسط بازيگران جديد در هريك از حلقه‌هاي زنجيره ارزش پايدار گردد گفت: در اين شرايط و با توجه به مطالعات صورت گرفته براي ابعاد و اجراي اثرگذار به منظور حركت به سمت پايداري براي كربن‌زدايي به اضافه بهينه‌سازي اقدام کرده تا انطباق منطقي براي اين مهم حاصل گردد.

به گفته وی، در اين شرايط مي توان با بهره‌گيري از توان بخش خصوصي به ويژه از طريق شركت‌هاي نوپا و استارت‌آپ‌ها از پايش دوره‌اي جريان انرژي به پايش به هنگام و دقيق جريان انرژي دست يافته و تعامل محدود با مشتركان و نگاه آنها به عنوان مصرف‌كنندگان بدون قدرت به حركت پويا به سمت مدل‌هاي كسب‌وكار مشتري محور تغيير يابد .

رئيس كميسيون انرژي و محيط زيست اتاق تهران تاکید کرد: در يك نگاه كلان در جهت تمركز دولت سيزدهم به موارد كليدي براي درك چالش‌ها و فرصت‌هاي حوزه انرژي، لازم است با بهره‌گيري از قابليت‌ها و توانمندي‌هاي ايجادي در دو دهه اخير در بخش خصوصي كشور نسبت به درك واقعيت‌ها و تقويت توانمندي‌هاي ياد شده اقدام کرده كه مي تواند به عنوان يك رسالت جدي در حوزه انرژي براي دولت سيزدهم باشد.

به گفته پدیدار وابستگي شديد توليد انرژي در ايران به سوخت‌هاي فسيلي به همراه بازده پايين و آلايندگي آن، لزوم افزايش بهره‌وري و ايجاد تنوع در منابع و مكان‌هاي توليد و توزيع انرژي، لزوم توليد و توزيع انرژي با هزينه و بهره‌وري مناسب در مناطق دوردست و محـروم، لزوم ارائه راه‌حل‌هاي نوآورانه در جهت پاسخگويي به تغييرات اقليمي و چالش‌هاي آن، لزوم افزايش هوشمندي و ارائه راه‌حل‌هاي نوآورانه در جهت بهينه سازي مصرف انرژي بويژه در بخش‌هاي خانگي و نظاير آن و بهره‌گيري موثر از جمع‌آوري و تحليل كلان داده‌ها به منظور مديريت و برنامه‌ريزي بهينه براي حوزه‌هاي انرژي و وابسته به آن از مهمترین نکات کلیدی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه براي درك واقعيت‌هاي ذكر شده ضرورت دارد مسايل و راهكارهاي جديدي براي موضوعات استراتژيك پيش‌بيني و سپس به مرحله اجرا درآورد گفت: اين در شرايطي است كه وابستگي شديد توليد انرژي در ايران به سوخت‌هاي فسيل به همراه بازده پايين و آلايندگي بالاي آنهاست که در اين رابطه لازم است مسايل پيش روي حوزه انرژي را به عنوان نكات استراتژيك مورد توجه قرار داده و براي هر يك راه‌حل مناسبي را با مشاركت فعالان اجرايي و عملياتي و با اولويت بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي بخش خصوصي به انجام رساند.

وی ادامه داد: بطور مثال با توجه به محدود بودن منابع نفت وگاز (منظور توليد و دسترسي به آنهاست) ضرورت دارد توسعه و بهينه‌سازي شيوه‌هاي جايگزيني توليد انرژي نظير برقي‌سازي سيستم حمل و نقل و يا گرمايش مورد نياز و نظاير آن را از طريق جلب شركت‌هاي خدمات انرژي كنترل و به جريان بهينه سازي مبدل ساخت .

 پدیدار بیان کرد: همچنين با توجه به بازده پايين نيروگاههاي سوخت فسيلي، مي‌توان با بهره‌گيري و استفاده از فناوري‌هاي توليد همزمان برق، سرما و حرارت در استحصال گاز كربنيك توليد انواع كودهاي شيميايي و گوگرد را مورد توجه جدي قرار داد در اين رابطه لزوم توليد و توزيع انرژي با هزينه و بهره‌وري مناسب در كشور و به ويژه در مناطق دوردست و محروم مي‌تواند مديريت برنامه‌‌ريزي را براي ارائه راه حل هاي نوآورانه در جهت پاسخگويي به تغييرات اقليمي و چالش‌هاي آنها را طراحي و سپس به مرحله اجرا در‌آورد .

پدیدار افزود: در اين صورت زنجيره فعاليت شركت‌ها به ويژه در بخش خصوصي حوزه انرژي مي‌تواند به عنوان يك راهكار، دولت را پشتيباني کرده با بهره گيري از شركت‌هاي پرتوان و به ويژه شركت‌هاي جديد استارت آپي كه در شرف تاسيس و راه اندازي هستند به يك نظام مورد قبول براي مديريت و برنامه ريزي حوزه انرژي دست يافت.

وی افزود: در اين صورت و با توجه به شرايط حاكم بر نظام هاي اجرايي و عملياتي بويژه در حوزه هاي انرژي و صنايع وابسته آن و نيز با ملاحظه نكات پيش گفته مي‌توان راهكارهاي زير را بعنوان فرصت هاي حوزه انرژي براي دولت سيزدهم مطرح نموده تا با بهره‌گيري از اين ظرفيت ها بتوان نسبت به رفع چالش‌هاي پيش‌گفته اقدام و زمينه‌هاي لازم را براي رشد و شكوفايي حوزه انرژي به‌عنوان مهمترين بخش جريان توسعه اقتصادي در كشور فراهم آورده و از اين طريق ضريب رشد اقتصادي و توان پيشرفت را در تمام زمينه ها ايجاد و به مرحله عمل رساند.

وی خاطرنشان کرد: دولت در اين مقطع حساس و با شناخت چالش‌ها و راهكارهاي پيش گفته مي‌تواند با پشتيباني همه‌جانبه بخش خصوصي نسبت به پياده‌سازي سيستم يكپارچه مطالعاتي با تمركز بر شناسايي اثرات بلندمدت روندهاي انرژي و نيز استفاده از زيرساخت زنجيره بلوك براي تشخيص ميزان مصرف و پرت انرژي و همچنين استفاده از سنسورهاي هوشمند، اعلام به هنگام خرابي و وجود بحران در شبكه انتقال و توزيع و همچنين استقرار سيستم هاي مانيتورينگ محلي و بررسي الگوي مصرف و كشف الگوي بهينه در هر اقليم توليد و فروش بي واسطه انرژي ونهايتا" زير ساخت‌هاي بررسي و ارائه راهكار براي واحدهاي مصرف كننده اقدام کرده كه مي تواند بهترين فرصت براي دولت سيزدهم باشد .

وی با بیان اینکه توجه كليه دست‌اندركاران را به چهارمقوله براي هدايت هرچه بهتر حوزه انرژي در كشور جلب می‌کنم گفت: افزايش توليد انرژي از منابع پايدار، استفاده بهينه از گازهاي فلر و بهينه‌سازي نيروگاههاي فسيلي، استفاده از سيستم‌هاي هوشمند براي مديريت ‌و برنامه‌ريزي منسجم، استفاده از سيستم‌‌هاي هوشمند براي بهينه ‌سازي توزيع انرژي، این چهارمقوله است.

وی در پایان گفت: اميد مي رود با توجه و امعان نظر ملي نسبت به موارد پيش‌گفته بتوان از بحران‌هاي عديده حوزه انرژي عبور كرده و بنيادهاي توسعه را در كشور پايدار کرد .