کدخبر: 36922
15:46
1395/05/04
زمزمه های گلایه، صدای رسای حمایت
زمزمه های گلایه، صدای رسای حمایت
علیرضا خوشبخت- گزافه نیست اگر ادعا کنیم که رخدادهای مربوط به انتخاب رئیس مجلس و روشن شدن این نکته که وزن اصلاحطلبان در پارلمان کمتر از آن است که پیشبینی میشد این جریان سیاسی را با ابهامهای درونی مهمی مواجه کرده است. اگرچه بخش اصلی رهبران اصلاحطلب همچنان بر ادامه حمایت از دولت روحانی تاکید دارند اما در محافل درونی اصلاحطلبان پرسشهای مهمی پیرامون نحوه ادامه سیاست ورزی اصلاحطلبان شکل گرفته است. این پرسشها به خصوص در مورد نحوه تنظیم رابطه با اعتدالیون و هواداران دولت و بعد از آن تنظیم رابطه با اصولگرایان میانه است. اصولگرایان میانهای که با تشکیل فراکسیون مستقلین در مجلس دهم نشان دادند که قصد بازگشت به فراکسیون امید را ندارند و البته آبشان با سایر اصولگرایان مجلس هم به یک جوی نمیرود.
اصلاحطلبان در مقطع مبارزات انتخاباتی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی بار اصلی تبلیغات و حضور میدانی و مجازی را برای لیست امید به دوش کشیدند. بخش مهمی از موفقیتهای این فهرست انتخاباتی را هم عمده تحلیلگران به این کوششها و به خصوص تکرارهای رهبران اصلاحطلب نسبت میدهند. با این حال آرایش سیاسی مجلس دهم تا به این جا چندان به مذاق برخی از اصلاحطلبان خوش نیامده است.
محمد رضا عارف نفر اول فهرست انتخاباتی اصلاحطلبان بود و البته که بعد از پیروزی قاطع لیست امید سودای ریاست بهارستان را داشت. سودایی که از سوی قاطبه اصلاح طلبان مورد حمایت قرار گرفت اما با استقبال چندانی از سوی بسیاری از نمایندگان مجلس مواجه نشد. این عدم موفقیت را نزدیکان و اطرافیان عارف بیش از هر چیز به عدم یاری نمایندگان نزدیک به دولت نسبت میدهند و حتی سخن از اعمال نفوذ برخی وزرا در این مسیر به میان آوردهاند.
بدیهی است که چنین نگرشی در میان این طیف از اصلاحطلبان موجب سرد شدن رابطه آنها با دولت شود. البته که بخشی از بدنه سیاسی جریان اصلاحطلب هم نه تنها از عملکرد دولت روحانی در این زمینه راضی نیستند بلکه انتقاداتی هم به عملکرد دولت به خصوص در زمینه سیاست داخلی دارند. در هفتههای اخیر این زمزمههای انتقاد در میان اصلاحطلبان بالاتر هم گرفته است.
*زمزمههای گلایه
ورود محمد رضا تاجیک از مهمترین تئوریسین های جریان اصلاحطلب به صحنه نشان میدهد که این انتقادات را نباید چندان سطحی و گذار دانست. تاجیک که از هواداران جدی ریاست محمدرضا عارف بر مجلس دهم بود در مصاحبهای تفصیلی با روزنامه شرق کوشیده است که تبیینی نظری از دلایل برخی نارضایتیهای در میان گروهی از اصلاحطلبان نسبت به اعتدالیون ارایه نماید.
تاجیک در این مصاحبه تاکید کرده است که در فرایند ائتلاف میان اصلاحطلبان و اعتدالیون و اصولگرایان میانهرو و بسته شدن فهرست انتخاباتی امید، نوعی اجماع تاکتیکی میان این جریانات سیاسی شکل گرفته است اما این اجماع به سطح استراتژیک وارد نشده است. او تاکید میکند تداوم نیافتن این ائتلاف در مرحله تقسیم قدرت در پارلمان یکی از مهمترین نشانههای چنین وضعیتی است. تاجیک تصریح میکند که پیش از این تصور غالب در جریان اصلاحطلبی این بوده است که با اعتدالیون و کارگزاران یک جغرافیای مشترک گفتمانی دارند، اما نتیجه حاصل شده در عمل چیز دیگری بوده است.
تاجیک از این هم فراتر میرود و سخن از این به میان میآورد که جریان اصلاحطلبی-احتمالا به دلیل این ائتلاف یک عذرخواهی به مرم و حاملان و عاملان راستین اصلاحطلبی بدهکار است. او معتقد است که اصلاحطلبان باید «یاران غار» و «خاران راه» خود را بشناسد. او در پاسخ به سوال خبرنگار در مورد انتخابات ریاست جمهوری آینده البته سخن از معرفی نامزد دیگری به جز حسن روحانی به میان نمیآورد اما تاکید میکند که در این انتخابات کسی-احتمالا دولت حسن روحانی- نباید تنها به فقدان گزینههای بدیل در نزد رقبا-احتمالا اصولگرایان- دلخوش باشند و باید عملکردی کاراآمدتر از خود نشان دهند.
*حمایت سفت و سخت از روحانی
این انتقادات گروهی از اصلاحطلبان از دولت روحانی و بدبینی نسبت به تداوم ائتلاف با اعتدالیون هوادار دولت اما تنها روی سکه در این جریان سیاسی نیست. در هفتهها و روزهای اخیر برخی از متنفذترین و بلندپایهترین رهبران جریان اصلاحات در مصاحبههای متعددی سخن از تداوم حمایت اصلاحطلبان از دولت حسن روحانی دادهاند و او را یگانه نامزد اصلاحطلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده دانستهاند. محسن میردامادی، محمد رضا خاتمی و فیاض زاهد از جمله این افراد بودهاند.
چنین واکنشی را هم باید پاسخ به برخی تشکیکها در حلقههای درونی اصلاحطلبان دانست و هم واکنشی به جنگ رسانهای رقیبان اصولگرا. رقیبانی که مدتهاست یکی از مهمترین محورهای اقدامات رسانهای و سیاسی خود را بر تعمیق شکاف میان اصلاحطلبان و دولت متمرکز کردهاند.
محمد رضا خاتمی دبیر کل سابق جبهه مشارکت و برادر رئیس دولت اصلاحات که در نایب رئیسی مجلس ششم را در هم در کارنامه دارد در مصاحبه خود با خبرگزاری ایلنا تاکید کرده است : « جریان اصلاحات تمام همت خود را برای پیروزی آقای روحانی به کار خواهند بست. چرا که ارزیابی ما از عملکرد آقای روحانی، مثبت است و با وجود اینکه بسیاری از وعدهها عملی نشده است اما اصلاحطلبان با موانع و مشکلاتی که در مسیر آقای روحانی وجود دارد، آشنا هستند و در عین حال با استقامت و پایداری ایشان در مسیر عملی کردن وعدهها نیز آشنایی دارند.
با جمعبندی تمام این مسائل میتوان نتیجه گرفت جریان اصلاحات قطعاً گزینه دیگری ندارد و بخشهای دیگری همچون اعتدالگرایان و حتی بخشی از اصولگرایان معتدل نیز در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ گزینهای جز روحانی ندارند.»
اما فیاض زاهد در مصاحبهای که روز گذشته با خبرگزاری فارس انجام داده است پا را از این هم فراتر گذاشته است.
او در مورد نحوه عملکرد دولت و ارزیابی اصلاحطلبان از عملکرد او میگوید : « ما ازنظر استراتژیک به این نتیجه رسیدیم که انتخاب آقای روحانی هم استراتژی است و هم تاکتیک؛ و راضی هم هستیم. آقای روحانی از ما اصلاحطلبها هم جلوتر رفته»
زاهد در این مصاحبه طولانی تصریح میکند : « به نظرم امروز اگر انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و یا در سال ۹۶، از من یادگار داشته باشید که حسن روحانی بیشترین رأی را نسبت به دور اول خواهد آورد و این دلایل مختلفی دارد.»
فیاض زاهد البته در این مصاحبه به نارضایتی اصلاحطلبان از عملکرد حزب اعتدال و توسعه تاکید کرده است. با این حال در مجموع در مصاحبه او آن چه مورد تاکید قرار گرفته است لزوم تداوم حمایت اصلاحطلبان از حسن روحانی و ارزیابی کلی مثبت این گروه سیاسی از کارنامه رئیسجمهور و دولت تدبیر و امید است.
چنین مضمونی چند هفته قبل در مصاحبه دکتر محسن میردامادی با روزنامه شرق نیز مورد تاکید قرار گرفته بود. میردامادی که از جمله تشکیلاتیترین سیاستمداران اصلاحطلب به شمار میرود و آخرین دبیر کل جبهه مشارکت ایران اسلامی هم بوده است، ضمن حمایت قاطع از دستاوردهای دولت بر حمایت اصلاحطلبان از روحانی در انتخابات پیشرو تاکید کرده است.
حمایت از روحانی علیرغم گلایهها : درسآموزی از گذشته
به نظر میرسد یکی از مهمترین دلایل حمایت سفت وسخت اصلاحطلبان از دولت روحانی را باید درس آموزی این جریان از عواقب تلخ ایجاد تفرق در میان گروههای مختلف اصلاح طلب دانست. تاکید بر برخی مسائل حاشیهای و عمده کردن اختلافات سیاسی بین گروههای مختلف اصلاحطلب به خصوص در سالهای پایانی ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، از مهمترین دلایل از میان رفتن اجماع این جریانها در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ بود. تفرقی که نتیجهای بسیار ناخوشایند برای این جریان سیاسی به دنبال داشت و آنها را برای سالیان طولانی به حاشیه عرصه سیاست راند.