خبرگزاری ایکنا نوشت: مجتبی باقری تودشکی، عضو هیئتعلمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید، به بیان نکاتی درباره وضعیت اقدامات صورت گرفته در چهار دهه اخیر برای حذف ربا از نظام بانکی و تحقق بانکداری اسلامی پرداخت و گفت: ابتدا باید گفت که شخصاً معتقدم حذف ربا، وضعیت عملکرد نظام بانکی را نسبت به بانکهای ربوی بهتر خواهد کرد و جلوی بحرانهای مالی را خواهد کرد چراکه این بحران اقتصادی منشاً مشکلات فروانی است و یکی از دلایل اصلی آن نیز وجود ربا در نظام بانکی است.
عواقب وجود ربا در اقتصاد
وی ادامه داد: اکنون اقتصاددانان نهادگرا هم معتقدند که نرخ بهره، فشار بر اقتصاد را بیشتر میکند، چراکه وقتی بهره در بازار باشد، هزینه فرصت کارهای دیگر خواهد شد. از سوی دیگر وقتی نرخ بهرهای در بازار وجود داشته باشد، افراد به دنبال سودهای کمتری که در فعالیتهای اقتصادی و تولیدی به وجود میآید نخواهند رفت یا کمتر خواهند رفت.
باقری افزود: به بیان دیگر، نرخ بهره، برخی از فعالیتهای اقتصادی کمسود را از میان بر میدارد. از سوی دیگر پولهایی که توسط بانکها جمع میشود باید وارد فعالیتهای تولیدی شود اما با وجود چنین سطحی از نرخ بهره، این پولها به جای تولید به سمت سفتهبازی خواهد رفت، بنابراین وجود نرخ بهره در بازار به فعالیتهای اقتصادی آسیب میزند.
حرمت ربا در اقتصاد اسلامی باعث برجسته شدن آن شده است
عضو هیئتعلمی دانشگاه مفید اظهار کرد: براساس آنچه در کتابهای اقتصادی بیان شده است، نرخ بهره حتی باعث ضربه زدن به محیط زیست در بلند مدت از ناحیه کم شدن فعالیتهای کشاورزی، باغداری، جنگلداری و امثالهم خواهد شد. اگر هم اکنون چنین اتفاقی نیفتاده، به این دلیل است که دولت، چنین بخشهایی را زیر چتر حمایتی خود دارد وگرنه این بخشها دچار مشکل میشدند.
وی گفت: با این اوصاف، حرمت ربا برای اقتصاد اسلامی، موضوعی حیاتی و مهم است و میتواند باعث برجسته شدن اقتصاد اسلامی نسبت به اقتصادهای دیگر شود اما متأسفانه امروزه در ایران، خود بانکها به منشاً مشکل و فساد تبدیل شدهاند. قراردادهایی که اکنون بسته میشود و وجود سود علی الحساب باعث شده در برخی مواقع، بانکهای ما از بانکهای ربوی بدتر عمل کنند.
معضلات سود علیالحساب
این کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به عملکرد نامناسب نظام بانکی کشور تأکید کرد: علت این موضوع این است که با گرفتن سود علیالحساب، خودمان هزینه فرصت بودن نرخ بهره را ایجاد کردهایم. وقتی افراد مشاهده میکنند که بانک، سود بیشتری بابت سپردهها پرداخت خواهد کرد، به جای سرمایهگذاری در تولید، اقدام به سپردهگذاری در بانک میکنند و همین اقدام باعث آسیب به تولید خواهد شد.
باقری یادآور شد: بانک با این پولها اقدام به سفتهبازی میکند لذا نمیتواند کارآیی مناسبی داشته باشد. اگر سرمایهها به سمت تولید و تجارت برود، مسلم است که اقتصاد پویا خواهد شد اما اکنون سود سپرده برای مردم مهم است. در نتیجه در حالی که همه اقتصاد در رکود قرار دارد اما بانکها در رونق هستند و تعدادشان هم بیشتر شده است و این موضوعی متناقض است.
سود علیالحساب با اقتصاد اسلامی سازگار نیست
عضو هیئتعلمی دانشگاه مفید گفت: اگر بانکها فعالیت اقتصادی انجام میدادند رکودی هم وجود نداشت اما اینکه دائماً تعداد آنها بیشتر میشود نشان میدهد که فعالیت دلالی و سفتهبازی انجام می دهند و نتیجهاش همین وضعیتی است که الان در اقتصاد مشاهده میکنیم. بنابراین به نظر میرسد که سود علیالحسابی که اکنون در اقتصاد ما وجود دارد با اقتصاد اسلامی سازگار نیست.
وی درباره اقدامات چهار دهه بعد از انقلاب اسلامی برای حذف ربا از نظام بانکی بیان کرد: متأسفانه قراردادها به گونهای تنظیم شده که قرض ربوی از نظام بانکی حذف شود. اگر براساس همان قراردادها عمل میشد، ربا نیز از نظام بانکی کنار گذاشته میشد اما از سوی دیگر وقتی نرخ سود را به صورت علیالحساب در نظر گرفتند لذا کارکردی که در نظام بانکی ما وجود دارد تفاوتی با سایر سیستمهای بانکی ندارد.
مزایای وجود تورم برای نظام بانکی
باقری افزود: از سوی دیگر چون تورم همواره در اقتصاد ما وجود داشته است لذا بانکهایی که سرمایههای خود اقدام به خرید ملک کردهاند با افزایش تورم، قیمت دارایی آنها هم بالاتر رفته است بنابراین آنها دچار زیان نشدهاند بلکه تورم دائما به سود آنها تمام شده و به همین دلیل است که دائما تعداد آنها بیشتر و اموراتشان هم اداره میشود.
عضو هیئتعلمی دانشگاه مفید با بیان اینکه وضعیت عملکرد شرعی بانکها در دوران قبل و بعد از انقلاب تفاوتی نکرده، اظهار کرد: معتقدم صرفاً به شکل صوری ربا از نظام بانکی حذف شده اما در عرصه عمل، عملکرد ربوی وجود دارد. اکنون افراد سعی میکنند سود بیشتری کسب کنند و در این راستا بسیاری از آنها کار تولیدی خود را به خاطر سپردهگذاری در بانک رها کردهاند.
ربا را فقط در قانون حذف کردهایم
وی گفت: گامهایی که برداشته شده است، صرفاً به لحاظ قانونی است اما سود علیالحساب بدین معنی است که همواره ده یا بیست درصد سود را به شما پرداخت میکنیم لذا این موضوع، بانکداری ما را از لحاظ شرعی با چالش مواجه کرده است نمیتوانیم با قاطعیت بگوئیم این بانکداری اسلامی است بلکه فقط به لحاظ قانونی و البته آن هم در برخی از قوانین، ربا را حذف کردهایم.
این کارشناس اقتصاد اسلامی در پایان تأکید کرد: بنده معتقدم بانکداری اسلامی باید به شکل واقعی اجرایی شده و پول مردم به سمت فعالیتهای تولیدی برود. از سوی دیگر وامهایی که برای خرید اقساطی داده میشود باید محدود شود تا در نهایت بتوانیم به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم چراکه بانکداری ربوی منجر به بحرانهای بسیاری در همه اقتصادها میشود.
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه