این روزها واژه «سوخت‌بری» به پدیده ای پرهیاهو تبدیل شده است اما نمی توان به سوخت بران به دیده «قاچاق بر» نگاه کرد؛ چراکه آنها برای کسب درآمدی بسیار اندک و به دلیل شرایط نامساعد مالی، دست به این اقدام می‌زنند؛ «سوخت‌بری» همواره با خطرات بسیاری روبرو است و سوخت‌بران در حین انتقال محموله‌های بنزین یا گاز ممکن است دچار حادثه شوند و یا جان خود را از دست دهند. روحانی اخیرا گفته است: «پدیده هایی نظیر سوخت بری، آسیب های جدی اقتصادی و اجتماعی دارد و به هیچ وجه در شان و منزلت مردم و کشور نیست و باید همه تلاش کنند این وضعیت ناهنجار سریعا سامان یابد»؛ که در این مورد خاص باید منتظر ماند تا فاصله میان حرف وعمل مشخص شود!

به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، سوخت‌بری، یکی از روش‌های قاچاق سوخت در کشور است و منظور از سوخت‌بری، آن است که یک فرد به وسیله خودرو یا هر نوع وسیله‌ی نقلیه‌ی دیگری، میزان اندکی از سوخت را از هر نوعی که باشد، خریداری کرده و سپس بدون کسب مجوزهای قانونی، به یکی از کشورهای همسایه منتقل نماید.

بنابراین گزارش، از منظر صاحبنظران این حوزه، پدیده «سوخت‌بری»، هرچند در نگاهی کلی به اقتصاد ملی کشور، لطمه وارد می‌کند و هزینه‌ها و خطرات فراوانی نیز به دنبال دارد، اما سوخت‌بران جزء، برخلاف قاچاقچیان بزرگ سوخت، افرادی هستند که به دلیل مشکلات معیشتی فراوان دست به این اقدام می‌زنند.

پدیده‌ی «قاچاق سوخت» یا «سوخت‌بری» نیز یکی از اشکال تامین منابع انرژی ایران برای کشورهای همسایه بوده است که برخلاف دیگر مدل‌ها، نه تنها سودی برای اقتصاد کشور نداشته است که تبدیل به یکی از مشکلات عمده در زمینه‌ی منابع در کشور شده است.

ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت شناخته می شود که سوخت های فسیلی را تبدیل به فرآوردهایی می کند که با بهای نازل عرضه می شود، در واقع قیمت بنزین و گازهای قابل مصرف در خودروها یا منازل در ایران، قیمت پایینی دارد، هرچند که با توجه به تغییر مداوم قیمت نفت، میزان تفاوت قیمت سوخت‌هایی نظیر بنزین در کشور در مقایسه با دیگر کشورها، فراز و فرودهایی نیز داشته است.

درعین حال قیمت بنزین در ایران معمولاً به صورت دوره‌ای و طولانی مدت تعیین می‌شود، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای جهان، قیمت بنزین براساس تابعی از قیمت جهان یا منطقه‌ای آن تعیین شده و همواره دستخوش تغییر می‌شود. در نتیجه در دوره‌هایی ممکن است قیمت بنزین یا گازهای قابل مصرف در خودروها یا منازل در کشورهای همسایه، فاصله‌ای نجومی با قیمت آن در داخل ایران داشته باشد.

به گفته کارشناسان، مابه التفاوت قابل توجه قیمت سوخت عرضه شده در داخل کشور و کشورهای همسایه، یکی از عوامل اصلی سودآوری قاچاق سوخت در ایران است .

تا پیش از طرح سهیمه‌بندی‌ بنزین و توزیع کارت سوخت درکشور، سوخت‌بران می‌توانستند با مراجعه به پمپ‌های بنزین، با کمترین محدودیت بنزین یا گازوئیل را دریافت و آن را به کشور همسایه منتقل نمایند. اما پس از طرح سهیمه‌بندی بنزین علاوه بر افزایش قیمت سوخت، تهیه آن نیز دشوارتر شد و سوخت‌بران دیگر نمی‌توانند همچون گذشته و تنها با مراجعه به پمپ بنزین سوخت را خریده و قاچاق نمایند. در نتیجه سوخت‌بران با همکاری برخی نفرات دیگر از طرق مختلف همچون جعل سند یا کرایه کارت سوخت، بنزین یا گازوئیل را دریافت کرده و آن را پس از عبور از مرز، در اختیار خریداران قرار دهند.

هرچند سوخت‌بری یک تخلف است، با این حال برخی مسئولان و کارشناسان معتقدند که نباید با سوخت‌بران، همچون سایر قاچاقچیان و متخلفان برخورد کرد؛ بلکه باید این نکته را در نظر گرفت که سوخت‌بران اغلب به دلیل مشکلات معیشتی و به ویژه در مناطق محرومی چون برخی مناطق محروم استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان یا کرمان دست به قاچاق می‌زنند و اگر وضعیت معیشتی آنان بهبود بیابد، آنان نیز دست از سوخت‌بری خواهند کشید.

در عین حال هرچه که قاچاقچیان بزرگ تبدیل به معضلی جدی برای عرضه سوخت در کشور شده‌اند، وضعیت سوخت‌بران بسیار متفاوت است. بسیاری از سوخت‌بران فاقد درآمد یا شغل مناسب هستند و در نتیجه فروش حجم اندکی از سوخت که با هزاران خطر و مشکل صورت می‌پذیرد تنها برای گشودن گره‌ای از زندگی آنان است و می‌تواند رونق اندکی به سفره سوخت‌بران محروم بدهد.

در نتیجه می‌توان بر این نکته تاکید کرد که همچون پدیده کولبری، باید به پدیده سوخت‌بری نیز به عنوان آسیبی اجتماعی نگریست که خود معلول محرومیت‌ها و مشکلات اقتصادی و مالی افرادی است که به طور حتم اگر فرصت بهتری برای تامین معیشت خود و خانواده خود داشتند، حاضر نبودند که خطرات فراوان سوخت‌بری را به جان بخرند و دست به چنین اقداماتی بزنند.