واکنش متولیان سد گتوند به اظهارات وزیراسبق کشاورزی

در پی درج مطلبی تحت عنوان " مدیریت غلط آبهای شیرین را هم شور کرد" در روزنامه جهان اقتصاد روابط عمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با ارسال جوابیه‏ای به ارایه توضیحاتی درباره این مطلب پرداخته است.

گفتنی است این جوابیه درحالی توسط روابط عمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تحت عنوان "ادای توضیحات پیرامون مطالب کذب منتشره" به دفتر روزنامه ارسال شده است که گزارش مربوط براساس گفته‏های عیسی کلانتری وزیراسبق کشاورزی درهمایشی تحت عنوان چشم انداز سیاستگذاری آب و امنیت غذایی تنظیم شده است.

دراین مطلب که به نوعی دفاعی تمام قد از پروژه سد گتوند به حساب می آید ضمن اینکه توضیحاتی درباره وضعیت قبل و بعد از اجرای این طرح ارایه شده به صراحت عنوان شده است که اگر سدگتوند نبود خوزستان دچار معضلاتی چون خاموشی،کمبود و کاهش کیفیت آب میشد.

یادآورمی شود چندی پیش هم وزیر نیرو به صراحت عنوان کرده بود: " اگر «گتوند» نبود فروردین ماه اهواز را سیل می برد!"

توضیحات شرکت توسعه منابع آب ونیروی ایران را در ادامه بخوانید.

1- محور فعلی سد نه تنها از قبل انقلاب اسلامی در گزینه‏های پیشنهاد شده توسط شرکت هارزای آمریکا قرار داشته بلکه توسط شرکت‏های موننکو فرانسه، ایکرز کانادا و لامایر آلمان نیز پیشنهاد شده و همین طور متعاقباً توسط مشاور فاز یک پروژه، مهندسین مشاور مشانیر و کایتک چین تأیید شده است

2- پتوی رسی بخشی از مجموعه راهکارهای علاج بخشی و مربوط به دوره اول آبگیری که حجم مخزن کم بوده است و به منظور جلوگیری از هر گونه انحلال سریع در این مرحله اجرا شده و با اینکه نقش آن موقت بوده، ولیکن هیدروگرافی رودخانه نشان می‏دهد همچنان پابرجاست.

3- کیفیت آب خروجی از سد شهید عباسپور در طول بیش از 90 کیلومتر تا محل محور سد گتوندعلیا که رودخانه از سازندهای مختلفی عبور می‏کند و در این حدفاصل دو رودخانه شور که مجموعاً تا روزی 6000 تن نمک را نیز به آن وارد می‏کنند، از پیش از آبگیری از سد گتوندعلیا به گونه‏ای متأثر می‏گردیده است که EC آن در محل محور سد در سالهای پرآبی کارون (با آورد متوسط سالانه 13 میلیارد مترمکعب) به حدود 1000 واحد و از سال 84 به بعد که آورد کارون به حدود 6 میلیارد مترمکعب در سال و کمتر از این مقدار رسیده است، به طور متوسط به 1350 واحد بالغ می‏شده است، این در حالی است که پس از آبگیری سد، EC خروجی از سد به طور متوسط 1300 واحد بوده است.

4- اصولاً مقایسه EC بدون در نظر گرفتن آورد رودخانه صحیح نبوده و گمراه کننده می‏باشد چرا که با نصف شدن آورد رودخانه، حتی با فرض ثابت ماندن میزان مصرف و پساب‏ها، براساس یک برآورد کلی می‏توان گفت EC رودخانه دو برابر شود فلذا به منظور حفظ کیفیت رودخانه، باید متناسب با کم شدن منابع آبی، نیاز مصرف‏کنندگان از جمله شرب، صنعت، کشاورزی و محیط‏زیست نیز اولویت‏بندی و سیاستگذاری شود که این مهم در مورد کارون انجام نشده است.

5- با توجه به موارد 3 و 4 فوق الذکر، مقایسه EC آب خروجی از سد گتوندعلیا باید با دوره مشابه قبل از آبگیری (که از نظر میزان آورد کارون و میزان برداشت آب توسط مصرف کنندگان یکسان می‏باشد) انجام شود که این مقایسه نشان می‏دهد کیفیت آب خروجی از سد نسبت به زمان پیش از آبگیری بهتر شده است.

6- پایداری سد و سایر عملکردهای آن به هیچ عنوان مشکلی نداشته و بر همین اساس همه بخشهای پروژه به خوبی در دست بهره‏برداری هستند.

7- آماده باش بودن نیروهای مسلح در ارتباط با پایداری سد به هیچ وجه صحت ندارد.

8- احداث خط لوله انتقال آب کف مخزن به پذیرنده مناسب بخشی از برنامه اجرایی پروژه گتوندعلیا بوده که به دقت طراحی و مطالعه شده است و هر گونه ابهام فنی در این ارتباط قابل پاسخگویی می‏باشد.

9- براساس آمار موجود رسمی دستگاههای اجرایی مسئول و بررسی انجام شده کارشناسی، عمده آلایندگی کارون در پایین دست سد گتوندعلیا اتفاق می‏افتد به طوری که EC آب خروجی از این سد در محل شهرهای اهواز و آبادان به ترتیب حداقل به میزان بیش از دو و 5/3 برابر افزایش می‏یابد از این میزان سهم آلایندگی بخش کشاورزی 75 درصد، فاضلاب شهری 17 درصد و فاضلاب صنعتی 8 درصد می‏باشد.

10- با توجه به خشک و نیمه بیابانی بودن و محدود بودن منابع آبی در کشور از جمله استان خوزستان، به اذعان بسیاری از کارشناسان اصولاً استفاده از الگوهای پرمصرفی نظیر نیشکر در استان مذکور مناسب نیست چرا که محصول نیشکر حداقل 4 برابر سایر محصولات به آب نیاز داشته و از طرفی پساب آن باعث افت شدید کیفیت آب رودخانه‏های کارون و دز می‏گردد پدیده‏ای که سالهاست در مورد رودخانه‏های مذکور به وقوع پیوسته و گریبان استان را گرفته است و خوب است جناب مهندس کلانتری در این زمینه که اطلاعات دقیق‏تری هم دارند، توضیحاتی ارائه فرمایند.

11- مجدداً تأکید می‏شود متناسب با کاهش منابع آبی از جمله آورد روخانه کارون که نسبت به میانگین حداکثر و میانگین متوسط آن به ترتیب 30 و 50 درصد کاهش نشان می‏دهد، می‏باید نسبت به اولویت بندی میزان مصرف ذینفعان از جمله شرب، صنعت، کشاورزی و محیط زیست اقدام نمود و این در حالی است که در مورد رودخانه‏های دز و کارون نه تنها حجم برداشتی بخش کشاورزی از جمله نیشکر کاهش نیافته بلکه به شکل قابل ملاحظه‏ای افزایش یافته است به طوری که با برداشت حدود سه میلیارد متر مکعب در سال و وارد شدن پساب آنها به رودخانه‏های مذکور کیفیت این رودخانه‏ها به شدت کاهش یافته و این وضعیت در شهر اهواز حتی با یک قدم زدن ساده در کنار کارون هم به خوبی قابل مشاهده است.

12- سد گتوندعلیا آب تضمین شده‏ای را با کیفیت مناسب در طی سالهای بعد از آبگیری در اختیار ذینفعان پایین دست قرار داده است به طوری که صنعت نیشکر به عنوان یکی از ذینفعان اصلی این پروژه که تا قبل از آبگیری سد روند نزولی در تولید را تجربه می‏نمود پس از آبگیری از این سد براساس آمار اعلامی توانسته به بیشترین رکورد تولید یعنی بیش از 602 هزار تن در سال دست یابد.

13- با عنایت به موارد فوق الذکر و با یک بررسی کارشناسی ساده کاملاً قابل اثبات است که در صورت نبود سد گتوندعلیا، استان خوزستان با قطعی برق در نیمه اول و همچنین کمبود شدید آب و کاهش کیفیت آن در نیمه دوم سال مواجه می‏گردید و متاسفانه با توجه به روند کنونی کاهش در آورد کارون، شاید در ماههای آتی با چنین مشکلاتی از جمله افت بیشتر در کیفیت آب کارون مواجه شویم.

14- علاج بخشی رودخانه کارون به عنوان مهمترین رودخانه کشور تنها به کیفیت آب در محور گتوند خلاصه نشده و باید با همکاری کلیه سازمان‏های اجرایی ذیربط و اتخاذ یک سیاستگذاری کلان در رابطه با نحوه استفاده از آب در دسترس، افزایش راندمان کشاورزی، کاهش افت در شبکه مصرف و جلوگیری از ورود پساب‏های بخشهای مختلف به آن نسبت به این مهم اقدام نمود.

15- در انتها متذکر می‏گردد پروژه گتوندعلیا تاکنون با تولید بیش از 5500 گیگاوات ساعت انرژی پاک (علاوه بر صرفه جویی پانصد میلیون دلاری حاصل از عدم احداث نیروگاههای معادل خود با سوخت فسیلی) و تأمین آب مورد نیاز پایین دست، با کسب درآمدی بالغ بر پانصد میلیارد تومان، کشور را از منافع خود بهره‏مند ساخته و در مدت کوتاهی سرمایه‏گذاری انجام شده خود را برخواهد گرداند.