بررسی وضعیت شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس در قالب گروه های مختلف، میتواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهد تا بهتر بتوانند سبد سهام خود را مدیریت کنند و با انتخاب آگاهانه شرکت ها برای سرمایه گذاری، ریسک خود را تا حد امکان کاهش دهند از این رو، مصمم هستیم روز شنبه هر هفته گزارشی در باب وضعیت یکی از صنایع بورسی ارائه دهیم. تا کنون ۱۸ گزارش در این باره ارائه شده است که شامل گروه های کوچک و بزرگ بورس می باشد. اما امروز تحلیل بنیادی گروه مخابرات و وسائل ارتباطی ارائه میگردد.

۱-مقدمه

مخابرات در دنیای امروز با توجه به رشد تکنولوژی و نوع ارتباط از اهمیت ویژه ای برخورد دار است. این صنعت با توجه به شرایط خاصی که در داخل ایران وجود دارد از صنایع استراتژیک، امنیتی و پر اهمیت در ایران است و با  آنکه طبق اصل ۴۴ قانون اساسی، خصوصی سازی شده است ولی همچنان این شرکت از ارگان های زیر نظر دولت  می باشد. در سال های اخیر اپراتور های دیگری به این ارگان اضافه شده و کمی فضای این صنعت رقابتی تر شده است. با تمامی کاستی ها قیمت بالای خدمات کیفیت پایین خدماتو ... شرکت مخابرات و شرکت های زیر مجموعه آن یکی از بزرگترین اپرتور های تلفن ثابت و همراه در منطقه بوده و اهمیت خاصی نیز در بازار سرمایه دارد. گذشته از این مطالب و برای آشنایی بیشتر با صنعت مخابرات ایران مطالعه خلاصه ای از وضعیت چگونگی تاسیس مخابرات در ایران خالی از لطف نخواهد بود.

وزارت پست و تلگراف و تلفن پس از خروج نیروهای متفقین از ایران، سیستم کاریر(مکالمات تلفنی بدون امکان استراق سمع) را از آنان خریداری کرد و با تغییر بعضی از مراکز، که به لحاظ نظامی تأسیس شده بود، آن را در سال ۱۳۲۶ رسماً افتتاح کرد. مجلس شورای ملی در آذر ۱۳۳۱، لایحه ملی شدن شرکت تلفن را به تصویب رساند. این شرکت آمادگی خود را برای الحاق به وزارت پست و تلگراف و تلفن اعلام کرد و در اردیبهشت ۱۳۳۲ وجوه سهامداران شرکت سابق تلفن را پرداخت نمود. برنامه خودکار کردن شبکه تلفنی شهرستان‌ها در ۱۳۳۴ با خرید ۱۸۰،۰۰۰ شماره تلفن خودکار از آلمان به مرحله اجرا درآمد. طرح تلفن خودکار بین شهری و بین‌المللی نیز در سال ۱۳۴۹ راه‌اندازی شد. در ۱۳۴۳ شبکه مخابرات خودکار(سیستم مایکروویو) که در ارائه خدمات مخابراتی، خصوصاً در تماس بین شهری و بین‌المللی، حایز اهمیت بود، در مخابرات ایران به کار گرفته شد. برای تمرکز امور مخابراتی و ارتباطی در داخل کشور و برقراری تماس با سایر کشورهای جهان، در ۱۳۵۰ شرکت مخابرات ایران از ادغام شرکت سهامی تلفن و امور تلگراف با سرمایه‌ای بالغ بر پنج میلیارد ریال تاسیس شد. این شرکت، دارای ۳۰ شرکت فرعی استانی، و مالک شرکت ارتباطات ثابت(آشنای اول) و شرکت ارتباطات سیار(همراه اول) است.

طبق مصوبه اسفند ۱۳۸۵ هیأت وزیران، شرکت مخابرات ایران مشمول واگذاری به بخش خصوصی از طریق عرضه سهام آن در بورس اوراق بهادار تهران گردید. در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۸۷، به میزان پنج درصد از سهام این شرکت، با قیمت اولیه ۱۵۰۰ ریال از طریق بورس عرضه شد. این تعداد سهام، در مدت ۸ دقیقه، و با ارزش ۳۴۴ میلیارد تومان به فروش رفت. در آذر ۱۳۸۸، در بزرگترین معامله تاریخ بورس ایران، بلوک سهام پنجاه به ‌علاوه یک درصدی شرکت مخابرات ایران توسط کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین به ارزش حدود هشت هزار میلیارد تومان خریداری شد.

۲-معرفی گروه و شرکت های فعال آن

گروه مخابرات در بازار سرمایه از لحاظ تعداد بسیار کوچک و از نظر ارزش بازار جزء گروه های بزرگ و مهم است. این گروه تنها دو شرکت مخابرات ایران(اخابر) و ارتباطات سیار ایران (همراه) را در خود جای داده است که هر دو شرکت از توان قابل توجهی در بازار برخوردار هستند. مخصوصا سهام شرکت مخابرات ایران (اخابر) که جزء تاثیر گذاران شاخص کل و بازار سرمایه است. ارزش کل این گروه به تناسب مساوی بین دو شرکت مخابرات ایران و ارتباطات سیار ایران تقسیم شده است و هر کدام ۵۰ درصد از کل گروه خود را در اختیار دارند. ارزش کل این گروه ۲۵۸,۵۰۶ میلیارد ریال است. که تعداد ۸۷/۴۹ میلیارد برگه سهم در این گروه داد و ستد می شود از این تعداد ۸۷/۴۵ میلیارد متعلق به شرکت مخابرات ایران بوده و تنها ۴ میلیارد برگه سهم در اختیار شرکت ارتباطات سیار ایران(همراه) است. یکی از دلایلی اصلی تاثیر گذاری اخابر در شاخص کل همین تعداد سهام این شرکت در بازار است که باعث شده است در مواقعی که سهم در حجم خوبی معامله شود تاثیر قابل توجهی در شاخص کل داشته باشد اخابر را نمی توان به عنوان لیدر بازار معرفی کرد ولی این سهم در رفتار و معاملات روزانه در بازار تاثیر قابل توجهی دارد که نمی توان از رفتار آن چشم پوشی کرد.

۳-سهم هر بازار در گروه

گروه مخابرات و وسایل ارتباطی در دو بازار اول و دوم داد و ستد می شوند. شرکت مخابرات ایران در بازار اول و شرکت ارتباطات سیار در بازار دوم داد و ستد می شوند. و هیچ شرکتی در این گروه در بازار فرابورس معامله نمی شود

نمودار شماره ۲ به خوبی نشان می دهد که روند حرکتی شاخص این گروه با کل بازار متفاوت و در قسمت هایی کاملا خلاف بازار حرکت کرده است که سهامداران باید به این نکته توجه ویژه داشته باشند. در اصل در قسمت های که بازار کاملا روند نزولی داشته ورود به سهام این گروه، مخصوصا نماد همراه به سهامداران خود سود رسانده است.( رجوع شود به نمودار شماره۲ )

۴-معرفی سهامداران

بزرگترین سهامدار این گروه شرکت مخابرات ایران (اخابر) است در اصل میتوان گفت این گروه مطلقا در انحصار مخابرات ایران است و دلیل اهمیت این سهم بیش از پیش مشخص خواهد شد. سهامدار دیگر این گروه که بسیار خود نمایی می کند. دولت جمهوری اسلامی است که ۱۴ درصد از سهام مخابرات و کل گروه را در اختیار دارد پس مشخص می شود که باز اهمیت این سهم و این گروه بیشتر از پیش مشخص خواهد شد  . (رجوع شود به نمودار شماره۳)

۵-بررسی وضعیت مالی گروه

خلاصه ای از وضعیت مالی دو شرکت قدرتمند مخابراتی در آخرین دوره گزارش های خود به قرار جدول شماره ۲ گرد آوری شده است میزان سود سازی شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه) به نسبت دارایی خود ۸/۱۷ درصد است و برای شرکت مخابرات ۲/۴ درصد است. نسبت سود به حقوق صاحبان سهام هر دو شرکت در حدود ۱ می باشد. نسبت ارزش بازار به دارایی در این گروه و برای دو شرکت مخابرات ایران و ارتباطات سیار ایران، حدود ۱ است.  که به نسبت برای هر دو شرکت نسبت خوبی بوده و نشان از علاقمندی سهامداران به این گروه را نشان می دهد.

۱-۵-وضعیت EPS  گروه

متوسط درآمد به ازاء هر سهم (EPS) در این گروه ۴،۰۰۱ ریال است که به تناسب وزن دارایی هر یک از شرکت ها در گروه محاسبه شده اعمال می شود. در اصل در این روش میانگین گیری شرکتی که دارایی بیشتری دارد تاثیر بیشتری در میانگین ایجاد خواهد کرد و شرکتی که دارایی کمتری دارد تاثیر کمتری در میانگین متوسط EPS ایجاد خواهد کرد. اختلاف EPS برای این دو شرکت از تعداد سهام آنها در بازار سر چشمه میگیرد. تعداد سهام شرکت مخابرات ایران ۸۷/۴۵ میلیارد برگ سهم است و برای شرکت ارتباطات سیار (همراه) ۴ میلیارد برگ سهم خواهد بود که باعث می شود میزان EPS این دو شرکت با یکدیگر تفاوت قابل توجهی داشته باشد. در نظر داشته باشید که میزان افزایش سود آوری در تماد همراه باعث افزایش میزان سود سازی در شرکت مخابرات ایران خواهد بود. روند بررسی EPS در مورد نماد اخابر نشان میدهد که شرکت معمولا گزارش های خوبی را در دوره های سوم، ششم و نهم ارائه نداده و در انتهای دوره معمولا پیش بینی خود را محقق کرده است (رجوع شود به نمودار شماره ۴)

۲-۵-بررسی P/E گروه

متوسط P/E در گروه مخابرات و وسائل ارتباطی ۹/۴ است. برای این گروه و با توجه به میزان قیمت سهام و EPS شرکت برای هر دو شرکت نزدیک به یکدیگر بوده در اصل میتوان گفت سهامداران با یک نسبت مشخص در این گروه به ازاء درآمد ساخته شده به ازاء هر سهم حاضر هستند بابت سهام این شرکت ها پول پرداخت نمایند. (رجوع شود به نمودار شماره۵)

۳-۵- بررسی وضعیت DPS گروه

متوسط DPS پرداختی در این گروه ۳،۱۵۹ ریال است. قبلا گفته شده است که با توجه به میزان EPS دو شرکت که از اختلاف فاحش بین تعداد سهام این دو شرکت سبب می شود باعث می شود میزان سود نقدی که شرکت که در مجمع پرداخت میکند با یکدیگر اختلاف چشمگیری داشته باشد.  (رجوع شود به نمودار شماره ۶)

۶-بررسی وضعیت ارزش و حجم معاملات

متوسط تعداد معاملات کل در این گروه در روز و در دوره یکساله و سه ماهه ۳۹۰ و ۳۰۷ بار است و متوسط تعداد معاملات هر شرکت در روز در این گروه ۱۲۴ بار است. که نشان از میزان نقدشوندگی بالا در این گروه را دارد.

متوسط حجم معاملات یک ساله و سه ماهه این گروه به ترتیب ۸۵/۳ و ۸۵/۴ میلیون برای کل گروه  است. که متوسط حجم معاملات هر شرکت ۲۴/۲ میلیون سهم در هر روز است. شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه) از حجم معاملات قابل توجهی برخودار نمی باشد که بخشی از این حجم اندک تحت تاثیر قیمت بالای سهام این شرکت  خواهد بود ولی شرکت مخابرات ایران حجم معاملات خوبی در بازار دارد و حجم معاملات این سهم در سه ماه گذشته بالای ۴ میلیون برگه سهم بوده است باید اشاره کرد که تحرک و میزان خرید و فروش حقوقی در بازار برای این سهم مناسب بوده و در سال گذشته متوسط روزانه خرید و فروش حقوقی به ازاء هر روز حدود ۱٫۵ میلیون برگه سهم در روز بوده است

متوسط ارزش معاملات روزانه در گروه مخابرات و وسائل ارتباطی در دو بازه زمانی یکساله و سه ماهه به ترتیب ۵۶/۲۲ و ۲۳ میلیارد ریال است قابل مشاهده است که میزان حجم معاملات اخابر از همراه بیشتر بوده ولی ارزش بازار همراه از اخابر بیشتر بوده است و این اتفاق همانگونه که گفته شد به دلیل اختلاف قیمت این دو سهم در بازار است. (رجوع شود به نمودار شماره ۸)

۷-بررسی شاخص گروه و نیجه گیری

بررسی شاخص گروه چون دو سهم در گروه قرار دارد و رفتار دو سهم با یکدیگر متفاوت است چندان توجیه نخواهد داشت از این رو به بررسی مختصر هر دو سهم در بازار سرمایه پرداخته خواهد خواهد شد

سهم اخابر در پی اخبار خوش هسته ای و جهش بازار یک موج اصلاحی بلند مدت و سقف یک کانال نزولی را شکسته و یک رالی صعود را در پیش گرفته است. سهم میتواند برای رسیدن به هدف ۳۰۱۴ ریال و در روند افزایشی خود با اصلاحاتی همراه باشد ولی با توجه به جو بازار امکان رسیدن به سقف قبلی خود محتمل به نظر می رسد(رجوع شود به نمودار شماره ۹)

در مورد شرکت ارتباطات سیار (همراه) وضعیت متفاوت بوده این سهم یک کانال صعودی را تحربه میکند و در محدوده سقف کانال صعودی خود و در قسمت بالای کانال معامله می شود سهم بعد از واکنش به قیمت ۳۴۰۰۰ ریال روندی اصلاحی را در پیش گرفته است. (رجوع شود به نمودار شماره ۱۰)

برداشته شدن تحریم ها و همچنین کاهش قیمت دلار در روندی حرکتی شرکت های این گروه بسیار موثر خواهد بود در نظر داشته باشید که تجهیزات مخابراتی جزء تاسیسات زیر بنایی و مهم است که به دلیل تحریم های سال های قبل تاثیر قابل توجهی در وضعیت این شرکت ها داشته است باید در نظر داشت که ایجاد فضای رقابتی میتواند باعث پخش شدن مشترکین تلفن همراه بین اپراتور های مختلف باشد ولی باید در نظر داشت که قدمت شرکت مخابرات و ارتباطات سیار و زیر ساخت های غیر قابل مقایسه با دیگر اپراتور ها باعث شده تا فاصله این رقبا از یکدیگر بسیار زیاد باشد فضای رقابتی باعث شد تا خدمات اپرتورها بیشتر و کیفیت خدمات افزایش پیدا کند در انتها باید اشاره کرد که روند این گروه میتواند بعد از یک دوران  اصلاحی  مجددا روند صعودی خود را ادامه داده و به سهامداران خود سود رساند.

 ۸-منابع

در تهیه این گزارش اطلاعات مربوط به گزارش های مالی از سایت کدال

http://new.codal.ir

اطلاعات مربوط به EPS  و  DPS و همچنین سهامداران عمده از سایت بورس و اوراق بهادار تهران

http://www.irbourse.com

اطلاعات مربوط به تعداد معاملات، حجم معاملات و ارزش معاملات از سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران

http://www.tsetmc.com

استخراج شده است.