فریده خدادادی-«رشد اقتصادی»، عبارتی که در کشورما بارها در موضوعات مختلف و از سوی افراد مختلف استفاده شده است. اولین چیزی که با شنیدن عبارت رشد اقتصادی به ذهن هر فردی می‌رسد، می تواند بهبود وضعیت اقتصادی مردم باشد که خود به چندین عامل بستگی دارد.

به گزارش جهان اقتصاد؛ درکل اگربخواهیم بیشتر درباره رشد اقتصادی سخن بگویم یعنی افزایش پتانسیل تولیدی که از بخش اقتصاد انتظار می رود؛ برای دستیابی به رشد بلندمدت، اقتصاد باید از بیشترمنابع سرمایه‌ای خود برای تولید کالاهای سرمایه‌ای استفاده کند.

خبرنگار جهان اقتصاد برای بررسی بیشتراین موضوع با دکتر علی یونسی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نوراستان مرکزی و کارشناس حوزه اقتصاد به گفت گو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

این کارشناس حوزه اقتصادی درابتدا در ارتباط با تعریف رشد اقتصادی عنوان کرد: رشد اقتصادی،افزایش مقدار تولید کالاها وخدمات ارایه شده کشوراست یعنی در طول یک سال بخش‎های مختلف اقتصاد،صنعت و معدن، تجارت، خدمات، انرژی و نفت نسبت به تولید کالا و خدمات اقدام می‎کنند، ارزش این کالاها و خدمات میزان ارزش تولید را نشان می‎دهد .

** تولید حقیقی و اسمی

علی یونسی افزود: میزان کالاها وخدماتی که تولید می‌شود به دوصورت شامل مقدار واقعی کالاهای تولید شده و خدمات و ارزش آنها است به همین دلیل اغلب تولیدی که صورت می‎گیرد به دو صورت حقیقی یا اسمی است.

وی گفت: تولید اسمی یعنی ارزش کالاها وخدماتی که در اقتصاد تولید شده است یعنی مقدار تولید کالا و خدمات در قیمت آن‎ها ضرب می شود؛ به موجب این مساله هنگامی که قیمت‎ها فزاینده و تورمی است، میزان ارزش اسمی را بالا نشان می‌دهد در حالی که ممکن است لزوما تولید به میزان قابل توجهی افزایش پیدا نکرده باشد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تولید حقیقی حالت دیگری از تولید است، اظهارکرد: تولید حقیقی شاخص دقیق‌تری به منظوراطلاع از میزان دقیق تولید است؛ حال اگر رشد اقتصادی بر مبنای تولید حقیقی یا تولید اسمی باشد به‌تناسب هریک، یک وضعیت را نشان می‎دهد بنابراین هنگامی که از رشد اقتصادی سخن به میان می‎آید مهم است که تولید حقیقی یا اسمی در نظر گرفته شود که معمولا تولید حقیقی شاخص دقیق‌‎تری برای تصمیم‎ گیری است.

** تولید ناخالص داخلی و ملی

یونسی در ادامه عنوان کرد: علاوه بر تولید اسمی و حقیقی، دسته بندی دیگری تحت‌عنوان تولید ناخالص داخلی و ملی وجود دارد به طوری که در تولید ناخالص داخلی تمامی کالاهای تولیدشده در داخل ایران محاسبه می‎شود یعنی اگر کارخانه‎های چینی یا آلمانی در داخل کشور کالا تولید می‎کنند جزو تولیدناخالص داخلی ما محسوب می‌شود.

وی درتوضیح تولید ناخالص ملی گفت: تولید ناخالص ملی شامل تولید تمامی ایرانیان است و حتی افرادی که در خارج از کشور به امر تولید مبادرت می‌ورزند، جزو تولید ما محسوب می‌شود اما افراد خارجی که در داخل کشور کالا تولید می‎کنند جزو تولید داخلی محسوب نمی‎شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان مرکزی با بیان این که به میزان تغییرات تولید، تحت‌عنوان رشد اقتصادی نام می‎برند، افزود: هنگام تعریف رشد اقتصادی، رشد ناخالص داخلی، اسمی و... را در نظر گرفته و رشد آن را محاسبه می‎کنند و همانطور که پیش‌تراشاره شد اگر رشد اقتصادی برمبنای یافته‎های تولید حقیقی باشد می‎توان گفت یافته‎های دقیق‎تری است بنابراین میزان تغییرتولید ناخالص داخلی در طول سال را تحت عنوان رشد اقتصادی مطرح می‎کنند.

** رشد اقتصادی تابع مسایل سیاسی است

یونسی بیان کرد: رشد اقتصادی کشور درسال‎های 1339الی 2021با نوساناتی همراه بوده است به طوری که بعضی سال‎ها مثبت و منفی بوده است و به طور تقریبی بالاترین رشدهای اقتصادی در کشوربه میزان 28 درصد مربوط به زمان ریاست جمهوری رهبرانقلاب بوده که مقارن با زمان جنگ و شروع انقلاب بوده‎است. پیش از آن در زمان ریاست جمهوری بنی صدر و بازرگان کمترین رشد اقتصادی یعنی منفی 27درصد را شاهد بودیم. درزمان‎آیت‎الله هاشمی رفسنجانی نیز رشدهای بالایی را تجربه نمودیم  و پس از آن نتوانسته‌ایم در آن سطوح به رشد اقتصادی چندانی دست پیدا کنیم که خود این مساله نشان دهنده این است که رشد اقتصادی تابع مسایل سیاسی است.

به گفته وی،یکی از عوامل موثر بر رشد اقتصادی بسته به نوع فعالیت و اقدامات مدیرانی است که در راس کشور فعالیت کردند؛ چند سالی است که رشد اقتصادی کشور منفی شده است.

این کارشناس حوزه اقتصاد بیان کرد: اگر بخواهیم در ارتباط با عوامل موثر بر رشد اقتصادی سخن بگوییم باید گفت عوامل موثر بر اقتصاد همان عوامل تولید هستند یعنی هرعاملی که به افزایش یا کاهش تولید بیانجامد، در رشد اقتصادی نیز تاثیرگذار خواهد بود. نکته‎ی مهمی که در این حوزه باید یادآور شد مبنی بر این است که «نوع دولت‌ها» یعنی سیاست کشور بر رشد اقتصادی موثر بوده است.

یونسی افزد: مادامی که اقتصاد کشور با استفاده از ظرفیت‎های داخلی با توجه به اقتصاد مقاومتی و رفع وابستگی از صادرات نفت اداره شد، میزان رشد اقتصادی گسترش یافته است و هر زمان به جای تمرکز بر روی نکات اقتصادی، رفع موانع تولید و رفع مشکلات  به سمت مذاکره یا گفت وگو به سمت غرب قدم برداشته ایم، شاخص‎های رشد اقتصادی نیز به نسبت وضعیت بدتری پیدا کرد.

** اقتصاد ایران از محل مذاکره بهبود پیدا نمی‎کند

به گفته وی، درهشت‎ سال اخیرحداکثرهمکاری و هماهنگی با آمریکا و غرب برای این که بتوان مناقشات را در سطح جهانی خنثی کرد، صورت گرفته است  تا بتوان از این طریق رشد خوبی داشته باشیم اما واقعیت این است که اقتصاد ایران از محل مذاکره بهبود پیدا نمی‎کند بلکه شاخص‌های درونی اقتصاد است که به رشد اقتصادی منجر می‌شود . حال این پرسش مطرح است چرا در هشت سال جنگ با عدم ثبات سیاسی توانستیم به نرخ رشدهای بالایی دست پیدا کنیم اما امروز پس از گذشت چهل سال با وجود مذاکرات با موفقیتی مواجه نیستیم! این مسأله به نکته‌ی مهمی اشاره دارد مبنی بر اینکه رشد اقتصادی ایران و افزایش تولید، تابع عملکرد بیرون از اقتصاد نیست.

وی افزود: اساس اقتصاد مقاومتی نیز به گونه‌ای است که باید اداره اقتصاد طوری صورت پذیرد که برای رفع مشکلات مردم نیازی به دیگران نداشته باشیم یعنی تصمیم دولت‎های متخاصم خارجی مانند آمریکا یا کشورهای اروپایی موجب به خطر افتادن معیشت مردم نشود؛ هنگامی که این تفکر وجود داشته باشد رشد اقتصادی شکل خوبی پیدا می‎کند زیرا تولید افزایش یافته است.

یونسی خاطر نشان کرد: در چهل سال اخیر با وجود ظرفیت‎های گسترده، سرمایه‌های فیزیکی لازم و نیروی جوان نشان داده‌ایم که به خوبی می توان به نتایج خوبی دست پیدا کرد.

** رفع قوانین دست و پاگیر در کسب وکارها

وی دستیابی به رشد اقتصادی را منوط به افزایش تولید دانست و گفت: بخشی از قوانین دست و پاگیر دولتی در حوزه تولید خود یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش رشد اقتصادی است. در این راستا باید اعطای مجوزهای کسب وکارها را تسریع کنند و هزینه‎های آن را کاهش دهند.

به گفته این کارشناس حوزه اقتصادی، صدورمجوزها باید به بانک اطلاعاتی تبدیل شود یعنی دولت به جای فرآیند طولانی که شخص باید برای فرآیند کسب و کار طی کند بانک اطلاعاتی را برای کسب و کار افراد معرفی کند اما اکنون افرادی که درصدد راه‌اندازی کسب و کار هستند، بدون اخذ مجوز نمی‎توانند فعالیت کنند و اگر در فکر اخذ مجوز باشد باید وقت بسیاری را به ویژه در طرح‌های بزرگ و پروژه‌های ملی این حوزه صرف کند.

یونسی گفت: شاخصی تحت عنوان «doing business» به منظور رتبه‌بندی کشورها وجود دارد مبنی براین که اگر قرار است بیزینس یا کسب و کار را راه اندازی کنند با چه صرفه زمانی مواجه هستند که رتبه ایران در این خوب نیست به طورمثال کسب مجوز ساختمان در شهرداری وسایر امور گاها تا سه ماه به طول می‎انجامد.

وی عنوان کرد: اگر بتوان دولت را از یک دولت عامل به یک دولت ناظرتبدیل کرده و مجوزها را به نوعی لغو کنیم (مگر در حوزه بهداشت و مسایل شیمیایی وخطرناک) اما بانک اطلاعاتی قوی و به‌روزی را مطالبه کنیم بخش اعظمی از تولید از طریق بخش‌خصوصی حل می‎شود و رشد اقتصادی به دلیل حضور بخش خصوصی قابل حل خواهد بود.