سد اکباتان از مهمترین استان همدان است.این سد از پنج کیلومتری جاده همدان به ملایر منشعب شده است، متاسفانه تصاویرمنتشرشده روزهای اخیر از این سد نشان دهنده وضعیت بغرنج آن است به طوری که این گونه برداشت می‏شود که ازمدار بهره برداری نیز خارج شده باشد.  

به گزارش جهان اقتصاد، گزارش تازه دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشورنشان از کاهش  حجم سدهای کشوربه ویژه سد اکباتان همدان است به طوری که براساس حجم مخزن سد اکباتان همدان ازابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهرماه ۱۴۰۱) تا آخر مهر با کاهش ۹۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال آبی قبل روبرو شده است که یکی از دلایل آن به وضعیت نامناسب بارش‏های پاییزه بازمی‏گردد  و نگرانی‏ها را دراین بخش بیش ازگذشته افزایش داده است.

اخیرا حاجی‌بابایی،نماینده مردم همدان در مجلس بابیان اینکه ۷۰ درصد شبکه آبرسانی شهر همدان فرسوده است، گفت: اصلاح شبکه نیاز به اعتبار و سرمایه‌گذاری کلان دارد که قول کمک وزیر نیرو به این پروژه گرفته شد.

طی جلسه ای با حضور نماینده مردم همدان در مجلس و وزیر نیرو، توافقات اولیه برای اصلاح شبکه آبرسانی، لایروبی سد و تأمین آب پایدار برای شهر همدان انجام شد.

حمیدرضا حاجی‌بابایی در خصوص این جلسه به بازار گفت: حاضران در نشست به توافق رسیدند تا علاوه بر تأمین آب پایدار از منابع جدید، سد اکباتان نیز لایروبی شده و شبکه فرسوده آب اصلاح شود.شد.

حاجی‌بابایی افزود: لایروبی سد اکباتان یکی دیگر از خواسته‌های ماست که وزیر نیرو قول انجام آن را هم داد.

سیده‌مریم محمدی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: پرندگان مهاجر تمایل به استقرار در مکان‌هایی دارند که آبگیر از نظر آبی در وضعیت مناسب و امنی باشد تا در آن محل ساکن شوند و بعد به مسیر خود ادامه دهند اما با توجه به خشکی تالاب آق گل که در گذشته تعداد زیادی پرنده مهاجر حضور پیدا می کرد و با خشک شدن سد اکباتان در سال‌جاری دیگر شاهد حضور پرندگان مهاجر در این مناطق نخواهیم بود.

وی با بیان اینکه سال گذشته همدان میزبان ۳۸۸۲ قطعه پرنده مهاجر بود به طوریکه این پرندگان در تالاب ها و آبگیرهای موجود در استان مستقر شده و بعد از استراحت به مسیرشان ادامه دادند، ابرازامیدواری کرد: با بارش های فصل پاییز و زمستان شاهد پر شدن آبگیرها و تالاب ها و احیاء آنها بوده تا همچنان میزبان پرندگان مهاجر باشیم.

محمدی با بیان اینکه پرندگان مهاجر بیشتر تمایل دارند در تالاب‌ها استقرار یابند و سدها به نسبت تالاب ها جای مناسبی برای مستقر شدن آنها نیست، تصریح کرد: با این تفاسیر در گذشته شاهد تعداد محدودی از پرندگان مهاجر در سد اکباتان بودیم که دیگر این مکان شاهد حضور پرندگان مهاجر نخواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه پرندگان مهاجر موظف به حفاظت و حراست از پرندگان مهاجر هستیم و هر گونه شکار پرنده مهاجر پیگیرد قانونی دارد در ضمن پرندگان مهاجر در صورت مواجه شدن با بحث خشکی در تالاب ها و آبگیرها به مسیر خود ادامه می دهند و به سایر استان ها سفر می کنند.

محمدی گفت: مجموعه حفاظت محیط زیست استان ها هر ساله در بهمن ماه  اقدام به سرشماری پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی می کنند که امسال با توجه به خشکی تالاب آق گل و سد اکباتان آمار سرشماری در استان همدان نسبت به سال گذشته احتمالاً کاهش می یابد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان همدان در پایان تصریح کرد: بیشترین تراکنش پرندگان مهاجر در سال های گذشته در استان همدان سد کلان ملایر، تالاب شیرین سو و آبشینه بوده است.

اواخر شهریورماه هم معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان با بیان اینکه حداقل زمان لازم برای تخلیه رسوبات سداکباتان حدود دو تا سه سال تخمین زده می‌شود، گفت: فعلاً امکان انجام تخلیه رسوبات در بخشی که ذخیره آب وجود دارد، مقدور نیست.

داوود شاهسوند در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: با توجه به شرایط خاص و پیش آمده در تأمین آب شرب شهر همدان و ضرورت استفاده حداکثری از آب موجود در سد اکباتان و همچنین بروز مشکلاتی اعم از کدورت برای ذخیره آب فعلی در جریان عملیات لایروبی، فعلاً امکان انجام تخلیه رسوبات در بخشی که ذخیره آب وجود دارد، مقدور نیست.

وی مطرح کرد: با توجه به داده‌های به دست آمده از عملیات هیدروگرافی سد اکباتان که در سال ۱۳۸۶ انجام شده، حجم رسوبات ته‌نشین شده در مخزن سد در طول زمان ۵۸ سال بهره برداری عددی معادل ۲.۵ میلیون مترمکعب برآورد شده است.

شاهسوند با اشاره به اینکه عملیات هیدروگرافی هر چند سال یکبار با تجهیزات خاص و به‌منظور برآورد میزان رسوبات ته‌نشین شده در سد انجام می‌شود، تصریح کرد: عملیات لایروبی این حجم از رسوبات سد، با توجه به موقعیت جغرافیایی سد تنها با با وسایل مکانیکی خاص امکان‌پذیر است.

وی با بیان اینکه به علت بالا رفتن کدورت آب، عملیات لایروبی مخزن سد و تأمین همزمان آب شرب شهر همدان کاری دشوار و هزینه بر خواهد بود، یادآور شد: نیاز به جانمایی محلی برای تخلیه رسوبات، توجیه اقتصادی و فنی عملیات لایروبی سد توسط کارشناسان، نیاز به تأمین اعتبار لازم که رقم قابل توجهی بوده، از دلایلی است که لایروبی سد را دشوار می‌کند.

این مقام مسئول تأکید کرد: عملیات مرسوم در تمامی کشورها برای خارج کردن رسوبات سد توسط باز کردن دریچه‌های تحتانی سد در زمان های مناسب آبگیری است.

وی اظهار کرد: در صورت وجود یک دوره ترسالی می‌توان با مانور دریچه تخلیه کننده تحتانی سد که وظیفه عملیاتی شاس(لایروبی) را برعهده دارد می‌توان حجم قابل توجهی از رسوبات را بدون تحمیل هزینه از مخزن سد تخلیه کرد.

این گزارش می افزاید: بر اساس اعلام دفتر اطلاعات و داده‌های آب درصد پرشدگی سدهای کشور ۳۷ درصد معادل ۱۸.۱۲ میلیارد مترمکعب  است.

حجم آب ورودی طی مهرماه امسال نسبت به سال گذشته ۱۴ درصد کاهش داشته است و کل حجم آب وردی به مخازن سدهای اصلی کشور طی مهرماه، تنها ۸۳۰ میلیون مترمکعب بوده است.

سد زاینده‌رود با ۱۱ درصد پرشدگی و کاهش ۲۵ درصدی نسبت به سال گذشته روبرو شده است.

همچنین مجموع سدهای استان تهران (پنج سد) با ۱۹ درصد پرشدگی و کاهش ۱۸ درصدی نسبت به سال قبل وضعیت چندان مناسبی ندارند.

سد دوستی در استان خراسان رضوی با ۱۸ درصد پرشدگی و کاهش ۳۲ درصدی نسبت به سال قبل و نیز سد کرخه در استان خوزستان با ۱۴ درصد پرشدگی  و کاهش ۴۶ درصدی نسبت به سال قبل وارد ماه دوم سال آبی شده‌اند.

چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان و سد تهم زنجان به ترتیب با ۱۱ و ۱۹ درصد پرشدگی و کاهش ۵۳ درصدی نسبت به سال قبل در انتظار روزهای بهتری به سرمی برند.

سد شهید رجایی در استان مازندران با ۲۵ میلیون مترمکعب موجودی و ۱۵ درصد حجم پرشدگی کاهش ۴۳ درصدی نسبت به سال آبی پارسال دارد.

همچنین سد ایلام با ۲۰ میلیون مترمکعب موجودی آب و ۳۲ درصد حجم پرشدگی با کاهش ۴۹ درصدی در ماه ابتدایی سال آبی جاری همراه شده است.